Sinds de Russische invasie en de blokkade van Oekraïense havens aan de Zwarte Zee zijn de graantransporten tot stilstand gekomen en zit meer dan 20 miljoen ton vast in silo’s. Oekraïne zegt dat het niet genoeg silo’s heeft voor de opslag van een nieuwe oogst.

De oorlog stuwt de prijzen voor granen, bakolie, brandstof en kunstmest op. Rusland en Oekraïne zijn goed voor bijna een derde van de wereldwijde tarwevoorraden. Oekraïne is ook een belangrijke exporteur van maïs en zonnebloemolie, Rusland is een belangrijke exporteur van kunstmest.

Biden zei dat Washington met Europese bondgenoten een plan aan het ontwikkelen is om graan per spoor te vervoeren. De spoorbreedtes zijn in Oekraïne echter anders dan elders in Europa, waardoor het graan moet worden overgebracht naar andersoortige treinen aan de grens. ‘Dus gaan we silo’s bouwen, tijdelijke silo’s, aan de grenzen van Oekraïne, ook in Polen’, zei Biden.

Oekraïne noemt Bidens plan ‘slechts een van de mogelijk nuttige stappen om voedselzekerheid te garanderen. Maar we hebben ook een groene corridor voor onze havens nodig’, zei de stafchef van de Oekraïense president Volodimir Zelenski, in een online post. Oekraïne heeft steeds gezegd dat vervoer over de Zwarte Zee de beste manier is om de graanexport weer op gang te krijgen.

De VS en hun bondgenoten sluiten die route voorlopig echter uit, zei Biden. ‘Het (graan) kan er niet uit via de Zwarte Zee, omdat het uit het water wordt geblazen.’ Daarmee verwees de president naar de vele zeemijnen die Rusland en Oekraïne sinds het begin van de oorlog hebben gelegd. Zo’n 84 buitenlandse schepen zitten daardoor vast in Oekraïense havens, vaak met graan aan boord.

Secretaris-generaal Antonio Guterres van de VN probeert tegelijkertijd een ‘pakketdeal’ te sluiten om de Oekraïense Zwarte Zee-export en de Russische voedsel- en kunstmestexport te hervatten, die volgens Moskou door sancties getroffen is. De VN heeft de gesprekken met Rusland tot dusver als “constructief” omschreven.