Jelle Rebbers, woordvoerder van DB Cargo Nederland, laat weten ‘met stomheid te zijn geslagen’ door het nieuws. ‘Weet onze minister van klimaat hier wel van? Tegen bedrijven die willen verduurzamen en ervoor kiezen om vracht via de trein te vervoeren zeg je op deze manier eigenlijk gewoon ‘zoek het maar uit’. Zo verstoor je het gelijke speelveld. Andere modaliteiten krijgen immers niet met dit soort kostenverhogingen te maken’, aldus Rebbers.

Doorberekenen

Via de gebruiksvergoeding betalen gebruikers van het spoor mee aan het beheer en onderhoud van de spoorinfrastructuur. ‘Normaal stijgt die met misschien 1 tot 2%’, stelt Pieter hazejager, operationeel directeur bij operator Rail Force One. ‘Ik snap dat er hogere kosten zijn bij ProRail. Maar 12%? Dat moeten we gaan doorberekenen aan onze klanten en het is maar de vraag of die dat kunnen en willen accepteren. We hebben immers ook al hogere energiekosten die we moeten doorbelasten.’

Mark Jansen, operationeel directeur  bij operator Hupac, vindt  dat ProRail de kostenstijging niet goed heeft onderbouwd. ‘Natuurlijk zijn de kosten van staal en hout gestegen. Maar er zijn ook bepaalde services die daar helemaal niet door beïnvloed worden.’ Daarnaast gaan ook de terminals dit merken, aldus Jansen. ‘Op deze manier wordt het voordeliger om zo min mogelijk door Nederland te rijden en dus niet voor een terminal in Rotterdam te kiezen.’

Rebbers en Jansen geven bovendien aan in 2023 al te maken te krijgen met een hogere kosten voor het opstellen van wagons. DB Cargo moet volgens Rebbers los van de gebruiksvergoeding in 2023 32% meer aan ProRail betalen dan in 2022. Voor Hupac komt dat neer op een percentage van 18% in 2023 ten opzichte van 2022. Dit jaar betaalt de Zwitserse operator al 20% meer dan in 2021, aldus Jansen.

Het einde van de prijsstijgingen bij ProRail is nog niet in zicht, waarschuwt directeur Hans-Willem Vroon van belangenvereniging RailGood. ‘Die gebruikersvergoeding gaat alleen maar hoger worden. Daarmee zal de vraag van verladers naar het spoor snel dalen.’

Vaste rekenmethode

De geïndexeerde gebruiksvergoeding is een onderdeel van de aanvulling op de netverklaring voor 2023. Deze is in december gepubliceerd en bevat alle diensten en tarieven van ProRail. De spoorbeheerder laat weten dat het precieze effect verschilt per vervoerder en afhankelijk is van de manier waarop die van het spoor gebruikmaakt. ‘Het is de realiteit dat de kosten over het algemeen hard zijn gestegen’, stelt een woordvoerder van ProRail. ‘De prijzen van staal, hout en koper zijn bijvoorbeeld een stuk hoger. En hoewel je de prijzen het liefst zo laag mogelijk zou willen houden voor de betrokkenen, zijn dit wel de kosten die er gewoon zijn. Ook andere modaliteiten, zoals de luchtvaart en het wegvervoer krijgen te maken met hogere kosten’, aldus de zegsman.

Partijen krijgen vier weken de tijd om te laten weten wat zij vinden van de aanvulling op de netverklaring. Eventuele reacties zullen worden meegenomen, stelt de ProRail-woordvoerder. ‘We verwachten echter niet dat de indexatie nog zal wijzigen. Alles is berekend en zorgvuldig afgestemd volgens een vaste rekenmethode.’