Met de opening van Maasvlakte 2 zal Rotterdam er, volgens de ramingen, snel 2 miljoen teu extra overslag bij krijgen. Dankzij de excellente multimodale ontsluiting van Maasvlakte 2 worden de containers snel, betrouwbaar en milieuvriendelijk af- en aangevoerd. Weldra zijn ‘we’ weer de grootste containerhaven ter wereld en rijst de werkgelegenheid in Rotterdam de pan uit. Aan de luchtkwaliteit kan de concurrentie in de Le Havre-Hamburg range een puntje zuigen. En wat nog het mooiste is: er wordt geld verdiend als water.

Tot zover het halleluja-scenario. De werkelijkheid is een stuk weerbarstiger. Rotterdam groeit, qua containers, allang niet meer. De trend is een dalend overslagvolume. Die 2 miljoen teu extra (lees: nieuw) volume bestaat niet. Heeft nooit bestaan ook. Het bestaande volume van Rotterdam wordt uitgesmeerd over een groter gebied en verdeeld onder meerdere aanbieders. Gevestigde bedrijven worden gekannibaliseerd, waardoor Rotterdam zich schaart in de rij van Noord-Europese havens waar de bezettingsgraad van terminals zakt onder de 70%-grens waarbij je nog net iets kunt verdienen.

Als alle uitbreidingsplannen van de Noord-Europese havens doorgaan komt er in de komende jaren nog eens zo’n 30 miljoen teu aan capaciteit bij in de Le Havre-Hamburg range en zal de bezettingsgraad verder zakken. Het doemscenario waar Jan Westerhoud van ECT op het Ports & Hinterlands congres in december vorig jaar voor waarschuwde wordt werkelijkheid: containeroverslag wordt een commodity. En zoals Westerhoud terecht opmerkte, ‘met een commodity kun je geen geld verdienen’.

Met de openstelling van de twee nieuwe terminals (RWG en APMT) op Maasvlakte 2 zal versnippering van het volume leiden tot inefficiëntie van het achterlandtransport. Het zal uiterst moeilijk zijn de modal split-doelstellingen van 45% aan- en afvoer via binnenvaart, 20% via spoor en slechts 35% via de weg in 2033 te halen, waardoor de vereiste verbetering van de luchtkwaliteit achterwege blijft. De versnippering en de lage bezettingsraad van de terminals zullen leiden tot een prijzenslag waarmee het verdienmodel van terminals ernstig onder druk komt te staan. Met andere woorden: er valt geen droog brood meer te verdienen met containers.

De nieuwe terminals werken allemaal met de nieuwste technologie. Da’s mooie marketing, maar het is slecht nieuws voor de havenwerkers, want daar is niet zoveel behoefte meer aan. De leegloop bij bestaande terminals, zoals ECT en APMT 1, leidt tot massaontslagen. De terminals op Maasvlakte 2, die toch al niet zoveel handjes nodig hebben, huren slechts mondjesmaat in, want het ‘extra’ volume blijft uit. Per saldo gaat de werkgelegenheid dus achteruit. Misschien is de oproep van Niek Stam van de FNV om met Maasvlakte 2 even pas op de plaats te maken nog niet eens zo’n gek idee.

Weet u trouwens wat de definitie van geeuwhonger is (volgens Van Dale)? De plotselinge heftige honger die gepaard gaat met een gevoel van slapte en sterk zweten. Benadert volgens mij aardig de sensatie die ‘onze’ haven te wachten staat.

Nico Schoonen

(Voor meer informatie: tijdens de NT Dagen is er op woensdag 11 juni een sessie over Maasvlakte 2; zie www.ntdagen.nl)