Liveblog (gesloten, lees het terug)

16:38 – De Vildert sluit de dag af en bedankt de aanwezigen en online kijkers. Het laatste woord is aan Bert van der Lingen, de Nederlandse Consul-generaal in België en één van de initiatiefnemers van deze dag. ‘Ik proef dat samenwerking en urgentie kernthema’s zijn waardoor we de opdracht voor de energietransitie en energievoorzieningszekerheid kunnen aanpakken. Zoals vandaag gezegd: samenwerking is inderdaad een doel en geen middel. Maar zonder dat gaat het niet lukken. En havens kunnen hierbij een uitstekende hefboomfunctie vervullen, zo hebben de regeringsleiders van zowel België als Nederland benoemd. Het is aan de havengemeenschap om hier vorm aan te geven. Goed om te zien dat ze al volop bezig zijn en er vertrouwen in hebben.’ De netwerkborrel begint!

16:30 – Haezendonck: ‘Er is veel afhankelijkheid in de keten en de transitie hangt ook af van de zwakste schakel. Maar er wordt veel samengewerkt, vooral bottom-up waarbij partijen elkaar opzoeken. Het gaat misschien soms nog te weinig over financiering en risico-verdeling. Verder hoor ik regelmatig in onze ‘community’ weinig tegenspraak over de verschillende oplossingen, zoals een backbone. Maar in de maatschappij, hoor ik wel tegenspraak. Het grotere publiek moet nog overtuigd worden. Dit grotere belang overstijgt grenzen tussen België en Nederland.’

16:29 – Van der Lugt: ‘De keuze voor ‘en en en’ kan misschien voor de Shell’s van deze wereld goed werken, maar misschien niet voor de transportondernemers die hun investeringsbeslissing moeten nemen. ‘

16:24 – Dat was het ceo-gesprek. Van der Lugt en Haezendonck vatten de dag nog even samen. Van der Lugt: ‘Samenwerking is relevant, maar ik bespeurde enige samenwerkingsmoeheid. Het is een middel en geen doel op zich. De vraag is wel of er nu een doel is dat om dit middel vraagt? Dat is beaamd, het gaat om een systeemverandering. Bijvoorbeeld buisleidingen doe je niet naast elkaar zelf, dat stem je af. Maar het is niet waar je mee start, de havens komen elkaar wel tegen.’

16:18 – Castelein: ‘Over tien jaar is de haven van Rotterdam als een elektrische auto vergeleken met een verbrandingsmotor. Aan de buitenkant ziet hij er hetzelfde uit, maar onder de motorkap is het fors anders.’

16:06 – Van den Oever: ‘We moesten volgens Enexis minimaal zes jaar wachten op voldoende stroomcapaciteit voor het Logistiek Park Moerdijk. Daarom hebben we dat in eigen beheer gedaan. Na oplevering leveren we dat stroomnet weer terug aan Enexis. De bedrijven betalen zelf voor hun eigen aansluiting. Toch zijn sommige processen moeilijk te elektrificeren in het havengebied, waar andere oplossingen moeten komen. Zo draait Shell Moerdijk nu al voor 1/3 op teruggewonnen olie uit plastic, dat is een mooie eerste stap.’

16:01 – Declerck: ‘We zien een belangrijke rol voor Oostende bij de bouw van windmolens. Volgend jaar hebben we een waterstofbunkerstation. Daarmee willen we ons steentje bijdragen. De tijd dat havens zaken van elkaar afpakken ligt achter ons. Initiatieven kunnen elkaar versterken.’ König: ‘We kunnen het ons niet veroorloven om iets uit te sluiten, we hebben alle middelen nodig en daartoe moeten we hard samenwerken. Neemt niet weg dat concurrentie ook goed is om de kosten laag te houden.’

15:59 – Van den Oever: ‘Havenbeheerders kunnen niet kiezen voor waterstof. Onze bedrijven kiezen voor elektrificatie en de grondstoffentransitie. Wij faciliteren dat.’

15:57 – König: ‘Lng importeren we sinds 24 februari in de Eemshaven. Die terminal gaan we ook klaarmaken voor de import van waterstof. Staat 800 MW vermogen aan energie opgesteld, inclusief de kabels naar Noorwegen en Denemarken. Ook dat kan omgezet worden in waterstof, zodat we best wat volume in het systeem van Gasunie kunnen injecteren.’

15:51 – Schalck: ‘Het aantrekken van nieuwe investeringen gaat makkelijker dan wanneer we niet gefuseerd waren. De volumes groeien ook harder dan in de jaren ervoor. De vraag is of havens moeten samenwerken of dat havengebieden met elkaar verbonden moeten worden.’

15:46 – Overtoom: ‘We kiezen voor LOHC als drager van waterstof omdat dit veilig is in de bebouwde omgeving en de bestaande infrastructuur gebruikt kan worden. Al is het wel duurder en nog wat vraagstukken op te lossen met het ‘uitpakken’. Daar wordt aan gewerkt. Ook Duisburg vindt dit een interessant concept.’

15:40 – Schalck: ‘We zijn allemaal met hetzelfde bezig ten dienste van de industrie. Er is meer dan waterstof, je moet naar het hele energiesysteem kijken. Op het vlak van elektrificatie in Zeeuws-Vlaanderen zijn er grote beslissingen genomen. Belangrijk dat we het energiesysteem stabiliseren. We hebben in Europa de grondstoffen van de toekomst. Er is zoveel afval te recycleren, dat de industrie hier blijft.’

15:39 – Overtoom: ‘In de systeemverandering naar waterstof ga je heel afhankelijk worden van elkaar. We moeten ook van de backbone in Rotterdam en Antwerpen gebruikmaken.’

15:30 – Vraag uit publiek: ‘Bent u niet bang dat Europa sowieso de procesindustrie gaat verliezen aan landen met goedkope grondstoffen?’ Castelein: ‘India koopt nu goedkoper olie in dan wij, die producten komen ook hier terecht. Als het gelijke speelveld langdurig wordt verstoord, zullen de bedrijven hier verdwijnen.’ Vandermeiren: ‘Daarom moeten we ervoor zorgen dat het level playing field gewaarborgd blijft, zeker binnen Europa. Er komt een grondstoffencrisis, want ook de energietransitie draait op bepaalde raw materials. Europa heeft heel wat troeven, maar is niet de ideale plek om de nummer één te zijn op deze planeet.’

15:22 – Castelein: ‘Samenwerken is een middel om tot een doel te raken. Daar weten we elkaar te vinden. Veel ruwe olie die in Antwerpen wordt gebruikt komt binnen via Rotterdam. Bij een pijpleiding naar Duitsland zal ook Antwerpen participeren. Net zoals dat bij de ontsluiting van CO2 straks het geval zal zijn. Maar je kunt niet alles tegelijk doen. Je hoeft niet iedereen die een rol gaat vervullen aan de voorkant bij elkaar te roepen. Dan wordt het een zootje. We werken samen met partijen die daadwerkelijk het verschil kunnen maken.’ Vandermeiren: ‘We komen elkaar wel tegen zodra het nuttig is.’

15:19 – Vandermeiren: ‘De ambities zijn makkelijk uitgesproken, maar het is een gigantische uitdaging. Er moeten alternatieven geleverd worden. Ze zijn er al een beetje, maar de benodigde hoeveelheden voor het chemische cluster zijn kolossaal. Het huidige energiesysteem werkt 24 uur per dag feilloos, daar hebben we misschien nooit bij stilgestaan. Er is altijd stroom beschikbaar in heel Europa. Een nieuw systeem uitwerken met een switch van fossiel naar hernieuwbaar is een huzarenstukje.’

15:14 – Het is hoog tijd om de havenbazen aan het woord te laten. Allard Castelein, Port of Rotterdam en Jacques Vandermeiren, Port of Antwerp Bruges, trappen af. Ook Daan Schalck, North Sea Port, Ferdinand van den Oever, Port of Moerdijk, Cas König, Groningen Seaports, Koen Overtoom, Port of Amsterdam  en Dirk Declerck, Port Oostende nemen plaats op het podium.

15:07 – Ryckbost: ‘De haven en de stad zijn de afgelopen tientallen jaren uit elkaar gegroeid. Nu is het moment dat ze weer samen komen. Jongeren vinden klimaat belangrijk en kunnen de oplossing vinden in de havens.’

15:01 – Janssen: ‘De Noordzee is straks het Midden-Oosten van Europa en kan behoorlijk veel energie opwekken. Toch moeten we straks ook waterstof importeren, West-Europese havens worden daarvoor belangrijk hubs. Diversificatie is wel belangrijk, niet alle eieren in één mandje stoppen als het gaat om toeleveringslanden. Maar de grootste bottleneck voor de transitie is ‘human capital’. Hebben we voldoende goede en technisch geschoolde mensen? Daar ligt een geweldige opgave.’

14:55 – Ryckbost: ‘Havens waren vroeger logistieke knooppunten, maar worden nu energiehubs. De rol moet erkend worden en de investeringen ondersteund. Maar weinig landen hebben haveninvesteringen in hun plannen voor het Europese herstelfonds gezet.’

14:49 – Janssen: ‘De prijs van energie is hoog, dat werkt kostenverhogend. We verbruiken veel olie en gas in Rotterdam, we drijven op fossiele energie en dat is duur geworden. Komende winter gaat spannend worden, het baart ons zorgen of de gasvoorraden dan voldoende gevuld zijn. We zijn dertig jaar verslaafd geweest aan goedkope Russische energie, daar moeten we nu ‘cold-turkey’ vanaf. Uiteindelijk gaat dat leiden tot een versnelde energietransitie. Maar die afhankelijkheid heeft ons behoorlijk in slaap gesust. Nu blijkt ook hoe belangrijk het is om zelf een producerende industrie te hebben.’

14:48 – Isabelle Ryckbost, Secretary General ESPO en Bas Janssen, directeur Deltalinqs, betreden het podium.

14:42 – Wurman: ‘Een sterke haven zorgt voor een sterke industrie en vice versa. People, pipelines en ports, daar gaat het om. De haven is het visitekaartje van een industrie. We zijn bondgenoten in de transitie. We juichen de fusies van de havens in North Sea Port en Antwerp-Bruges van harte toe. Ook de industrie vormt consortia die samenwerken om gezamenlijke doelen te realiseren. Dat zorgt voor schaalvergroting en extra logistieke slagkracht. Onze havens en industrie concurreren op wereldvlak, een te strak keurslijf voor bedrijven gaat investeringen afremmen.’

14:37: Wurman: ‘We hebben veel gehoord over verschillende technologieën, maar er is geen wondermiddel. We moeten alles gebruiken. CCS en CCU hebben een potentieel om hele grote emissies te reduceren. Er is straks een gigantische vraag naar koolstofarme energie. Waar gaan we die allemaal vandaan halen? Het kloppend hart van de chemie in Europa zit hier, terwijl we beperkte mogelijkheden hebben om energie te produceren. Het is goed dat de havens inzetten op groene waterstof, maar we hebben alle kleuren nodig. Geen taboe op kernenergie of blauwe waterstof.’

14:32 – Ann Wurman van Essenscia gaat nu in gesprek met De Vildert om de uitdagingen voor de Vlaamse chemie te bespreken. ‘Je kunt veel praten over ambities, maar het zijn de acties op het terrein die het verschil maken.’

14:26 – Timmers: ‘Aanlanding van stroom uit wind op zee staat of valt met een goede planning. TenneT moet ruim van tevoren plannen en spullen bestellen. De 21 GW is nu bekend, we gaan doorplannen naar 75 tot 100 GW op zee op Nederlands plat. Dat is bizar hoog, we hebben nu 2,5 GW. Dat gaat voor een deel naar land en toekomstige eilanden. Maar ook naar energie-eilanden waar het naar waterstof wordt omgezet. De wetgeving moet aangepast worden, want elke opgewekte elektron moet nu nog naar land.  Dat mag niet omgezet worden in moleculen. Je moet dus niet alleen denken in elektronen, maar ook in moleculen. Ik roep de industrie op alvast hun stroomvraag bekend te maken. Je wilt namelijk zo dicht mogelijk bij de bron vraag en aanbod van energie bij elkaar te brengen, niet eindeloos transporteren. Stroom die overblijft, kun je omzetten in groene moleculen.’

14:19 – Nuytemans: ‘Hoewel bedrijven onderling concurrenten zijn, zijn landen dat niet. Zeker niet op het niveau van België en Nederland.’ Timmers: ‘Door samen te werken, versnellen we de supply chains en reduceren we kosten. De technische handjes worden gekaapt, een goede ketensamenwerking kan ervoor zorgen mensen perspectief zien om door te groeien bij andere bedrijven.’

14:13 – We gaan verder met Wind op Zee via Marc Nuytemans van de Blauwe Cluster en Hans Timmers van NWEA. Timmers: ‘Je ziet dat Vlaanderen en Nederland enorme aantallen windparken gaan neerzetten. Nu je de waterstof op ziet komen, wordt er nagedacht hoe te versnellen. De ambitie is er, de ruimte ook. Je ziet de olie-industrie nu ook inschrijven op de aanbestedingen.’

14:08 – Lycklama á Nijeholt: ‘De energiedichtheid van waterstof is drie keer lager dan aardgas. We zien geen gevaren qua veiligheid. Blauwe waterstof is een motor om de markt op gang te helpen, de waterstof-economie is daar mee geholpen. 2025 / 2026 is de eerste mijlpaal voor grensoverschrijdend transport van waterstof, daar richten we ons op. Maar dat is wel gekoppeld aan de marktvraag. Als die er niet is, gaan we geen leidingen leggen.’

14:06 – Vercammen: ‘Noorwegen zet ook fors in op het opslaan van CO2. CCS rendeert direct. Die volumes zijn erg groot.’

14:02 – Vercammen: ‘Het is niet alleen investeren voor vandaag, maar kijk ook naar de toekomst. Ook de vraag van naburige landen om hen te bevoorraden met waterstof zal heel groot zijn. Er vloeit nu ook gigantisch veel gas door België, 70% wordt naar Duitsland en Nederland getransporteerd. Qua bevoorradingszekerheid hebben we tal van troeven.’

13:57 – Lycklama á Nijeholt: ‘2031 is al redelijk snel. We moeten nu snel aan de bak om de aanleg van infrastructuur op te starten. De gepresenteerde marktordening van het kabinet helpt daar goed bij.’ Vercammen: ‘Wij hebben nog geen nationaal kader, er wordt aan gewerkt. De consultatie waterstofwet loopt nu. We kijken naar kritische infrastructuur op basis van een marktordening, zoals bij gas en energie. We bieden nu al open-access aan, dat blijven we doen. Iedereen kan erop aansluiten.’

13:53 – North Sea Port is een belangrijke plek voor de energiebehoefte. Lycklama á Nijeholt: ‘Ze zijn grensoverschrijdend, dus de interconnectie zit al in het havengebied. De waterstofmarkt is er al heel groot. Bedrijven zijn druk bezig met vergroenen.’

13:50 – Yves Vercammen van Fluxys en Eddie Lycklama á Nijeholt van Gasunie gaan in gesprek met De Vildert. Gisteren is door het kabinet aangekondigd dat Gasunie verantwoordelijk wordt voor de waterstofinfrastructuur. Vercammen: ‘De gasinfrastructuur van vandaag is de waterstofinfrastructuur van morgen. Dat is de grote troef. Zeebrugge is een belangrijk energiehub, die wordt omgebouwd voor de waterstofbackbone.’

13:39 – Biebuyck: ‘Groningen was de eerste echte waterstofvallei met vele toepassingen en partners. De waterstof-economie begint bij de havens. Waarom creëren we in deze regio niet één grote waterstofvallei? De uitdaging is om zoveel mogelijk hernieuwbare energie te hebben, dus we moeten massaal veel windparken bouwen. Die vraag is gigantisch. Ook de elektrolyser-maakindustrie moet fors opschalen, daar heb ik vertrouwen in.’

13:36 – Biebuyck: ‘We hebben al 2 miljard euro in onderzoek en innovatie gestopt. De komende jaren gaan we nog eens 2,4 miljard euro investeren. Dit toont aan hoe zwaar Europa inzet op waterstof. Er zijn nu 23 waterstofvalleien in Europa en het VK geïdentificeerd. Die liggen vrijwel allemaal aan zee en bij havens.’

13:35 – Bart Biebuyck, Executive Director van Clean Hydrogen Partnership over het waterstof-ecosysteem in de havens, betreedt het podium om zijn visie te geven op de ‘waterstof-vallei’.

13:33 – We gaan weer verder! De Vilder kondigt deel 2 aan van deze dag. Vanmiddag komen alle haven-ceo’s op het podium. Maar eerst gaan we het hebben over waterstof.

12:40 – De netwerklunch begint, we gaan om 13:30 uur weer verder!

12:31 – Van Beek: ‘Het door het kabinet gestelde ontwikkelkader op zee biedt ons de kans alvast te beginnen voor 2030. Vraag naar groene stroom aan de kust: graag. Dat is voor ons een goede plek.’

12:28 – Peeters: ‘Het nucleaire debat is een vrij verhit debat. Wij als Elia kijken alleen naar de beschikbaarheid van stroom. De geopolitieke situatie brengt een nieuwe dimensie. Het capaciteitsmechanisme zorgt ervoor dat we de beschikbaarheid kunnen managen op basis van de keuzes die de politiek maakt. We hebben in ieder geval de tools dat we de bevoorradingszekerheid kunnen garanderen zodra die politieke keuzes zijn gemaakt.’

12:21 – Van Beek: ‘De samenwerking met havens is ongelooflijk belangrijk. De elektronen komen daar straks aan de kust. Op de Noordzee komt een enorme elektronen-rotonde. We gaan 65 GW aansluiten in 2030. We kijken naar mogelijkheden om klanten pas aan te sluiten als ze meehelpen met congestie op het net. Daar gaan we dan ook voor betalen, dus kunnen ze geld mee verdienen. Het ‘first come first serve’-principe is misschien niet meer houdbaar. Maar dat is een politieke keuze, het is niet aan ons om de regels te veranderen.’

12:10 – Peeters: ‘We hebben een wake-upcall gekregen door wat er in Nederland gebeurt. Gelukkig is het bij ons nog niet zo erg, maar ook hier duren infrastructuurprojecten erg lang. We zien dezelfde trend in België en een enorme toename van de elektriciteitsvraag. Die gaat een factor 2 tot 3 omhoog. Hier in Vlaanderen moet de politiek een besluit nemen of we nieuwe hoogspanningskabels boven- of ondergronds gaan. Die ontwikkeling moet niet lang uitgesteld worden, dat is problematisch voor bedrijven in de haven. Zij hebben de energie nodig om hun eigen vergroening te starten.’

12:05 – Manon van Beek, CEO Tennet en Chris Peeters, CEO Elia betreden het podium. De Vilder: ‘U staat redelijk onder hoogspanning.’ Van Beek: ‘Ik hoorde laatst iemand zeggen ‘5 windturbines a day, keeps Poetin away’. Maar zo gemakkelijk is het helaas niet. Er zit veel spanning op. Als gevolg van de hoge brandstofprijzen willen mensen sneller de switch maken. Terwijl we in Brabant en Limburg de capaciteit verdubbelen, worden plannen naar voren gehaald en een paar keer de capaciteit van een stad als Den Bosch per zeven weken aangevraagd.’

12:00 – Luijten: ‘In 2025/2026 is Porthos operationeel en in Antwerpen loopt Antwerp@C. Er zijn nog best wat hobbels te nemen, maar de investeringsbelissing wordt snel genomen.’

11:57 – Vraag uit het publiek: ‘Hoe kan het dat walstroom in Zweden al jarenlang wordt geïmplementeerd en we in BE-NL nog aan het begin staan?’ Nagtegaal: ‘Havens zijn niet identiek, je kunt ze niet met elkaar vergelijken. Er is een ’tailor-made’ approach nodig. Ook kan het stroomnet het niet altijd aan. En het vraagstuk qua governance – de rol van havenbedrijven en terminals – staat niet vast, dat is een ingewikkeld proces.’ Baljeu: ‘De netvraag is hierbij inderdaad heel belangrijk.’ Luijten: ‘In Zweden worden veel huizen verwarmd met elektriciteit, hier met aardgas. Daarom hebben ze daar veel betere netwerken.’

11:53 – Goris: ‘Hoe maken we de ketens beter? Bijvoorbeeld via synchromodaal vervoer. Daar zijn de Belgen heel goed in.’

11:51 – Luijten: ‘Waterstof is complementair aan elektrificatie. Vervoerders vragen zich af of ze voldoende gefaciliteerd kunnen worden door het stroomnet om tijdig op te laden. Planning is leidend in de logistiek. We moeten wel de industrie de tijd geven om op te schalen, blauwe waterstof is daarbij essentieel.’

11:50 – Baljeu: ‘Het is niet te voorspellen waar de techniek heen gaat. Paar jaar geleden zetten veel partijen in op LNG. Het gaat om zero emissie, daar moeten we de regelgeving op afstemmen. Waterstof ziet er heel goed uit, maar zero-emissie kan wellicht op meerdere manieren.’

11:49 – Nagtegaal: ‘Waterstof zou een belastingkorting moeten krijgen, net als walstroom dat krijgt.’

11:47 – Baljeu: ‘Port of Antwerp-Bruges gaat ook aansluiten bij het RH2INE-project, dat maken we vanmiddag bekend.’

11:44 – Luijten: ‘We hebben nu al 500 inschrijven aan waterstoftrucks voor het project Hytrucks. We wachten nog op de toekenning van de subsidie, maar dat betekent een enorme kick-start.’

11:39 – Goris: ‘Hoe kunnen we voor de hele branche bij de Europese middelen komen?’ Baljeu: ‘De versnelling zal andere binnenvaartschippers overtuigen. Maar bij het wegvervoer kun je makkelijker een transitie financieren, dus we moeten ervoor waken dat de sector niet wordt ingehaald.’

11:34 – Nagtegaal: ‘De binnenvaart is een aparte sector met veel familiebedrijven. Schippers varen letterlijk op hun pensioen. Het is niet zo makkelijk om een groene businesscase te maken. Ik verwacht een fonds uit Europa om de binnenvaartsector te verduurzamen om de stappen te zetten. Daar zet ik nu veel druk op, want hoe sneller hoe beter.’

11:26 – Het panel betreedt het podium. – Paul Goris, voorzitter Koninklijke Binnenvaart Nederland, Caroline Nagtegaal, lid Europees Parlement, Jeannette Baljeu, Provincie Zuid-Holland en Diederik Luijten, Air Liquide.

11:21 – Beumer: ‘De dieselmotoren in de Volendam hebben een efficiëntie van 42%. Deze worden vervangen door brandstofcellen met een efficiëntie van 50-60%. Het kost 6 miljoen euro om één schip om te bouwen, we hopen daar de helft subsidie op te krijgen.’

11:15 – Claudia Beumer van VT Groep en Inovyn betreedt het podium. ‘Het ombouwen van een bestaand binnenvaartschip is niet goedkoop, maar je gebruikt bestaande assets.’

11:06 – Vranken: ‘Biobrandstof is dubbel zo duur als standaard diesel, maar zo kunnen we wel nu al in samenspraak met onze klanten CO2 reduceren. De klant die kiest voor prijs ten koste van duurzaamheid heeft bij ons geen plaats meer.’

10:53 – Pascal Vranken van H. Essers betreedt het podium. ‘Zonder innovatie is er geen energietransitie. Wij willen jaarlijks onze CO2-uitstoot met 5% omlaag brengen en in 2030 CO2-neutraal zijn als bedrijf. De beste oplossing om energie te besparen is niet te rijden, dus durf mee te denken in de supplychains van de klant.’

10:51: Vraag uit de zaal: ‘Hoeveel kost waterstof straks per kilometer eigenlijk?’ Montanari: ‘De prijs van vandaag is niet die van morgen. We verwachten de prijs per kilometer rond 2030 gelijk aan diesel. Daarvoor is wel grootschalige productie nodig en de sector als klant. Bundeling van vraag brengt de kosten naar beneden. We hebben eindgebruikers met durf en visie nodig die met een deel van hun vloot willen instappen.’

10:49 – Montanari: ‘Alles in de wereld gaat niet er niet goedkoper op worden. Zijn we bereid een kleine premium op producten te betalen als we daarmee de ketens kunnen vergroenen?’

10:45: Montanari: ‘Waterstof is veilig. We hebben er al veel ervaring mee en het biedt veel voordelen. Transporteurs hoeven hun workflow niet te veranderen. Er is bovendien minder belasting op het stroomnetwerk nodig voor de bouw van een waterstofvulpunt dan een laadpunt.’

10:43 – Montanari: ‘De Mexican stand-off willen we doorbreken in Duitsland. Als Shell gaan we waterstoftrucks kopen en aanbieden aan klanten die betalen per kilometer. Als we op elkaar gaan wachten, duurt het te lang. Het is nu al 5 over 12. We moeten de huidige impasse doorbreken.’

10:41 – Montanari: ‘We stappen in de hele keten. Dus zowel grootschalige productie op de Maasvlakte en we investeren in midstream transport. Er zitten nadelen aan, waterstof is niet de silver bullet. Maar bij welke oplossing heb je dat niet?’

10:35: – Lisa Montanari, waterstof manager bij Shell betreedt het podium. ‘Shell en de energietransitie. Er is goed en slecht nieuws. het slechte nieuws is dat het geen kwestie is van wat het meest effectief is. Het is veel complexer, er zijn veel limitaties waar we omheen moeten werken. We zullen een goed compromis moeten vinden. We maken geen keuze door juist de keuze heel breed te houden. Uiteindelijk is de klant leidend in de energietransitie. Het gaat niet om batterij-elektrisch of waterstof; het is én én.’

10:33: Vraag uit het publiek: ‘Zijn er Benelux-brede noodwetten nodig?’ Haezendonck: ‘De urgentie is zo groot, dat het een bottom-up kwestie moet worden vanuit de bedrijven en de stakeholders.’ Van der Lugt: ‘Misschien geen noodwetten. Maar wel essentieel dat de overheid zich op een geïntegreerde manier actief bemoeit met de issues vanuit wet- en regelgeving.’

10:30: Van der Lugt: ‘De industrie zet grote stappen, maar transport blijft nog wel wat achter, mede door de hoge mate van fragmentatie.’

10:27 – Van der Lugt: ‘Buisleidingen zijn niet zomaar te gebruiken voor waterstof. Daar moet wat aan gebeuren, dat vergt forse investeringen en ruimte. Havens moeten hierbij gezamenlijk optrekken, de industrie vraagt om een geïntegreerde aanpak. Havens volgen soms hun eigen pad.’

10:23 – Haezendonck: ‘De problematiek is zo groot, dat we het niet alleen kunnen. Maar hoe pakken we de uitvoering aan? Het draait niet alleen om waterstof. Circulair is ingewikkeld en zit minder op het verdienmodel van de havenbedrijven.’

10:21 – Professoren Elvira Haezendonck en Larissa van der Lugt betreden het podium.

10:17 – Castelein: ‘De vraag stellen: ‘Moeten havens samenwerken?’ is nu al beantwoord. We hebben ontzettend veel van alles nodig. Vandaag is nodig om te urgentie te beseffen. Als we op elk moment een project kunnen tegenhouden omdat wet- en regelgeving niet tijdig klaar is, gaan we er niet komen.’

10:15 – Castelein: ‘Antwerpen is onze partner in de energietransitie. Net als Hamburg en alle andere havens wereldwijd. Er lopen nu al veel pijpleidingen tussen Antwerpen en Rotterdam. Als ik met Jacques Vandermeiren hierover spreek, merken we dat alle grote partijen Antwerpen/Rotterdam als één complex zien.’

10:14 – Castelein: ‘Er wordt bijzonder hard gewerkt aan elektrificatie. Waterstof zal vandaag veel terugkomen; en terecht.’

10:10 – Allard Castelein, ceo Port of Rotterdam heet iedereen welkom! ‘Er zijn behoorlijk wat uitdagingen in de logistieke waardeketen die in stand gehouden moeten worden, terwijl de werken aan de energietransitie. Alle ballen in de lucht houden is best ingewikkeld.’

10:09 – Iedereen kan vanaf huis meestemmen en vragen stellen via www.menti.com en de code 3074 2449

10:08 – We gaan nu echt beginnen. De presentatie is in handen van Wim de Vilder, nieuwsanker bij de VRT. Gastheer in het Nieuwe Luxor Theater is Port of Rotterdam.

10:00 uur – De zaal stroomt vol. De belangrijkste stakeholders die de energietransitie in de havengebieden vorm gaan geven zijn aanwezig vandaag.