De eindversie van het rapport van de onderzoeksbureaus SEO en Districon zal voor Prinsjesdag naar de Tweede Kamer worden gestuurd. Uit het concept blijkt dat de achttien geïnterviewde partijen in de luchtvrachtketen, waaronder een groot aantal airlines, expediteurs, onafhankelijke experts, de twee luchthavens en de koepelorganisaties, weinig heil zien in de belasting op vrachtvluchten die zo’n 12 miljoen euro per jaar moet opleveren.

Zo zal de vrachttaks leiden ‘tot een kostenstijging van 28 tot 57%‘ bij de landingsgelden op de Nederlandse luchthavens ‘en zet het de positie van de full freighters op Schiphol en MAA verder onder druk’, schrijven de onderzoekers. Inclusief de kosten voor brandstof en grondafhandeling gaat het om een verhoging van rond de 6,5 tot 8%.

Sneeuwbaleffect

De onderzoekers onderstrepen verder dat er onder de geconsulteerde partijen ‘consensus bestaat‘ dat de positie voor vrachtvluchten op de Nederlandse luchthavens de afgelopen jaren is verslechterd, mede door het tekort aan capaciteit op Schiphol. De geplande vrachttaks zal die positie verder ondermijnen en ‘bijdragen aan een verschuiving van vrachtvluchten naar luchthavens over de grens’.

De onderzoekers vrezen op basis van de uitkomsten van de vraaggesprekken dat het risico op het verplaatsen van vrachtvluchten ‘relatief groot’ is op Maastricht Airport, ‘waar een aantal grotere concurrenten dichtbij ligt’. Op Schiphol bestaat ook het risico dat vrachtmaatschappijen weggaan, stellen de onderzoekers. Daarnaast waarschuwen zij voor een ‘sneeuwbaleffect’ op de Nederlandse mainport ‘waarbij expediteurs en uiteindelijk ook verladers hun logistieke activiteiten verleggen naar het buitenland’.

Uitstel

Tweede Kamerlid en luchtvaartwoordvoerder Cem Laçin (SP) was een van de parlementariërs die het onderzoek over de vliegbelasting eerder dit jaar afdwong bij Vijlbrief. Hij heeft het concept niet gezien, maar noemt de vrachttaks ‘een bijzonder slecht idee’ van het kabinet. ‘Wij hebben ons vanaf het begin zorgen gemaakt over de weglek-effecten van vracht door de taks naar het buitenland. Die zorg lijkt nu gegrond te zijn. Daarnaast heeft de coronacrisis aangetoond dat wij het kleine beetje vracht op Schiphol en MAA moeten koesteren. Dat levert banen op.’

Kamerlid Remco Dijkstra (VVD) wijst erop dat het kabinet de invoeringsdatum van de vliegtaks tot nader order heeft uitgesteld. ‘Ik verwacht dat van uitstel nu afstel komt. De luchtvaart krijgt immers zware tikken dit jaar en niemand wil de economie om zeep helpen.’

Discriminerend

Evofenedex wil voorlopig nog niet reageren op het uitgelekte concept en wacht de conclusies van het volledige rapport af. De Nederlandse luchtvrachtkoepel ACN vindt dat een Nederlandse belasting op vrachtvliegtuigen niet alleen omstreden is, maar ook discriminerend doordat de bellyvracht, rond 50% van de markt, is vrijgesteld.

‘Deze luchtvrachttaks schaadt het Europees level playing field, zet de concurrentiepositie van luchtvracht in Nederland stevig onder druk en we zien echt niet wat het oplevert voor milieu en duurzaamheid. Het schaadt verder het succesvolle beleid van Schiphol om de luchthaven aantrekkelijk te maken voor stillere en schonere vliegtuigen door voor hen de luchthavengelden relatief laag te houden’, stelt directeur Maarten van As van de belangenbehartiger.

Politiek gebaar

Hij wijst er verder op dat de vrachttaks er alleen maar toe zal leiden dat vrachtvolume zal weglekken naar het buitenland. ‘Dit gaat vervolgens extra kilometers over de weg veroorzaken omdat vracht uiteindelijk tóch naar Schiphol en Maastricht Airport moet. Uiteindelijk zullen met de vrachtvluchten ook expediteurs  vertrekken van Schiphol en MAA’, stelt de ACN-directeur.

‘De belasting op vrachtvluchten is een politiek gebaar waar echt niet goed over nagedacht is en wat vooral voor de vrachtactiviteiten op Maastricht Airport de nekslag kan betekenen met Brussels Airport en Luik om de hoek. Daarom heeft de Raad van State enkele jaren geleden in een kritisch advies de maatregel ontraden. Ik ga er dan ook van uit dat dit aanvullend onderzoek van het ministerie deze lijn zal steunen.’