De ‘officer availability gap’, het verschil tussen het aantal beschikbare en het aantal benodigde bemanningsleden in officiersfuncties, stijgt volgens Drewry dit jaar van 5% naar 9%, het grootste gat sinds de Britse onderzoekers zeventien jaar geleden begonnen met het analyseren van de scheepsbemanningenmarkt.

De schaarste groeit met name doordat de scheepvaartsector bezig is met een groeispurt. De wereldwijde behoefte aan officieren stijgt dit jaar tot boven de 700.000 mensen, vorig jaar waren dat er ruim 680.000. Vier jaar geleden zat de behoefte aan scheepsofficieren nog onder de 640.000 mensen. Door extra mensen te werven en op te leiden, is het aantal beschikbare officieren door de jaren heen wel toegenomen, maar wat dat betreft ziet Drewry dit jaar voor het eerst sinds lange tijd een trendbreuk. Het aantal beschikbare mensen zakt juist, tot onder de 650.000 mensen

Hardnekkig

De coronapandemie begint zich aangaande de beschikbaarheid van bemanningsleden nu echt te wreken, constateren de onderzoekers. Juist in 2019, het jaar voor de corona-uitbraak, leek de sector er eindelijk in te slagen om de ‘officer availability gap’ te dichten, want toen lagen vraag en aanbod van officieren bijna gelijk, maar door de coronacrisis is de situatie vervolgens erger geworden dan ooit tevoren.

Terwijl de vrachtvolumes en daarmee de behoefte aan verschepingen een forse groei doormaakten tijdens de coronacrisis, liep de personeelsmarkt juist een deuk op. ‘Hoewel 2020 inmiddels steeds verder achter ons ligt, zijn de effecten van Covid-19 hardnekkig’, aldus Drewry. ‘Het heeft niet alleen een aanzienlijke impact gehad op het opleiden van bemanningsleden, maar ook op de algehele aantrekkingskracht van het werken op zee. Dat is vooral te wijten aan de verschillende verhalen over bemanningen die aan boord van schepen vast kwamen te zitten, te vaak in verschrikkelijke omstandigheden.’

En de meest uitdagende periode van de pandemie was nog amper achter de rug toen de Russisch-Oekraïense oorlog het aanbod van bemanningsleden verder op deed drogen, aldus Drewry. Beide landen zijn belangrijke leveranciers van scheepspersoneel en door de oorlog moesten ‘veel ervaren bemanningsleden terugkeren naar huis om in het leger te dienen’, aldus de Britse analisten. ‘Helaas is er nu nog geen einde van de oorlog in zicht, dus we verwachten dat de aantallen nieuwe bemanningsleden uit Rusland en Oekraïne nog een tijdlang zeer beperkt zullen zijn.’

Sombere prognose

Drewry verwacht dat het nog tot zeker 2028 niet zal gaan lukken om het internationale gat tussen vraag en aanbod van bemanningsleden te verkleinen. Dat rederijen veel nieuwe schepen laten bouwen, zal de situatie alleen maar moeilijker maken, is de verwachting. Het is een theoretische prognose, maar dat de arbeidsmarkt op zee krap is, is volgens het bureau een onmiskenbaar feit.

In sterke sectoren als de containervaart en de offshore zijn officierssalarissen al gestegen, en die ontwikkeling zal zich gaan uitbreiden naar andere takken van de scheepvaart, verwacht Drewry.

Maar de coronacrisis heeft volgens de onderzoekers laten zien dat rederijen verder moeten kijken dan naar alleen loonstrookjes om personeel aan zich te kunnen binden. Er is ook werk aan de winkel om te zorgen voor ‘goede communicatiekanalen met de familie die thuis zit, comfortabele faciliteiten aan boord en een ondersteunend werkklimaat’.