Uit de cijfers over het eerste kwartaal blijkt dat de hoeveelheid behandelde goederen ten opzichte van vorig jaar al met 9,3% is teruggevallen tot 112,4 miljoen ton. Castelein verwacht dat de impact van de vraaguitval door de coronacrisis vanaf april pas echt duidelijk zal worden. ‘Deze prognose is afhankelijk van de duur van maatregelen en de snelheid van herstel van productie en wereldhandel’, aldus de haventopman.

Hij probeerde de moed erin te houden met de uitspraak dat de containeroverslag ‘vrijwel gelijk is gebleven’, maar dat wordt slechts ten dele door de harde cijfers ondersteund. In tonnen was er weliswaar een geringe daling van 0,3% tot 37,8 miljoen ton lading, maar in aantallen was er een achteruitgang van een kleine 5% tot 3,55 miljoen twintigvoets eenheden, ofwel teu’s.

Groei deepsea-containers

Wel waren er duidelijke plussen in de overslag van van ijzererts (+16%, 6,8 miljoen ton), lng  (+18%, 2,1 miljoen ton) en overige natte bulk (+9%, 8,3 miljoen ton). In totaal is er 16,7 miljoen ton droog massagoed in het eerste kwartaal overgeslagen, 14% minder dan in hetzelfde kwartaal in 2019. Er was een grote afname van de overslag van kolen van bijna 40% tot 4,5 miljoen ton. Dat is bijna drie miljoen ton ten opzichte van vorig jaar.

In de containeroverslag lieten de deepsea- en feeder-containers nog een toename zien, maar die werd per saldo uitgewist door een afname van 4,5% in het shortseavervoer. Achterliggende oorzaken zijn volgens het Havenbedrijf de zwakkere economie van het laatste halfjaar in Europa en de stagnerende wereldhandel als gevolg van handelsconflicten.

Ro/ro vrijwel tot stilstand

De effecten van de coronacrisis werden eind maart ‘beperkt merkbaar’ door een daling van de aanvoer uit China na de gedeeltelijke lockdown in februari. Het Havenbedrijf wijst erop dat containerschepen gemiddeld vier tot vijf weken doen over de reis tussen Oost-Azië en Noordwest-Europa, waardoor het effect in Rotterdam pas vanaf april echt merkbaar is. Het aantal containers uit Azië dat in de Nederlandse haven werd overgeslagen lag in het eerste kwartaal een kleine 3% lager dan vorig jaar.

De ro/ro-overslag daalde in het eerste kwartaal nog met ruim 7% ten opzichte van het vorig jaar, maar in de telefonische toelichting zei Castelein vorig jaar dat deze sector vrijwel tot stilstand is gekomen: ‘De ferries kunnen door overheidsmaatregelen in tal van landen geen passagiers meer vervoeren en ook het vrachtvervoer is sterk teruggevallen’.

In het persbericht werd er nog wel op gewezen dat maart 2019 een recordoverslag te zien gaf als gevolg van hamsteren door de Britse bevolking in de aanloop naar een destijds op handen lijkende Brexit. De overslag van overig stukgoed was ruim 3% lager als resultaat van teruggang van de economie.

Biomassa verdubbeld

Een toename was er in de overslag van erts met 15,7%. Staalbedrijven hebben in het afgelopen kwartaal meer voorraad ingekocht dan vorig jaar, terwijl de productie niet is gestegen, aldus HbR. Overig droog massagoed daalde met 21%. Deze daling had te maken met uitgestelde bouwprojecten en de aanvoer van zand en bouwmaterialen die daarvoor nodig is. Ook zag het eerste kwartaal een verminderde aanvoer van mineralen als gevolg van dalende industriële productie in Duitsland.

De biomassa-overslag liet meer dan een verdubbeling (+106%) zien. Die werd veroorzaakt doordat de inzet van biomassa in de Amer 9-centrale in Geertruidenberg werd met bijna 90% werd opgevoerd. In het natte massagoed nam de overslag van olieproducten met bijna 33% af.

Russische stookolie valt weg

De handel in stookolie tussen Rusland en Singapore, waarvoor Rotterdam de laatste jaren de draaischijf was, liet wederom een forse daling zien. In plaats daarvan ging er veel Russische stookolie rechtstreeks naar de Verenigde Staten. Castelein zei eerder dat het gaat om een structurele verschuiving: ‘Die stroom komt niet meer terug’.

De overslag van dieselbrandstoffen nam eveneens af. Voor wat betreft de overslag voor export van diesel werd dit veroorzaakt door toegenomen lokaal gebruik voor zeeschepen als gevolg van het wereldwijde verbod op het gebruik van scheepsbrandstoffen met meer dan een half procent zwavel. Er werd in het voorbije kwartaal 8% minder ruwe olie aangevoerd. Daarbij gold dat de voorraden die vorig jaar werden opgebouwd in het afgelopen kwartaal werden gebruikt voor productie.

Lng blijft groeien

De overslag van lng nam wederom sterk toe. Er werd vooral meer vloeibaar aardgas aangevoerd ten behoeve van het Europese gasnet. De lage prijs zorgde voor meer gebruik van gas voor elektriciteitsproductie. In overig nat massagoed was een overslagtoename van 710.000 ton (9,3%) te zien. Deze aanwas betrof vooral een toename van chemieproducten en biodiesels. De haven van Rotterdam wordt voor deze producten in toenemende mate een centrale logistieke locatie in Europa, met zowel im- als export naar andere Europese landen.

Havenbedrijf Rotterdam, de divisie Havenmeester en alle ondernemingen die actief zijn binnen het haven-industriële hanteren volgens de havenbeheerder dezelfde twee prioriteiten: de gezondheid van mensen en de haven operationeel houden. De havenbeheerder en het havenbedrijfsleven zeggen de overheid ‘zeer erkentelijk’ te zijn voor het feit dat die de haven als proces van vitaal belang heeft geïdentificeerd.

‘Scheepvaartafhandeling, daaraan gerelateerde logistieke ketenprocessen en industriële productie zijn van vitaal belang. Immers indien dit ketenproces niet als geheel wordt uitgevoerd, ontstaat er congestie in de haven en in het aanloopgebied evenals schaarste op de markt. Dat ontwricht de industriële productie, het logistieke proces en de samenleving als geheel’, aldus HbR.

Antwerpen

De haven van Antwerpen meldde eerder een groei van de overslag van 4%. De containeroverslag groeide daar nog met 9,5% in teu en 9,4% in tonnage, aldus Havenbedrijf Antwerpen. De Vlaamse haven pikte nog een graantje mee van stromen die uitweken vanuit Le Havre en andere Franse havens, die te kampen hadden met langdurig stakingsacties. Al met al kwam goederenoverslag uit op 59,1 miljoen ton.