Wat zijn de verwachtingen op middellange termijn, zowel voor de belly-vracht aan boord van passagiersvliegtuigen als de zogeheten freighters? Belangenorganisatie IATA verwacht in de laatste prognoses een gefaseerd herstel bij de passagiersvluchten. Lokale markten herstellen zich vanaf het derde kwartaal 2020, luidt de voorspelling. Het intercontinentale verkeer volgt later. A

dviesbureau McKinsey is een stuk somberder en laat weten dat het herstel zeker 36 maanden ofwel drie jaar op zich laat wachten. Het blijven natuurlijk schattingen en ramingen, maar het ziet er toch naar uit dat de vraag naar passagiersvluchten voorlopig sterk achterblijft bij die naar vrachtruimte.

Zo lang passagiersvliegtuigen aan de grond blijven staan, is dat een beetje de ‘knock-out’ voor de belly voor het reguliere vrachtvervoer en is het merendeel van de markt aangewezen op freighters. Dat betekent door het tekort aan vrachtvliegtuigen voor de verladers en expediteurs hogere prijzen.

Intussen hebben sommige passagiersvliegtuigen het roer omgegooid en zijn uit pure nood ook vracht gaan vervoeren aan boord van passagiersvliegtuigen. Niet alleen wordt daarvoor de gebruikelijke belly gebruikt, maar ook op en onder de stoelen in de cabine worden pakketten gestouwd. Dit alles zonder passagiers. En volgens berichten, soms tegen tarieven die met een normale passagiersvlucht niet eens worden behaald.

En dan de vraag naar vrachtruimte. De verwachting is dat met het afvlakken van de covid-19-curve, de vraag naar medische hulpmiddelen zal afnemen. Ik hoop het, maar lees her en der dat een tweede golf van de virusuitbraak in het najaar niet uitgesloten kan worden. Daarnaast is er de vrees voor een voedselcrisis in landen als Afrika, Zuid-Amerika, India en het Midden-Oosten. Ook hierdoor kunnen we een verder groeiende vraag naar vrachtruimte verwachten.

Hetzelfde geldt de op gang gekomen goederenstroom als gevolg van de zich herstellende economische activiteiten. Het gaat dan vaak om volumineuze lading waar je freighters voor nodig hebt. En hier tussendoor speelt de spectaculaire groei van e-commerce als gevolg van de virusuitbraak. Ook de daaruit voortvloeiende goederenstromen zoekt vrachtruimte. Op basis van deze uitgangspunten zal de vraag naar vrachtruimte in ieder geval de komende seizoenen structureel groter blijven dan het aanbod daarvan.

En zo komen we weer bij de verdeling van slots op Schiphol terecht. De ontwikkelingen van de laatste maanden leggen schrijnend bloot hoe onmisbaar de vrachtvluchten zijn in de internationale logistiek. En tegelijkertijd hoezeer de luchthaven Schiphol het bij het juiste eind heeft met het voorstel om een aparte vrachtpool op te zetten voor vrachtvluchten. Dat plan is nu even in de ijskast gezet, omdat er nu voldoende slots beschikbaar zijn op de luchthaven, maar dat de prioritering van vrachtslots in de toekomst anders moet laat deze crisis duidelijk zien.

Frans Vreede, Luchtvaartjurist