Die aanbeveling doet CE Delft, dat in opdracht van Havenbedrijf Rotterdam (HbR) de te verwachten effecten heeft onderzocht van toepassing van het emissiehandelssysteem (EU ETS) op de scheepvaart binnen en van en naar Europa. Het onderzoeksbureau sluit niet uit dat die maatregel, die Brussel volgend jaar al wil invoeren, met name containerlijnen zal verleiden om eerst een haven net buiten de EU aan te lopen alvorens een haven in één van de lidstaten aan te doen. Daarvoor komen onder meer Felixstowe, London Gateway en Tanger in Marokko in aanmerking.

Uitwijkhaven

In het huidige voorstel van de Commissie kan een containerschip per rondreis op deze manier waarschijnlijk tonnen op de CO2-heffing besparen. Dat hoeft voor de reis naar een EU-haven de CO2-heffing alleen voor het traject vanaf die ‘uitwijkhaven’ te betalen. Als hetzelfde schip uit, zeg, Singapore in een ruk naar bijvoorbeeld Rotterdam of Antwerpen vaart, wordt het voor die veel langere reis belast. Bij de huidige ETS bedraagt de CO2-heffing ruim 250 dollar per ton verstookte brandstof.

Volgens CE Delft dreigt de Europese CO2-heffing zo de overslagactiviteiten in EU-havens negatief beïnvloeden. Bovendien zou de maritieme sector zo minder gestimuleerd worden om het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot terug te dringen. Opdrachtgever HbR heeft al aan de bel getrokken en wil dat Brussel een grondige impactstudie uitvoert alvorens de heffing in te voeren. ‘Alleen als de scheepvaart voor de eigen vervuiling betaalt, kan ze verduurzamen’, aldus de havenbeheerder.

Heffing

Volgens CE Delft moet Brussel er bij omliggende landen op aandringen om een vergelijkbare heffing in te voeren om uitwijkgedrag door rederijen te voorkomen. ‘Idealiter wordt het emissiehandelssysteem, of een vergelijkbaar marktgedreven maatregel, op IMO-niveau (en dus wereldwijd – red.) ingevoerd’, aldus de onderzoekers. Als dat niet binnen afzienbare tijd lukt, zou Brussel daarover volgens hen met de betrokken landen in Noord-Afrika en het Verenigd Koninkrijk in gesprek moeten gaan.

Ze benadrukken dat Brussel in elk geval de impact van de heffing op EU-havens voor en na invoering scherp in de gaten moet houden en indien nodig met aanvullend beleid moet komen. Zo zouden aan het laatste havenbezoek voor het binnenvaren van Europese wateren voorwaarden gesteld kunnen worden, zoals een minimum tijdsduur of een minimum aantal afgehandelde tonnen lading of passagiers. Ook noemt het bureau invoering van een additionele heffing per ton lading of per passagier, als optie. In dat geval moet de rederij hoe dan ook betalen en vermindert het risico op ontwijking van de CO2-heffing, aldus CE Delft.

Lees ook: Ontwijken CO2-heffing scheepvaart dreigt door andere route