Dat betoogden onder meer staatssecretaris Menno Snel van Financiën en plaatsvervangend hoofd van de landelijke douane Bert Wiersema bij de officiële opening van het complex op het Distripark. De ontwikkeling van de RIT heeft ongeveer vijf jaar in beslag genomen. Volgens projectleider Willem Mekenkamp heeft dat geleid tot een unieke faciliteit. ‘Dit vind je nergens anders in Europa. En elders in de wereld, heeft alleen Canada iets vergelijkbaars.’

De RIT speelt onder meer de rol van spin in het web van de röntgenscanners van de vijf deepsea-terminals op de Maasvlakte. De beelden van de ongeveer 40.000 containers per jaar die worden gescand, worden op de RIT uitgelezen. Dat leidt er ongeveer 6.500 keer per jaar toe dat een container wordt geopend en doorzocht. Ter vergelijking: jaarlijks worden zo’n 7,5 beladen containers via Rotterdam in – en uitgevoerd.

Dat dat aantal in verhouding zo laag is, heeft volgens Mekenkamp alles te maken met het geautomatiseerde systeem van risico-analyse. ‘Hoe minder wij vooraf van een container weten, hoe groter de kans dat die gecontroleerd wordt’, zegt hij. Hoeksteen van die aanpak is de authorized economic operator (aeo), die in ruil voor het verstrekken van gedetailleerde informatie vooraf minder kans heeft dat containers fysiek worden gecontroleerd. Volgens de douane komt dat niet alleen het logistieke proces ten goede, maar vergroot het ook de pakkans van illegale producten, waaronder drugs en wapens.

Dat het systeem werkt, blijkt uit de verschuiving van drugssmokkel van Rotterdam naar Antwerpen. Die verleidde de Antwerpse burgemeester Bart de Wever vorige week tot de uitspraak dat Nederland een ‘erfschuld’ heeft aan Vlaanderen omdat de drugscriminaliteit ten gevolge van het Nederlandse gedoogbeleid nu ook in Antwerpen uit de hand loopt.

Volgens douane-ambtenaren, die niet geciteerd willen worden, slaat De Wever de plank mis. Zij stellen dat de sterke verbetering van het douanetoezicht op met name de Maasvlakte de werkelijk oorzaak van de verschuiving is. ‘Smokkelaars zijn altijd op zoek naar de weg van de minste weerstand naar de markt. De Rotterdamse douane heeft gewoon een voorsprong op de Antwerpse douane, dus verschuift de aanvoer daar naartoe’, aldus een van hen.

In de RIT zijn behalve de centrale douanepost op de Maasvlakte ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) gevestigd. Het grote voordeel daarvan is dat geopende containers in een keer door verschillende diensten kunnen worden gecontroleerd. De Rotterdamse douane-directeur Anneke van den Breemer sprak van een ‘one stop shop’: ‘Goed voor de logistieke sector, goed voor de haven van Rotterdam en goed voor de BV Nederland’.

Het centrum beschikt verder over uitgebreide trainingsfaciliteiten, voor mens en dier. Ten bewijze daarvan werd staatssecretaris Menno Snel bij de officiële opening bijgestaan door een ‘geldhond’, die inderdaad een aantal verdachte biljetten aantrof. In de container die voor de gelegenheid op het podium was klaargezet.