Op weg naar Halberstadt ervaarde ik het tegendeel van een zo langzaam mogelijke operatie. Zoals gebruikelijk was de rechterbaan van de snelweg richting Berlijn gereserveerd voor vrachtwagens, waarvan veel uit Nederland kwamen. In het bijzonder vrachtwagens met fruit, groente en bloemen, met Wolter Koops als meest voorkomende naam. Dit verstransport gaat uit van zeer korte doorlooptijden en hoge eisen aan betrouwbaarheid en flexibiliteit. De operaties zijn erop gericht dat in de supermarkten de consument een eetrijpe avocado in zijn mandje krijgt. In feite is deze logistiek ‘as soon as possible’ waardoor duurzame alternatieven als spoor en binnenvaart buiten beeld blijven. Wat raar is want diezelfde avocado kan wel in een koelcontainer vanuit Zuid-Amerika naar Rotterdam worden vervoerd.

De aan de Universiteit Wageningen verbonden onderzoeker Bob Castelein sprak in zijn recente proefschrift over versketens van een ‘vals gevoel van urgentie’. Uit door Castelein aangehaald case-onderzoek blijkt dat deze snelheid in 60% van de gevallen niet nodig was en sprake was van een onterechte perceptie dat wegvervoer de enige mogelijkheid is voor de afhandeling van versstromen. Castelein pleit voor een mental shift om een modal shift in verslogistiek te realiseren. Deze shift zit er aan te komen, bijvoorbeeld bij de Deense retailer Coop die de Rotterdamse haven wil gebruiken als spoorhub voor verstransport vanuit Spanje richting Scandinavië.

Een recente rondgang rond initiatieven bij drie terminals in de Rotterdamse haven met gedeputeerde Zevenbergen van de Provincie Zuid-Holland bevestigt de zich aarzelend voltrekkende mental shift in verslogistiek. In 2640 kan men zich weinig voorstellen bij al dat gezwoeg en gesjouw met producten over de hele wereld.

Later in mijn vakantie in Berlijn kreeg ik een kijkje in de toekomst van verslogistiek. Ik lunchte in het restaurant van het museum Gropius Bau en daar werd een hele wand ingenomen door een verticale indoor-tuin waar de kruiden en sommige groenten voor het restaurant groeiden. Op de glazen installatie waarin de kruiden groeien stond een bordje met: ‘Wij vinden dat je kruiden niet verder mogen reizen dan jij hebt gedaan. Dus we kweken alles hier met de perfecte hoeveelheid licht, lucht en voedingsstoffen en absoluut niets anders.’ Een sterke vorm van ‘local-for-local’ teelt en binnen enkele minuten na de oogst op het bord. De enige manier voor Nederland als agrarische exporteur van wereldklasse is om met spoed te verduurzamen, ook in de logistiek. Anders haalt de sector 2640 zeker niet!