Deze samenwerking zal zeker worden versterkt. Directeur Vracht van KLM,Jacques Ancher, liet op een congres over de Europese infrastructuur in Eindhoven begin oktober al weten dat KLM Cargo in de loop van 1996 vanuit het Maleisische Penang vrachtvluchten zal beginnen op de Amerikaanse Westkust. De meest voor de handliggende bestemmingen zijn daarbij Los Angeles, Seattle, San Francisco en San Diego. Met deze ‘Aziatische’ freightervluchten gaat een lang gekoesterde wens van Ancher in vervulling. De samenwerkingsgesprekken met de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij Northwest Airlines werden eind jaren tachtig juist geopend met het oogmerk om vanuit Azie de Amerikaanse markt te bedienen. Die gesprekken mondden destijds uit in een deelname van de KLM in Northwest die nu 25 procent bedraagt. Helaas voor de vrachtdivisie heeft Northwest nog niet de capaciteit kunnen vinden om aan de ‘Aziatische’ aspiraties van KLM Cargo te voldoen. Na bijna zeven jaar heeft de luchtvaartmaatschappij nu de laatste schakel gelegd voor een wereldomspannend netwerk. De vrachtvluchten vanuit Penang zullen hoogstwaarschijnlijk worden uitgevoerd door Atlas Air, dat langzaam lijkt uit te groeien tot de huisvervoerder van KLM Cargo. Ancher sluit echter niet uit dat MAS Kargo op de vrachtvluchten zal bijladen en in een later stadium ook op de routes actief zal worden. ,,Voorlopig gebeurt alles echter onder onze regie”, aldus Ancher. Hij onderstreept verder dat de vrachtverkoop ter plekke door KLM Cargo zal gebeuren. De vrachtafhandeling zal waarschijnlijk door MAS Kargo gebeuren. KLM cargo zou dit graag zelf willen doen, maar het verdrag tussen Nederland en Maleisie zou dat niet toestaan. KLM Cargo mag wel trucken op het Maleisische schiereiland. Daarbij moet uitsluitend gebruik worden gemaakt van lokale vervoerders. Op dit moment heeft de Nederlandse luchtvrachtvervoerder al truckdiensten tussen Kuala Lumpur, Penang en Singapore. Waarschijnlijk zal in de toekomst ook een feederlijn komen naar Djakarta. Penang lijkt in dit scenario uit te groeien tot de eerste hub van KLM Cargo buiten Europa. De keuze ligt zowel geografisch als economisch voor de hand. De meeste high tech industrie van Maleisie is gevestigd in Penang. Onder meer Motorola en Intel hebben er grote produktie-eenheden.

MAS Kargo en KLM Cargo zijn voorlopig overeengekomen om ongeveer elke zesde week een gemeenschappelijk overleg te hebben over intensivering van de vrachtsamenwerking. Binnen Maleise kringen wordt daarbij bevestigd dat ‘alles bespreekbaar’ is. Ancher wil niet het achterste van zijn tong laten zien, maar zegt wel dat er van de kant van KLM Cargo geen enkele druk zal worden uitgeoefend. ,,Wij kiezen voor een stapsgewijze benadering.” Ancher wil niet zeggen of deze besprekingen zullen uitmonden in een vrachtalliantie tussen beide luchtvaartmaatschappijen en of ze vergelijkbaar zijn met het partnership dat Lufthansa en Thai Airways eerder hebben gesloten. ,,Zover zijn wij nog lang niet. Wij hebben ook een samenwerking met Garuda Indonesia via een gemeenschappelijke freighterdienst. Verder is er nog Cathay Pacific. Een samenwerking zal ook sterk afhangen van wat de passage wil.” Singapore Airlines lijkt als strategische partner definitief afgevallen. Begin van dit jaar staakte KLM Cargo de gemeenschappelijke freighter joint venture met SIA tussen Amsterdam en Singapore. De Singaporese luchtvaartmaatschappij lijkt inmiddels in de Benelux het accent duidelijk verlegd te hebben naar Brussel. SIA vliegt nu drie keer per week met een B747F naar de Belgische hoofdstad. Een van de freightervluchten wordt daarbij doorgetrokken naar New York. Op Amsterdam heeft SIA nog een freightervlucht op zaterdag. SIA, dat ooit drie freightervluchten per week op Amsterdam had, lijkt te zijn overvleugeld door MAS Kargo dat de laatste jaren haar vrachtfrequentie op Schiphol drastisch heeft opgevoerd. MAS Kargo is langzaam uitgegroeid tot de vierde vrachtvervoerder op Schiphol. Behalve twee B747F’s, omgebouwde passagetoestellen, maakt de Maleisische luchtvaartmaatschappij gebruik van MD11F’s van de Amerikaanse zustermaatschappij World Airways. Malaysian Helicopter Services (MHS), dat een belang van 32 procent heeft in MAS, heeft tevens 24,9 procent van World Airways in handen.

District Cargo Exercutive voor Nederland, Scandinavie en Finland, Frans Meeuwes, van MAS Kargo ziet SIA niet langer meer als de grote concurrent. ,,Wij hebben hen nu al achter ons gelaten. Wij hebben nu op onze eigen thuismarkt toch een aandeel van vijftig tot zestig procent. Enkele jaren geleden verliep 65 procent van alle export via Singapore. Een handicap daarbij was voor lange tijd dat MAS Kargo over onvoldoende vrachtcapaciteit beschikte. Ruim 53 van de 94 vliegtuigen waarover Malaysia Airlines beschikt, zijn B737’s. Slechts een van de B737’s is een freighter, die hoofdzakelijk post vliegt tussen Sarawak op Borneo en Kuala Lumpur. Lange tijd was er het plan om die B737F naar Europa te verplaatsen. Schreiner Airways, waar Malaysia Helicopter ook een van de grote aandeelhouders is, zou met de freighter in Europa opereren. Volgens Meeuwes was het plan niet levensvatbaar en zal de B737F in de regio vracht gaan vliegen. Gebrek aan vrachtcapaciteit dwong MAS Kargo ook voor geruime tijd oplossingen te zoeken in blockspace-agreements met andere luchtvaartmaatschappijen. Garuda is een voorbeeld. Cargolux was een ander. Met de Luxemburgse vrachtvervoerder bestond sinds 1993 een uitgebreide samenwerking. In 1994 was er ook sprake van een samenwerkingscontract met Martinair. De maatschappijen zouden zijn overeengekomen om gezamenlijk wekelijkse vrachtdiensten uit te voeren met een freighter van Martinair tussen Amsterdam, Kuala Lumpur en Penang. Ook Air France heeft lange tijd met Malaysia Airlines gepraat over de oprichting van een gezamenlijke joint cargo venture met een B747F tussen Kuala Lumpur en Parijs, waarbij stops werden gemaakt in Singapore en Jakarta. De gesprekken liepen echter op niets uit.

MAS Kargo heeft plannen om Amsterdam verder uit te bouwen, waarbij dagelijkse vracht- en passagevluchten niet ondenkbaar zijn, zegt Meeuwes. Het enige probleem lijkt na het verkrijgen van een open skies op vrachtgebied tussen Nederland en Maleisie voldoende materieel. ,,Wij hebben op dit moment niet genoeg capaciteit voor een verdere uitbreiding.” De groei van MAS Kargo is de laatste twee jaren dan ook stormachtig geweest, stelt Meeuwes. MAS Kargo vergroot vanaf 15 december Amsterdam het aantal vrachtvluchten op Amsterdam naar vijf frequenties per week. Een deel van de vrachtvluchten zal worden doorgetrokken naar Chicago. Malaysia Airlines vliegt op dit moment vier keer per week met de MD11F vanaf Kuala Lumpur op Schiphol, waarvan een vlucht sinds 15 september van dit jaar al is doorgetrokken naar de Amerikaanse industriestad. Vanaf 15 december zullen in totaal drie vluchten per week worden doorgetrokken naar Chicago. Het Amsterdamse vrachtstation krijgt daarbij de beschikking over ‘meer dan de helft’ van de vrachtruimte op de Chicago-vluchten. Het vrachtstation van MAS zal tevens twee tot drie nieuwe medewerkers aanstellen. Een deel van de vrachtvluchten zal worden uitgevoerd met twee B747F’s. Het gaat om oude passagierstoestellen van Malaysia Airlines, die worden omgebouwd tot freighters. De eerste B747F werd in september aan Malaysia Airlines afgeleverd. De tweede volgt in december van dit jaar, aldus Meeuwes. De vrachttoestellen zullen daarbij respectievelijk op zaterdag en zondag twee keer dagelijks een stop maken op Amsterdam. De overige vluchten zullen worden uitgevoerd op woensdag, donderdag en vrijdag. Volgens Meeuwes heeft de keuze te maken met het grote vrachtaanbod in de tweede helft van de week en in het weekeinde. Dat MAS Kargo zich nu ook in het gevecht om de transatlantische luchtvrachtmarkt gaat mengen. Het heeft daarbij met World Airways, dat zelf niet over een verkoopapparaat beschikt, een ideale partner. Frans Meeuwes onderstreept dat MAS Kargo op de transatlantische markt geen prijzenoorlog zal ontketenen. Chicago is volgens hem de op een na grootste markt in de VS en vooral interessant vanwege de auto-industrie. Bijna gelijktijdig met de verhoging van de frequentie op Amsterdam zal MAS haar twee B747-combi-vluchten op Brussel gaan staken. Een vracht- en een passagekantoor blijven wel in de Belgische hoofdstad gehandhaafd.

Malaysia Airlines, dat in 1991 haar DC10F-dienst staakte op Amsterdam maakte haar vrachtrentree op de Nederlandse markt in april van het vorige jaar. In april van dit jaar werd het aantal vrachtvluchten op Schiphol van twee naar vier frequenties per week gebracht. Voor een interim-periode van tweeeneenhalve maand werd daarvoor een MD11CF (capaciteit 87 ton) van Martinair ingehuurd. Het tussentijds inhuren van Martinair was noodzakelijk, omdat de MD11CF’s van World Airways in de zomermaanden Mekkagangers vliegen. Meeuwes verwacht, indien alle plannen worden gerealiseerd, dat MAS Kargo aan het einde van dit jaar zo’n 100.000 ton via Amsterdam heeft vervoerd. Meeuwes is zelf ook een beetje verrast over de sterke ontwikkeling van de vrachtactiviteiten van MAS kargo op Schiphol. ,,Het is de laatste twee jaar erg sterk gegaan. In 1994 riep ik nog dat het verkrijgen van een freightervlucht op Schiphol een unieke gebeurtenis is. Nu hebben wij er binnenkort vijf. En ik weet niet wat er nog gaat gebeuren. Uiteindelijk mikken wij op een vrachtaandeel in de totale inkomsten van 25 procent.” Het Schipholkantoor blijft tevens verantwoordelijk voor Scandinavie en Finland. Met name Zweden met verladers als Ericsson is een goede klant van Malaysia Airlines. Vracht wordt op ‘incidentele basis’ door Jan de Rijk uit Noord-Europa naar Schiphol getruckt. Meeuwes: ,,Het gaat daarbij bijvoorbeeld om zendingen van twintig ton tegelijk.” Voor eigen vluchten op Scandinavie lijkt het Meeuwes nog te vroeg. ,,Thai Airways is toch heel sterk vertegenwoordigd in Noord-Europa. Het is dan ook bijzonder moeilijk voor ons om rechten te verkrijgen op die markt.”

JOHN VERSLEIJEN

Vrachtdirecteur Jacques Ancher van KLM Cargo: ,,Samenwerkingsgesprekken met MAS Kargo stapgewijs.”