Uit dat onderzoek bleek dat de luchthavengelden voor vrachtmaatschappijen op Schiphol en MAA met 28% tot 57% zouden stijgen en luchtvaartmaatschappijen massaal zouden uitwijken naar omliggende landen. ‘Waardoor de gevolgen voor de luchthavens Schiphol en Maastricht Aachen Airport groot zijn’, moet het kabinet nu erkennen.

200 miljoen

Om het wegvallen van de opbrengst uit de vliegbelasting op vrachtvliegtuigen, zo’n 12 miljoen euro op jaarbasis, te compenseren, zal de tickettaks per vertrekkende passagier nu worden verhoogd van 7 naar 7,45 euro (prijspeil 2017). Dat tarief zal nog worden gecorrigeerd voor inflatie. Verder zal er ook nog spoedadvies worden ingewonnen bij de Raad van State en moet het gewijzigde wetsvoorstel voor de jaarwisseling nog langs de Tweede Kamer en de Senaat. Dit om ervoor te zorgen dat de vliegbelasting, zonder de vrachttaks, nog vanaf 2021 kan worden ingevoerd. De vliegbelasting moet de schatkist daarbij jaarlijks 200 miljoen euro opleveren.

Staatssecretaris Hans Vijlbrief (Belastingen) heeft lange tijd vastgehouden aan een vrachttaks, maar werd vlak voor de zomervakantie in debat over de vliegbelasting door de Tweede Kamer teruggefloten. Een meerderheid in de Kamer was niet overtuigd dat de belasting op vrachtvliegtuigen slechts een bescheiden negatief effect zou hebben op de concurrentiepositie van de Nederlandse luchthavens.

Negatieve gevolgen

In dat kamerdebat bleek ook dat de negatieve gevolgen voor MAA nog nauwelijks waren onderzocht door het kabinet. Daardoor moest Vijlbrief instemmen met een voorstel van het SP-kamerlid Cem Laçin om de gevolgen voor de vracht­sector nader te onderzoeken. Dat onderzoek, uitgevoerd door de luchtvaartexperts van SEO en Districon, liet dit najaar weinig heel van de eerdere conclusies van Vijlbrief dat het met de negatieve effecten van de vrachttaks wel meeviel. Zo concludeerde SEO dat het voortbestaan van Maastricht Airport, goed voor 140.000 ton aan overslag, door de vrachttaks werd bedreigd en Schiphol een kwart van zijn vrachtvluchten zou verliezen. Het vrachtvolume van Schiphol zou verder met 12% teruglopen, wat neerkomt op een verlies van 214.000 tot 231.000 ton. Het directe banenverlies werd geraamd op 6500, ofschoon dat later voor MAA (1900) naar beneden werd bijgesteld.

Ondanks de vernietigende conclusies over de negatieve effecten van de vrachttaks uit het onderzoeksrapport dat op Prinsjesdag werd gepubliceerd, heeft het kabinet nog twee maanden gewacht voordat de vrachttaks uit de plannen voor een vliegbelasting werden geschrapt.

Bakzeil

Pas toen de Senaat in oktober staatssecretaris Vijlbrief met kritische vragen bleef bombarderen en het gehele wetsvoorstel dreigde te worden teruggestuurd naar de Tweede Kamer, haalde het kabinet bakzeil. Daarbij speelden ook nog juridische bezwaren tegen de vrachttaks een rol. Zo was er bij het wetsvoorstel alleen sprake van een belasting (862 euro tot 1551 euro per vertrekkende vlucht) op vrachtvluchten en bleef vracht op passagiersvluchten, goed voor 50% van de markt, buiten schot.

Hierdoor dreigde het kabinet de concurrentieverhoudingen in de luchtvrachtsector in Nederland ingrijpend te verstoren en waren belangenorganisaties al bezig met het voorbereiden van juridische procedures.

Verkiezingen

Door de omstreden vrachttaks uit het wetsvoorstel te schrappen, zorgt het kabinet er nu ook voor dat de vliegbelasting nog in 2021 kan worden ingevoerd, zoals eerder in het coalitie-akkoord was overeengekomen. Anders dreigde uitstel voor onbepaalde tijd, gelet op de parlementsverkiezingen van volgend jaar.

De Logistieke Alliantie, waaronder luchtvrachtkoepel ACN, Evofenedex, TLN en Schiphol, omschrijven intussen het besluit van het kabinet als ‘verstandig’. Volgens haar voorzitter Steven Lak zou de heffing ‘grote economische consequenties met zich zou meebrengen’, die nu zijn voorkomen.

Directeur Jos Roeven van MAA, die eerder in deze krant al had gepleit om de vrachttaks te schrappen door ‘vier dubbeltjes op de tickettaks te gooien’, is ook verheugd dat zijn voorstel uiteindelijk door het kabinet is overgenomen.

‘Het is dan geen 40 cent geworden, maar 45 cent, maar dit is fantastisch nieuws. Ik ben blij dat de landelijke vrachttaks niet doorgaat. We hebben ons hier hard voor gemaakt, omdat deze vorm van vliegbelasting ons als luchthaven in de grensregio onevenredig hard zou treffen. Daarnaast blijkt juist in deze crisistijd onze meerwaarde voor onze vrachtklanten. En die meerwaarde wordt alleen maar groter.’

De provincie Limburg, eigenaar van Maastricht Airport, is ook opgelucht. ‘Het kabinet ziet in dat door de vrachttaks luchtvaartmaatschappijen zullen uitwijken naar om­liggende landen, waardoor de gevolgen voor Maastricht Airport (MAA) groot zijn,’ aldus de Limburgse gedeputeerde Joost van den Akker (Economische Zaken).