De vestigingen in Breda, Almere, Alkmaar, Hilversum, Apeldoorn en Enschede, zijn niet winstgevend, aldus het Duitse bedrijf. In elf andere steden blijft het bedrijf actief.

Gorillas zit in zwaar weer. Eerder dit voorjaar werd al bekend dat 300 banen op hoofdkantoren en regiokantoren zouden worden geschrapt. Uit sommige landen zoals België trok het bedrijf zich helemaal terug. Wel werd een deal gesloten met Belgian online delivery platform Efarmz (biowinkel), om personeel en kennis over te nemen.

In Nederland blijft het bedrijf ondanks het vertrek uit de zes steden wel actief, benadrukt het bedrijf. Samen met Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten (New York) wordt ons land gezien als kernmarkt. Negentig procent van de inkomsten komt uit deze landen.

Winst maken

Het bedrijf verschuift de focus van snelle expansie naar winst maken, aldus oprichter en directeur Kagan Sumer in mei. In het najaar van 2021 werd bij een investeringsronde bijna 1 miljard dollar opgehaald. Daardoor verdrievoudigde het bedrijf in omvang, maar winst werd niet gemaakt. Sumer: ‘Vanwege de onzekere tijden staan investeerders niet meer in de rij. Als we naar de beurs gaan, willen we dat doen als winstgevend bedrijf.’

Niet alleen Gorillas heeft het moeilijk. Het Britse Zapp liet in juli al weten dat het helemaal vertrekt uit Nederland. Volgens het bedrijf lag de gemeente Amsterdam dwars. De dark stores, kleine warehouses in het centrum van de stad, moesten op last van de overheid gesloten worden. Het gaf teveel overlast voor bewoners en winkelend publiek. Beleveren mag alleen vanaf bedrijventerreinen, maar dan kunnen de bezorgers niet snel bij de klant zijn, aldus Zapp.

Is dit het einde van de flitsbezorgers? Nee, zo denkt Walther Ploos van Amstel, lector stadslogistiek aan de Hogeschool van Amsterdam. ‘Ze voldoen aan een behoefte van de consument. Na een dag werken, hebben we geen zin meer om boodschappen te doen. Maar ze hebben wel tegenwind, dat komt door de Oekraïnecrisis.’

Door de hoge inflatie houden we de hand op de knip. Er worden bij de flitsbezorgers met name snacks besteld, weet de lector. ‘Een paar biertjes en nootjes voor de avond. Zoiets kost daar 15 euro, nu de broekriem aanmoet door de hoge energieprijzen, zijn mensen terughoudender.’

Behoefte

Dat betekent niet dat de behoefte er niet is, aldus Ploos van Amstel. ‘In het begin bestelden met name jongeren bij flitsbezorgers. Laten ging het om hele gezinnen. Mensen willen meer gemak.  Natuurlijk is er ook een categorie die het één keer geprobeerd heeft en niet meer doet. Maar het merendeel was positief. Wie wil er na een dag werken nu nog de supermarkt in?’

Achteraf zijn de flitsbezorgers te snel gegroeid. ‘Een ongebreidelde groei. Je zag ze opeens overal. Er zijn flinke investeringen gedaan. Maar niemand hield er rekening mee dat we na de coronacrisis in een Oekraïnecrisis zouden belanden met een megainflatie als gevolg. Flitsbezorgers hebben zich verslikt in de verwachte economische groei.’

In 2021 ging het nog prima met de bezorgdiensten. Gezamenlijk behaalden deze flitsbezorgers vorig jaar een omzet van 184,4 miljoen euro, aldus het Food Service Instituut. Volgens onderzoeksbureau Gfk gaat het met name om jongeren tussen de 18 en 34 jaar, die veel gebruik maken van de dienst. De verwachting was dat dit zou groeien.

Het aantal bestellingen per dag stagneerde in januari van dit jaar. Inmiddels is het aantal transacties zelfs lager dan begin dit jaar. Dat komt waarschijnlijk door de heropening van de horeca, zo speculeren onderzoekers van ABN Amro die de transactiedata van bestellingen bij flitsbezorgers in kaart brachten. De klanten die er bestellen, geven gemiddeld 16,88 euro per bestelling uit. Een bedrag dat al maanden grofweg hetzelfde is.

Stijgende rente

Om te kunnen groeien hebben de flitsbezorgers geld nodig. En vanwege de stijgende rente, staan ook geldschieters niet in de rij. Ploos van Amstel denkt dat er uiteindelijk twee of drie aanbieders overblijven. En daar zitten dan waarschijnlijk ook winkels als Jumbo en Albert Heijn bij. ‘Je hebt een enorme schaalgrootte nodig voor een succesvol bedrijf.  Die massa heb je niet als er zes aanbieders zijn, met 26 dark stores. Gemeenten willen dat ook niet.’

Andere partijen die al wel schaalgrootte hebben zullen instappen, denkt hij. Thuisbezorgd liet begin augustus al weten dat het in de wijk Charlottenburg in Berlijn een dark store opent voor een pilot met flitsbezorging. Het bedrijf mikt met de zogenoemde Lieferando Express op consumenten die op maximaal 20 minuten afstand van de darkstore wonen. Ploos van Amstel: ‘Een hele slimme zet. Het personeel heeft Thuisbezorgd namelijk al. Die werken nu met name ’s avonds, dan kunnen ze ook overdag ingezet worden.’

In Nederland werkt Thuisbezorgd sinds juli samen met de biologische supermarktketen Marqt en sinds april met supermarktketen Spar. De boodschappen worden bezorgd vanuit 15 Spar-winkels door het hele land. Drie jaar eerder startte het al een tijdelijke samenwerking met Albert Heijn waarbij producten uit de AH to Go winkels bij consumenten thuis werden bezorgd in 20 steden.

Samenwerking

Ploos van Amstel: ‘Die samenwerking van bezorgdiensten met grote supermarktketens, kan heel succesvol worden. Je hebt er weinig voor nodig. De infrastructuur is er al. In iedere wijk een winkel, dus er hoeft geen nieuwe dark store te komen. Dan heb je minder discussie met de gemeente dan bij een afgeplakt pand in het centrum.  Niet voor niets is ook Jumbo in zee gegaan met Gorillas. Heel kansrijk. Je hebt de winkel en je hebt bezorgers.’

Bij deze samenwerking verkoopt Gorillas in sommige steden een deel van het assortiment van Jumbo, onder meer de huismerken. ‘Het assortiment zal wel beperkt blijven verwacht ik. Meer margerijke producten. Winkels en netwerken zullen in elkaar overlopen. Degene die het goedkoopste is met behoud van service, blijft.’

Lees ook: Delivery Hero investeert honderden miljoenen in flitsbezorger Gorillas