Zo verloor de wereldvloot dertig jaar geleden nog meer dan tweehonderd grote schepen op jaarbasis, aldus de verzekeraar, en in haar rapport van tien jaar geleden (2013) waren het er nog 109. Vorig jaar vergingen nog 59 schepen. In tien jaar tijd is al met al een daling van 65% bewerkstelligd.

Het relatief lage aantal grote scheepsverliezen van afgelopen jaar weerspiegelt volgens kapitein Rahul Khanna, hoofd Marine Risk Consulting bij AGCS (Allianz Global Corporate & Specialty) ‘de positieve invloed die veiligheidsprogramma’s, trainingen, veranderingen in scheepsontwerp en regelgeving in de loop der tijd hebben gehad’.

Toch ontwikkelen niet alle statistieken zich gunstig, want het totaal aantal scheepvaartincidenten, dus inclusief de minder ernstige ongevallen, steeg afgelopen jaar juist: van 3.000 incidenten (2021) naar 3.032. In 2020 waren het er nog aanzienlijk minder: 2703 incidenten.

Gevaarlijke batterijen

Allianz ziet bovendien nog tal van gevaren loeren op zee die voor de nabije toekomst toch zorgen baren. Zo werden afgelopen jaar 209 branden op schepen gemeld, en dat was het hoogste aantal in tien jaar. Acht schepen gingen door brand verloren.

De verzekeraar wijst, niet voor het eerst, op het gevaar van de vele batterijen die in het kader van de verduurzaming verwerkt zitten in bijvoorbeeld elektrische voertuigen. ‘Potentieel licht ontvlambare lithium-ion-batterijen vormen een groeiend risico voor containervervoer en autovervoerders’, aldus de verzekeraar. ‘Deze batterijmarkt zal het komende decennium naar verwachting met meer dan 30% per jaar groeien.’

Ondermaatse fabricage of beschadiging van batterijcellen kan een snelle zelfverhitting en explosies veroorzaken waarna de branden moeilijk te blussen zijn, constateert Allianz. ‘De meeste schepen missen de geschikte bescherming, detectie en brandbestrijdingsmogelijkheden om dergelijke branden op zee aan te pakken,’ aldus kapitein Khanna. ‘De aandacht moet worden gericht op zowel preventieve maatregelen als noodplannen om dit gevaar te helpen beperken, zoals een adequate opleiding van de bemanning en toegang tot geschikte brandbestrijdingsapparatuur of verbetering van systemen voor vroegtijdige detectie. Speciaal gebouwde schepen voor het vervoer van EV’s zouden voordelen bieden.’

Verhulde lading

Het komt volgens Khanna te vaak voor dat verladers juist proberen te verhullen dat ze risicovolle lading vervoeren. ‘Een lading als gevaarlijk bestempelen, is duurder. Daarom proberen sommige bedrijven dit te omzeilen door bijvoorbeeld vuurwerk te labelen als speelgoed of lithium-ion-batterijen als computeronderdelen.’ Verschillende grote containerrederijen hebben volgens Khanna technologische oplossingen ontwikkeld om dit probleem aan te pakken: met software voor vrachtscreening om verdachte boekingen en vrachtgegevens op te sporen. ‘Uniforme eisen en sancties voor verkeerd gedeclareerde gevaarlijke lading zouden welkom zijn,’ stelt de verzekeringsman.

Containerrederijen vergroten volgens Khanna tegelijkertijd zelf de risico’s doordat gevaarlijke ladingen op steeds grotere containerschepen worden vervoerd. ‘De tien grootste containerexploitanten hebben meer dan vierhonderd nieuwe schepen in bestelling en de meeste zullen groter zijn dan de schepen die ze vervangen. Hierdoor worden de gevolgen van branden versterkt met mogelijk grotere verliezen tot gevolg.’

Kosten boven veiligheid

Dat de containertarieven en daarmee de inkomsten van de containerrederijen de afgelopen tijd hard zijn gedaald, kan volgens Allianz eveneens negatief uitpakken voor de veiligheid. ‘De vraag is of deze daling, samen met het vooruitzicht van een economische neergang, gevolgen zal hebben voor de budgetten voor onderhoud en risicobeheer. Eerdere recessies hebben deze beïnvloed, wat heeft geleid tot verliezen en een toename van incidenten met machineschade,’ aldus Justus Heinrich, global product leader Marine Hull bij AGCS.

Ook de druk op de rederijen om hun activiteiten te verduurzamen en alternatieve technologieën of brandstoffen in te voeren, kan volgens Heinrich de veiligheid bedreigen. Nu zijn er wat dat betreft nog geen grote incidenten en verzekeringsclaims, geeft de Allianz-man toe, maar het gebruiken van een ‘mix van brandstoffen’ zorgt volgens hem wel voor ‘uitdagingen’. ‘Naarmate deze op grotere schaal worden ingevoerd, kunnen er meer problemen aan de oppervlakte komen.’

Verdere bedreigingen die Allianz ziet zijn de inflatie, die ertoe kan leiden dat rederijen het te duur vinden worden om te investeren in veiligheidsmaatregelen, en de (olie-)sancties tegen Rusland, die ertoe geleid hebben dat Rusland en zijn bondgenoten een schaduwtankervloot hebben gecreëerd om onder de radar olie te vervoeren en te verkopen. ‘Schattingen van de omvang variëren tot maar liefst zeshonderd schepen. De schaduwvloot bestaat eerder uit oudere schepen die opereren onder goedkope vlaggen met lagere onderhoudsnormen.’