Het beleid van TVM is volgens Bos heel simpel. ,,Wij hebben als onderlinge verzekeraar voor het wegvervoer leden/verzekerden. Voor hun belangen moeten we opkomen. Dat kunnen wij alleen als ons bedrijf gezond is. De wet schrijft voor dat verzekeraars achttien procent van het premie-inkomen als reserve moeten aanhouden. TVM heeft het drievoudige daarvan.”

,,TVM is als verzekeraar niet de goedkoopste, maar de leden kunnen op ons vertrouwen. Het belang van onze leden is de continuiteit van hun bedrijf. Een uiterst belangrijk aspect daarvan is het beheersbaar houden van hun risico’s. TVM heeft altijd vooropgelopen met riskmanagement bij onze leden. Daar zijn wij al zolang mee bezig als wij bestaan: het analyseren van de risico’s van onze leden en op basis van die analyse een samenhangend advies geven. Een advies over de inrichting van de organisatie, de bedrijfsvoering, de opleiding van chauffeurs, rij- en verkeersgedrag van chauffeurs, rijden op riskante landen, het voorkomen van wagen- en ladingdiefstallen, en zo voort en zo verder. Elke TVM-polis is afgestemd op het risicoprofiel van een verzekerde. Elke polis is daarom maatwerk. Afgestemd op de risico’s van die vervoerder.”

Verzekerbaarheid

Er zijn schades die wij als TVM niet willen betalen, zo stelt Bos. ,,Dan moeten onze leden ervoor zorgen dat die risico’s zo klein mogelijk, in elk geval beheersbaar zijn. Het is een fundamentele taak van TVM om de leden/verzekerden daarover van advies te dienen. Uiteindelijk draait bij ons alles om de verzekerbaarheid van risico’s. Particuliere verzekeraars kunnen zeggen dat zij geen dekking meer geven voor bepaalde risico’s. Een paar jaar geleden waren er nog dertien verzekeraars die transporten op Midden- en Oost-Europa in dekking namen. Nu zijn dat er nog maar drie, waaronder TVM. Wij kunnen als onderlinge verzekeraar niet zeggen: vrienden bekijk het maar.”

,,Maar wij stellen wel eisen. Als een vervoerder op de bonnefooi naar Oost-Europa wil vanwege de hoge tarieven op dat deel van de wereld, maar hij heeft daar geen ervaring mee, dan zegt TVM: of je analyseert eerst welke risico’s je op dat traject loopt, of je krijgt een hoog eigen risico. Een vervoerder de omzet en wij de bagger? Zo gaat dat niet. Dat eigen risico vervalt dus als een vervoerder zich vooraf goed realiseert wat hem op dat traject te wachten staat: waar de juiste grensovergangen zijn, waar de beveiligde parkeerplaatsen, waar brandstof kan worden getankt, waar precies het afleveradres is, of je daar zonder problemen kunt afleveren of dat je daar een nacht moet overstaan. Iedereen is voor ons gelijk, maar als een vervoerder in the blind opeens op Oesbekistan gaat rijden, dan vragen wij wel even of hij weet wat hij doet.”

Gaten in de weg

,,Op een gegeven moment valt de Muur. Dat is natuurlijk mooi, maar verder verandert er niets. De gaten in de wegen blijven even groot. Toen de Muur viel is de buitendienst van TVM naar Midden- en Oost-Europa gegaan, inclusive my self, om te kijken hoe de omstandigheden daar zijn. Dat deden wij destijds ook met Iran, toen dat opeens opkwam. Zelf met de auto daar naar toe. Het hele traject rijden, zodat je weet wat je onderweg te wachten staat. Wij zijn er dan geweest. Wij hebben die trajecten zelf gereden. Dus wij hebben recht van spreken. Dus luisteren de leden/verzekerden naar ons.”

P. Hoekstra, directeur commerciele zaken van TVM Verzekeringen, valt Bos bij: ,,Leden/verzekeraars moeten zich bij ons thuis voelen. Zij moeten zich herkennen in het beleid dat wij uitdragen ten aanzien van verkeersveiligheid, beveiliging van wagen en lading, beveiliging van het eigen bedrijf, kortom alles wat een aanslag op de gezondheid van het bedrijf kan plegen. 95 Procent van alle schade wordt veroorzaakt door menselijk falen. Je kunt niet elk menselijk falen voorkomen. Maar je kunt wel systemen ontwikkelen, technische en organisatorische, die rekening houden met menselijk falen. Die dus stand blijven houden, ook als mensen fouten maken. In ons acceptatiebeleid houden wij daar terdege rekening mee. Als wij de indruk krijgen dat een vervoersbedrijf niet op onze golflengte zit, dan proberen wij eerst zo’n bedrijf door advisering op die golflengte te krijgen. Maar als dat niet lukt, dan vragen wij ons hardop af of zo’n bedrijf wel bij ons past.”

Beinvloeden

Belangrijk voor TVM is hoe de samenhang is in een bedrijf, aldus Hoekstra. ,,Chauffeurs moeten zich medeverantwoordelijk voor hun bedrijf voelen. Zij moeten de overtuiging hebben dat zij het schadeverloop van hun bedrijf in hoge mate beinvloeden. Schades zijn te verzekeren. Jawel, maar dat kost premie. Maar schades kosten ook reputatie van vervoerders. Verladers stellen steeds zwaardere eisen. Die vragen spijkerharde garanties, zonder dat ze daarvoor meer willen betalen. Een verlader wil dat zijn goederen in goede staat te bestemder tijd bij de afnemer aankomen. Al zit die afnemer ik weet niet waar. De vervoerder moet dat kunnen garanderen. Dat kan die vervoerder alleen als er in zijn bedrijf samenhang heerst, van hoog tot laag. Als iedereen zich voor het bedrijf verantwoordelijk voelt. Dat zijn de thema’s die wij op onze chauffeursbijeenkomsten aan de orde stellen.”

,,Op die bijeenkomsten wordt het schadeverloop en de resultaten van risicobeheersing van het desbetreffende bedrijf bekeken en welke rol chauffeurs daarin kunnen spelen. Dat zijn zeer levendige bijeenkomsten, waarop iedereen vrijuit kan spreken. Op die bijeenkomsten worden voorstellen ter verbetering besproken, die de hele onderneming aangaan. Het directe gevolg van die bijeenkomsten is dat de schades van het bedrijf omlaag gaan en de risico’s beter beheersbaar worden. Het bedrijf realiseert zich beter wat het aan het doen is en wat de consequenties zijn van bepaalde handelingen of van het nalaten daarvan. Het indirecte gevolg is dat het personeelsverloop bij bedrijven die bij onze preventie-acties zijn betrokken, sterk terugloopt. Er ontstaat betrokkenheid bij het bedrijf. Men is trots op het bedrijf. Het scheelt natuurlijk ook dat de chauffeursopleiding op zo’n hoog peil is gekomen. Chauffeurs zijn vakmensen geworden. Op onze chauffeursbijeenkomsten hoor je dat ook vaak, dat chauffeurs uit zichzelf zeggen, ja… wij hebben inderdaad een vak.”

Italie

De sterke nadruk op preventie bracht met zich mee dat TVM als eerste structureel aandacht ging vragen voor transporten op Italie, aldus Hoekstra. ,,Wij drongen aan op de ontwikkeling van beveiligingsapparatuur, maar ook op het doorlichten van de interne organisatie van een vervoerder op kwetsbaarheid voor criminaliteit van buitenaf. Italie is voor professionele specialisten geen probleem meer. Daarin heeft TVM een belangrijk aandeel gehad. De ervaring met Italie komt ons uiteraard te stade in het vervoer op Midden- en Oost-Europa. Maar nu hebben wij te maken met een explosieve stijging van georganiseerde criminaliteit in Nederland zelf. Je moet nu in Nederland dezelfde preventie toepassen als in landen waarvan wij vroeger zeiden dat daar boevenpak de lakens uitdeelt. Je moet niet overdrijven. Ik denk niet dat in Nederland meer ladingdiefstallen plaatsvinden bij Nederlandse wagens dan in Frankrijk bij Franse wagens. Maar je moet in Nederland wel op je qui vive zijn.”

,,De georganiseerde criminaliteit wordt ook steeds geraffineerder. Je kunt in de preventie niet meer doen dan een stap voor te blijven. Je moet je steeds blijven afvragen wat voor nieuwe zetten, gezien de huidige stand van misdaadpreventie, de criminaliteit kan doen, en welk antwoord een organisatie als TVM daarop moet geven. Nu klinkt dat allemaal erg somber. Misdaadpreventie is een belangrijk onderdeel van ons preventiebeleid. Maar het is in de wereld natuurlijk niet alleen maar misdaad. Ons vak is een mooi vak. Daarin gebeuren natuurlijk ook een boel mooie dingen. De gouden en zilveren TVM-medailles bij voorbeeld voor tien en vijf jaar aaneengesloten schadevrij rijden. Het aantal chauffeurs die dergelijke medailles krijgen, neemt elk jaar toe. Dat is een heel plezierige kant van ons preventiebeleid.”

Oost-Europa

Midden- en Oost-Europa blijven zorgelijk, maar het meeste ging mis toen de hausse op gang kwam en onervaren vervoerders op die landen gingen rijden, zeggen Bos en Hoekstra. ,,Wij krijgen nu steeds meer greep op die transporten. Specialisten onder de vervoerders hebben steeds minder last. Die krijgen het in de vingers. Die hebben kundige, ervaren chauffeurs, die ook vaak redelijk de taal spreken. Met dat soort bedrijven kunnen de risico’s wel in de hand worden gehouden. Er moeten geen bedrijven op gaan rijden die alleen maar ervaring hebben met Portugal of Zweden. Dan gaat het mis.”

Of satellietcommunicatie helpt bij diefstalpreventie? Op zich niet, meent Hoekstra. ,,De thuisbasis merkt op een gegeven ogenblik dat de vrachtwagen een verkeerde route volgt. De thuisbasis kan de wagen blijven volgen, maar om de wagen terug te krijgen, heb je de politie ter plaatse nodig. De moderne techniek kan natuurlijk veel. Je kunt op de thuisbasis de brandstoftoevoer afsluiten en de wagen hermetisch sluiten. Je kunt de ladingconditie blijven aflezen. Maar dat neemt allemaal niet weg dat de wagen in een ver, vreemd land zit.”

Bos: ,,Dus nogmaals, wij kijken primair naar de beheersbaarheid van risico’s – tenminste… , voorzover de wet ons daar de ruimte voor laat.”

En daarmee komen wij op een ander chapiter. De vraag rijst namelijk of er ook niet in het TVM-beleid grenzen aan verzekerbaarheid zijn gesteld. Bos: ,,Die grenzen worden bepaald door het acceptatiebeleid van de herverzekeraar. Daarop worden de laatste jaren onaanvaardbare aanslagen gepleegd. Neem de risico-aansprakelijkheid bij gevaarlijke stoffen. Iedereen die gevaarlijke stoffen onder zich heeft, is aansprakelijk voor eventuele rampen daarmee. Die aansprakelijkheid kan oplopen tot dertig miljoen gulden. Een deel daarvan, zeg vijftien miljoen gulden, moet via de Wet Aansprakelijkheid Motorvoertuigen, de WAM, worden verzekerd. Bij professionele vervoerders en professionele opslagbedrijven hoeft dat geen probleem te zijn. Die bedrijven zijn volledig op dergelijke stoffen ingesteld. De kans op calamiteiten bij dat soort bedrijven is klein. Bij dat soort bedrijven zijn gevaarlijke stoffen geen slecht risico.”

,,Het probleem zit bij vervoerders die een of twee keer per jaar een blikje verf vervoeren. Verf is volgens de wet een gevaarlijke stof. Een vervoerder of opslaghouder die incidenteel stoffen vervoert of onder zich heeft die volgens de wet gevaarlijk zijn, zijn daarmee per definitie onverzekerbaar geworden. Met dat probleem zitten we nu. Vervoerders of opslaghouders moeten dus geen stoffen meer vervoeren of onder zich hebben die volgens de wet gevaarlijk zijn. Dat is niet reeel meer. Over dat soort zaken kan ik boos worden. Heel boos.”

Grens genaderd

Hoekstra: ,,Nieuwe wetgeving heeft sommige vormen van vervoer bijzonder kwetsbaar gemaakt. Letselschade is sowieso de zwaarste schadepost in het vervoer. Dat probleem is vooral actueel geworden bij bijvoorbeeld stadsdistributie. De wetgeving heeft voetgangers en fietsers extra bescherming gegeven. Als zij worden aangereden, is de automobilist aansprakelijk. Dat leidt tot een forse stijging van schadeclaims. Bij professioneel geldtransport, waarbij chauffeurs de wagens niet mogen verlaten, zijn schadeclaims met 300 procent gestegen. Voor whiplash zijn schadeclaims met dertig procent gestegen. Geen verzekeraar kan bewijzen dat er geen sprake is van whiplash. Dus is het aantrekkelijk om bij een aanrijding whiplash te claimen. Als dat zo door gaat, dan staat de verzekerbaarheid echt ter discussie. Als herverzekeraars zeggen, dergelijke risico’s accepteren wij niet meer, dan is het afgelopen. Of het eigen risico wordt tien keer zo hoog. Dan is het ook afgelopen.”

Belgie

TVM heeft een paar jaar geleden een vestiging geopend in Antwerpen die de activiteiten van TVM in Belgie en Noord-Frankrijk moet ondersteuen. TVM-president Bos is zeer te spreken over de ervaringen die TVM in Belgie heeft opgedaan. ,,Belgie is in zoverre een moeilijke markt omdat het voor 95 procent een makelaarsmarkt is. Direct contact van verzekerden met verzekeraars zijn in Belgie onbekend. Toch merken wij dat vervoersbedrijven het op prijs stellen om direct te kunnen praten met een verzekeraar die uit hun eigen branche stamt.”

Doel van de vestiging in Antwerpen was het volgen van Nederlandse vervoersbedrijven in Belgie en alles in Noord-Frankrijk dat boven Parijs ligt. Verder naar het zuiden wil TVM niet gaan. Andere vestigingen dan Antwerpen zijn niet in overweging. Wel dient de vestiging in Antwerpen ook als uitvalsbasis voor vervoerders die op Groot-Brittannie rijden. TVM streeft ernaar leden/verzekerden te krijgen die in dat gebied actief zijn, of het nu Belgen, Fransen, Britten of Nederlanders zijn.

Belgie is even ver weg als IJsland, zegt Bos. Het mentale verschil tussen Nederland en Belgie is even groot als met welk ander land dan ook. En het is al helemaal verkeerd in Belgie Nederland als voorbeeld te stellen. Daar zit voor TVM wel een probleem. Belgie is minder ver in risico-analyse en risico-beheersing. Nederlandse ervaringen daarmee zouden in Belgie van nut kunnen zijn, maar het werkt volstrekt averechts dat zo voor te stellen. Dat komt al snel over als Nederlandse kaaskoppen die het weer eens beter weten.

Afstand

In zuidelijker landen, die hierarchischer zijn ingesteld, is de afstand tussen mensen in het bedrijfsleven groter. Mensen zijn meer werknemers dan medewerkers, en daardoor minder aanspreekbaar op hun medeverantwoordelijkheid voor de onderneming. Belgie kent bovendien in tegenstelling tot Nederland geen eigen risico. Een verzekeraar komt eerder voor de vraag te staan of een risico nog wel acceptabel is of niet. TVM moet dus in Belgie een beleid voeren dat dezelfde resultaten nastreeft maar dat anders van opzet is dan in Nederland.

Bos: ,,Natuurlijk moet je niet twee keer hetzelfde leergeld betalen. Ik zeg wel eens, wij hebben dat en dat in Nederland al eens gedaan en dat is falikant verkeerd gelopen. Dat moeten we niet nog een keer doen. Dat accepteert men in Belgie ook wel. Maar je moet Nederlandse visies altijd naar de Belgische omstandigheden vertalen.”

JAN SALOMONS

Commercieel directeur P. Hoekstra.