Minister Harbers wil Schiphol krimpen van 500.000 naar 440.000 vliegbewegingen per jaar en stelt dat het plan voor een luchtvrachtpool, waarbij er een gegarandeerd aantal vluchten aan de vrachtsector wordt toegewezen, in strijd is met de Europese luchthavenregels.

Koerhuis acht dat laatste zeker nog geen vaststaand feit, stelt hij in zijn werkkamer in het oude gebouw van het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat door de ingrijpende verbouwing van het Binnenhof het tijdelijk verblijf is van de Tweede Kamer.

‘Daarom heb ik eind vorig jaar samen met het CDA en de PVV een motie ingediend om te onderzoeken of we zo’n slotpool voor de luchtvracht kunnen instellen voor Nederland.’ De motie, die door een meerderheid in de Tweede Kamer werd aangenomen, was een eerste kleine overwinning van Koerhuis in zijn strijd voor het behoud van voldoende vrachtvluchten op Schiphol. ‘Er is echter nog een lange weg te gaan’, onderstreept hij. ‘Gelukkig is er voor dit jaar nog voldoende ruimte beschikbaar op Schiphol voor de vrachtsector. Het wordt pas een issue voor de vracht in het winterseizoen van 2024, als de krimpplannen van het kabinet tenminste doorgang vinden.’

Geen duidelijkheid

Er zijn intussen al meer dan vier maanden verstreken sinds de motie werd aangenomen, maar concrete antwoorden van het ministerie van Infrastructuur op de vraag of zo’n vrachtpool de zegen van Brussel heeft of niet, zijn nog uitgebleven. ‘Ik blijf steevast op iedere bijeenkomst met de minister vragen stellen over de status van het onderzoek, maar krijg nog geen antwoord. Wel is ons een dikke brief gestuurd met de stand van zaken over krimp en slotverdeling op Schiphol, maar daar stond niet veel in’.

Koerhuis trekt als VVD-Kamerlid in de Vaste Kamercommissie Infrastructuur voor wat betreft de luchtvracht en de vrachtpool op met vooral de fracties van het CDA en de PVV. Dat geldt ook voor de positie van de regionale luchthavens. ‘Met z’n drieën hebben we bijna een Kamermeerderheid. Ik heb er dan ook vertrouwen in dat het gaat lukken met die vrachtpool. Daarom hebben we die motie ook ingediend. Ze is met een grote meerderheid, zelfs met de steun van GroenLinks, aangenomen.’

Lawaai

Om de politieke druk op het kabinet en de Kamer maximaal op te voeren, vindt Koerhuis dat de luchtvrachtsector best wel wat meer lawaai mag maken in politiek Den Haag. ‘Het is wat beter geworden, maar het mag nog best iets meer. Wat ons bijvoorbeeld helpt, is dat men bij de luchtvaartdebatten aanwezig is. Het gezicht laten zien van het grote aantal banen in de sector, dat is van groot belang. KLM heeft dat laatst gedaan. Toen zat de tribune vol met personeel in blauw uniform. Daar was ik echt trots op. Ik zou het heel mooi vinden als bij het volgende debat over Schiphol de vracht­sector hetzelfde doet. Dat helpt ons echt.’

De VVD’er is recent benoemd tot rapporteur ‘EU-slotverordening’ voor de Tweede Kamer en wil in die nieuwe rol binnenkort zelf in Brussel op onderzoek uit of zo’n slotpool juridisch nu wel of niet mogelijk is. ‘Als je een pool maakt voor passagiersvluchten op Schiphol en een voor de vracht, lijkt mij dat juridisch mogelijk, maar wij gaan die vraag nu zelf direct aan de Europese Commissie stellen. Die duidelijkheid moet er wel eerst komen.’ Een tweede bezoek staat gepland voor het najaar, als de de Europese Commissie de nieuwe voorstellen voor een aangepaste slotverordening heeft gepresenteerd, zegt hij. ‘Daar gaan we echt druk uitoefenen voor die netwerkkwaliteit van Schiphol.’

Het eerste bezoek aan de EU-Commissie hoopt Koerhuis in mei ‘maar zeker voor de zomer’ te maken. Behalve brandende vragen stellen over de Nederlandse vrachtpool wil hij zich in Brussel ook ‘sterk maken’ voor de netwerkpositie van KLM op Schiphol en voor meer duurzaamheid in de luchtvaart pleiten. ‘De vliegtuigen kúnnen stiller, dus dan moet dat ook gebeuren, vind ik.’

Koerhuis is fel gekant tegen het besluit dat Harbers vorig jaar nam om het aantal vluchten te reduceren met 60.000 naar 440.000 per jaar. ‘Het ministerie heeft bij dat krimpbesluit het internationale speelveld uit het oog verloren’, stelt het Kamerlid. ‘Dat blijkt nu, want Harbers heeft al gezegd dat die reductie naar 440.000 vluchten voor dit jaar niet haalbaar is en dat die wordt doorgeschoven naar volgend jaar vanwege de balanced approach die de Europese Commissie voorschrijft. De minister probeerde daarna in te zetten op een vermindering naar 460.000 vluchten voor dit najaar, maar dat is ook niet gelukt.’

Grijs gebied

Volgens Koerhuis heeft de minister zich met de krimpplannen voor Schiphol in een ‘grijs gebied’ begeven in de internationale luchtvaart. ‘De slotcoördinator noemde het tijdens een hoorzitting van onze Kamercommissie eind vorig jaar ‘onvoorzien terrein’. Internationale luchtvaartverdragen zoals die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn vastgelegd, maar ook de huidige EU-slotverordening, kennen het woord krimp namelijk niet. Die gaan slechts uit van groei. Ik vind dat we ons, net als bij de internationale vluchtelingenverdragen, ook moeten houden aan die luchtvaartverdragen. Daarom krijgt Nederland nu ook tegengas van de VS en Frankrijk, want hun belangen worden geschaad doordat Harbers in de historisch verkregen slots op Schiphol wil snijden van airlines. Washington heeft ook nog eens een Open Skies-verdrag met Nederland voor onbeperkte toegang tot Schiphol, en Frankrijk behartigt de belangen van Air France en daarmee die van dochterbedrijf en homecarrier KLM. Met dat speelveld en die belangen is onvoldoende rekening gehouden door het ministerie bij de krimpplannen.’

Harbers had in de ogen van Koerhuis beter kunnen kijken naar selectiviteit om de lawaaiproblematiek op de mainport aan te pakken. ‘Je kunt onder meer via het uitgeven van nieuwe slots aan de knoppen van de netwerkkwaliteit draaien binnen de nieuwe slotverordening waaraan Brussel momenteel werkt. Zo heb ik tenminste de uitleg begrepen van de slotcoördinator.’

De netwerkkwaliteit van Schiphol staat bij Koerhuis centraal en daarbij gaat het bij hem in de eerste plaats om het netwerk van KLM en in de tweede plaats om de positie van de luchtvracht op Schiphol. ‘Vracht is vooral van groot belang vanwege het relatief grote aantal banen dat het oplevert tegen het betrekkelijk gering aantal vluchten. Ik zet dus echt in op die twee: KLM en vracht. We zijn van oudsher een handelsland en daar hoort die luchtvrachtsector bij. Ik zou het zonde vinden als wij door een krimp die vrachtvluchten aan het buitenland zouden verliezen. Ik heb in de Kamer gezegd dat we weer trots willen zijn op Schiphol als hub voor de KLM en de vracht. Met de lange rijen wachtende passagiers vorig jaar zomer was ik dat niet.’

Winst valt er volgens het VVD-Kamerlid verder te behalen door de capaciteit op de regionale luchthavens beter te benutten. Voor vrachtvluchten kijkt hij daarbij naar Maastricht Airport, waarin Schiphol een minderheidsbelang heeft genomen. ‘We moeten meer doen met de beschikbare luchthaveninfrastructuur in Nederland en daar hoort Maastricht bij.’