Het transport van avocado’s in Ethiopië begint in de productiegebieden nabij de hoofdstad Addis Abeba waar de avocado’s geteeld worden. Voorheen ging het transport per vrachtauto van Addis Abeba naar Djibouti, hoofdstad van het gelijknamige land en tevens een belangrijke havenstad in Oost-Afrika. Het duurt vier tot vijf dagen om die afstand te overbruggen met de vrachtauto. Via de spoorlijn waarvan nu gebruik is gemaakt, duurt het maar 24 uur met de trein van Addis Abeba naar Djibouti.

Spoorverbinding

Begin 2017 werd de spoorverbinding tussen de Afrikaanse landen Ethiopië en buurland Djibouti geopend. Dit was een enorme investering van vijf miljard dollar voor Ethiopië. De verbinding is aangelegd en gefinancierd door China, dat heel actief is in Ethiopië. Flying Swans heeft sinds de opening van de verbinding gewerkt aan de samenwerking met partijen uit Ethiopië: Ethiopian Railway Corporation, het ministerie van transport en Ethiopian Maritime Affairs Authority.

Bos spreekt van een levensgroot kip-en-ei-probleem dat opgelost moest worden voordat dit project gestart kon worden. ‘Er was geen exportproduct beschikbaar, want er was geen logistiek. En niemand legde die logistiek aan, want er was geen product. Om dit probleem op te lossen waren buiten de Ethiopische partijen veel Nederlandse partijen uit verschillende industrieën nodig. Zo is Flying Swans ontstaan.’ Naast het Havenbedrijf Rotterdam en Boskalis International bestaat het samenwerkingsverband uit adviesbureau Mercator Novus en belangenorganisatie GroentenFruit Huis.

Struikelblokken

Flying Swans heeft veel struikelblokken uit de weg geruimd, waaronder lange transporttijden, hoge tarieven en bederf. Het eerst uithalen van een container zorgt al voor een eerste kostenpost. Bos: ‘De handelsstromen zijn nog zo onstabiel dat je in feite altijd een lege reefer uit moet halen, die helemaal omhoog moet rijden naar Addis Abeba, hem daar moet laden en dan de reefer terug moet brengen. Dan sta je al 5000 dollar in de min. Die kosten zijn hoog vergeleken met concurrerende fruit-exporterende gebieden die dichter bij de zee leggen. Om dit transport met de vrachtauto te doen, is kostentechnisch gezien onhaalbaar. Het spoor lost dit kostenprobleem op, het scheelt minimaal de helft. Vooral doordat de transporttijden worden ingekort, is het spoor een goedkoper alternatief.’

Maar ook de schaalgrootte van het spoor speelt mee. De treinen in Ethiopië hebben een Europese lengte: 740 meter. Op die manier worden in een keer veertig 40-voet reefers vervoerd in plaats van voorheen een container per vrachtauto. Om ervoor te zorgen dat containers ook vol terug geladen kunnen worden, is Flying Swans bezig met de ontwikkeling van een koelmagazijn op de containerterminal in Modjo, ten zuiden van de hoofdstad Addis Abeba, waar producten uit het achterland worden verzameld en geladen in koelcontainers.

Financiering

Dit project wordt gefinancierd vanuit de Nederlandse overheid. Het is voor individuele bedrijven moeilijk om vroeg actief te zijn in een project. Bos: ’Voor bijvoorbeeld een bedrijf als Boskalis International is het nog niet duidelijk wat er aan de haven moet gebeuren en of er baggerwerkzaamheden moeten plaatsvinden. Voor alle betrokken partijen geldt dat later pas blijkt wat hun rol kan worden. Daarom was de overheid bereid om het vroege ontwikkelproces te financieren. Het project draagt meteen bij aan de ontwikkelingshulp, niet onbelangrijk voor de Nederlandse overheid.’

Als de groente- en fruitexport van de grond komt in Ethiopië, levert dit veel banen op en worden er inkomsten gegenereerd uit de infrastructuurprojecten waar Ethiopië veel geld in heeft gestoken. Voor Nederlandse bedrijven levert het handelskansen op. Bos: ‘De rode loper wordt in Ethiopië uitgerold voor Nederland als fruit- en groenteland. Hetzelfde gebeurt in Kenia, Angola en Tanzania.’

Eetrijp

Het duurt 25 tot maximaal 30 dagen om de avocado’s vanuit Ethiopië in Europa te krijgen. Bos: ‘Momenteel hebben we nog geen directe containerdienst tussen Djibouti en Rotterdam; we hebben overslag in Djedda. Dat is natuurlijk altijd risicovol, want sluit de feeder aan op het moederschip of gaan we een dienst missen en moeten we wachten?’ Maar in de container die door CMA CGM beschikbaar is gesteld, kan de avocado een maand goed blijven. Omdat avocado’s veelal eetrijp in de winkel liggen, worden de avocado’s zodra ze hier zijn aangekomen verder gerijpt. ‘Wanneer de avocado’s in de container gaan, gaan ze in slaap, zou je kunnen zeggen. Net zoals met bananen het geval is, vindt het rijpingsproces niet plaats in de container.’

Schappen

Het proeftransport, dat voor het eerst per trein en schip verliep, is tot nu toe geslaagd. Maar het gaat niet vanzelf. Bos vertelt dat de terminals in Ethiopië niet gewend zijn om met reefers te werken. ‘Zo hadden ze geen reeferplugs. Die hebben we uit een ander land moeten halen.’ De container stond afgelopen weekend nog in Djedda (Saoedi-Arabië) en zou over ongeveer een week in Rotterdam moeten zijn.

‘De volgende container zijn we al aan het positioneren voor het volgende transport. Voor dit jaar staat er vanuit de exporteur waar we nu mee samenwerken nog een derde container op het programma. De proef met het treindeel is zo goed gegaan, dat ook de andere containers op de trein gaan.’ Maar Bos juicht nog niet te vroeg, want over een week gaan pas de deuren van de container open. ‘Dan moeten we kijken hoe de avocado’s eruit komen. En heel belangrijk: zullen we zien hoe de markt reageert.’

Albert Heijn is een van de geïnteresseerde partijen waarmee Flying Swans contact heeft gehad. Over twee weken zouden de avocado’s in de schappen moeten liggen.

Bekijk de uitzending van NT TV over dit project: