Ik stelde dat de uitspanning Courzand wat mij betreft, voldoet aan alle kenmerken van een havencafé. Vrijwel per omgaande kreeg een reactie van Theo Strauss, een scheepvaartveteraan die tegenwoordig resideert in Frankrijk maar nog steeds de vakliteratuur bijhoudt en lid is van Scheepvaartkring. Hij heeft de zaak ook in het verleden meegemaakt en stelt dat ‘helaas het Courzand van heden niets meer is vergeleken bij wat het was. Het is té leuk opgeleukt.’ Ik vrees dat hij daar enigszins gelijk in heeft.

Een andere cafe-ganger, salesmanager Perry Pieëte van ERP-trading, vond dat er nog minstens één echt haven(eet)café bestond, en wel ‘Eetcafé het Vliegveld’, middenin de Waalhaven. ‘Hier komen alleen havenmensen, natuurlijk vanwege de locatie en de goede kaart. In het Vliegveld wordt nog ouderwets aan de bar genetwerkt en zelfs zakengedaan.’ Ik moet eerlijk bekennen dat dit etabishment mij niet bekend was.

De meest uitgebreide reactie ontving ik van Tie Schellekens, persvoorlichter van het Havenbedrijf Rotterdam. Met respect zou ik hem willen karakteriseren als een oldtimer in de Rotterdamse havengemeenschap. Dat blijkt ook uit zijn reactie. ‘Een herkenbaar verhaal. Eind vorige eeuw was ik lid van het Slauerhoff Genootschap onder voorzitterschap van mijn collega en lichtend voorbeeld, wijlen Ivo Blom. Het genootschap van met name journalisten hield zich bezig met de verkiezing van het havencafé van het jaar. Dat hebben we drie jaar met volle overgave gedaan. De formule was geweldig want het leverde legendarische stapavonden op en eeuwige vriendschappen waar ik nog steeds veel plezier van heb. Maar ja, na drie jaar kwamen we weer terecht bij De Ballentent van – toen nog – Marius. Wat een heerlijke gehaktballen draaide die moeder van hem! En wat was Alex een innemende barman.’

Tussendoor had het genootschap nog Courzand en binnenvaartcafé Vlag en Wimpel – in de volksmond beter bekend als Vlag en Pimpel – verkozen tot havencafé. Na vier verkiezingen werd het genootschap echter opgeheven, ‘want andere cafés kwamen niet door de ballotage. Helaas. We hebben toen nog overwogen om het Slauerhoff Genootschap landelijk te laten acteren, maar dat gaf toch te veel praktische bezwaren. Het kostte me na een Rotterdamse keuravond al genoeg moeite om met het openbaar vervoer de weg naar Breda te vinden’, schrijft hij.

In de tussentijd is de situatie voor havencafés in Rotterdam er niet beter op geworden, aldus de voorlichter en wordt een rentree van het genootschap dan ook niet overwogen. ‘Al denk ik dat nu in deze tijd café-restaurant ’t Vliegveld in Waalhaven Zuid zondermeer mag worden betiteld als havencafé.’

Welke conclusie kunnen wij uit deze reacties trekken? Wat mij betreft illustreert het dat er nog steeds sprake is van een levendige haven-horecacultuur in Rotterdam. De locaties die ik heb genoemd worden niet tegensproken, hooguit genuanceerd. Maar dat ik niet op de hoogte ben van café-restaurant ’t Vliegveld bij de Waalhaven is toch wel een grote tekortkoming. Ik beloof dat ik dit zo snel mogelijk zal goedmaken.