Natuurlijk stellen ze alles in het werk om zich tot in de puntjes voor te bereiden op de naderende Brexit, de talrijke Nederlandse transportbedrijven die gespecialiseerd zijn in goederenvervoer op Groot-Brittannië. Maar allemaal vragen ze zich af: waaróp bereiden we ons nou eigenlijk precies voor?

Winterslaap

Jan Belga, eigenaar van Belga Transport uit Roden, heeft net als het gros van zijn concurrenten de aanvraag voor zijn CEMT-vergunning op tijd ingediend bij de Niwo: je moet als Engeland-specialist in een heel diepe winterslaap zijn verzonken om dat te hebben verzuimd.

Daarbovenop houdt Belga er onder meer rekening mee dat hij straks extra materieel moet inzetten, zodat klanten goed bediend kunnen blijven worden bij grote vertragingen aan de Britse grens. ‘En desondanks weet je niet precies waarop je je moet instellen’, zegt Belga. ‘Puur doordat de autoriteiten er zelf helemaal nog niet klaar voor zijn. Bij grensposten is een gebrek aan parkeerplekken, bij de douane niet voldoende personeel: zeker in het geval van een harde Brexit wordt het een chaos.’

Belga treedt de ontwikkelingen van eind maart zo nuchter mogelijk tegemoet, maar hij heeft voor de handelswijze van de politici geen verzachtende bewoordingen over: ‘De manier waarop de Britten én de Europese Unie dit proces hebben aangepakt, is ten hemel schreiend’.

Verladers

Mark Koenders, directeur van Nouwens Transport uit Breda, constateert dat in de verladerswereld nog niet iedereen klaar is voor een harde Brexit. ‘De ene klant heeft al lang complete draaiboeken klaarliggen, de andere moet bij wijze van spreken vandaag nog met de voorbereidingen gaan beginnen. We hebben in ons bedrijf zelf geen douane-technische faciliteiten in huis, maar adviseren onze klanten wel hoe ze zich op de komende ontwikkelingen moeten instellen. We zullen geen goederen laden als ze niet volgens de geldende eisen zijn ingeklaard. We gaan niet op de gok naar de Britse grens rijden.’

‘Heel frustrerend’, zo wordt de onzekerheid voor de vervoerders betiteld door de Groot-Brittannië-planner van een transportbedrijf uit Beek (Gelderland) die niet met zijn naam in de krant wil. ‘Nederland levert grote inspanningen om zich voor te bereiden op de Brexit, maar in Engeland zelf gebeurt niets. Als je een Engelsman spreekt, hoor je dat die geen enkel probleem ziet. Die maakt zich helemaal niet druk. De Britten hebben een totaal andere cultuur dan wij: met name de oudere generatie denkt nog steeds in een groot, sterk land te wonen dat zich prima in zijn eentje kan redden.’

Somber

In de Britse politiek is het niet gebruikelijk om compromissen te sluiten, en het is nog moeilijk te voorspellen hoe groot de risico’s zijn die halsstarrige politici bereid zijn te nemen, stelt de Beekse planner. ‘Niemand wil dat de vlam in Noord-Ierland weer in de pan slaat, dat Groot-Brittannië uit elkaar scheurt en dat nog veel meer Britten dan nu in grote armoede verzeild raken. Maar ik zie het allemaal best somber in. Ik denk dat veel mensen de gevolgen van een Brexit onderschatten, ook in Nederland. Je hoort steeds zeggen dat de verhuizing van bedrijven vanuit Engeland naar het continent veel nieuwe banen zal opleveren. Maar als de Britten massaal gaan zuchten onder een sterk gedevalueerd pond en amper nog geld hebben om uit te geven, kan dat ons juist veel banen gaan kósten.’

Koenders vermoedt dat de soep in de praktijk niet zo heet gegeten zal worden als wordt gevreesd. ‘Op een informatiebijeenkomst in Lille die wij hebben bezocht, georganiseerd door de Engelse en Franse autoriteiten, hamerden Engelse vertegenwoordigers erop dat ze er alles aan zullen doen om de goederenstromen zo min mogelijk te hinderen. De Britse overheid kan het zich niet veroorloven dat haar bevolking straks door supermarkten met louter lege schappen loopt.’

Dat zich straks mogelijk forse rijen vormen voor de grens, daar kun je als Nederlandse vervoerder toch niks aan doen, aldus Koenders. ‘We kijken er pragmatisch naar. De tunnel zal heus niet op slot gaan en de ferry’s blijven varen. Als we zelf alles gedaan hebben wat in onze macht ligt, blijven goederen ook na een harde Brexit ongetwijfeld op hun Britse bestemming arriveren.’

Waarschijnlijk voor niets

Peter de Gier, controller van geconditioneerd vervoerder J. van der Luyt & Zn uit Oegstgeest, durft zelfs te stellen dat alle voorzorgsmaatregelen die ook zijn bedrijf heeft genomen, straks waarschijnlijk voor niets blijken te zijn geweest. ‘Als je iedereen diep in het hart kijkt, weten we het eigenlijk allemaal: eind maart blijken die grenzen nog gewoon wagenwijd open te staan. Want anders, als de Britten de hefbomen wél daadwerkelijk zouden neerlaten en een enorme chaos zouden creëren, hebben ze straks niks meer te eten.’

Een rimpelloze ‘Much ado about nothing’-Brexit, om William Shakespeare te citeren, het bedrijfsleven zou er massaal voor tekenen. Al zouden de echte Engeland-specialisten het stiekem wel een beetje jammer vinden als de Brexit inderdaad met een sisser afloopt, beaamt De Gier. De specialisten zouden bij een bikkelharde, problematische Brexit immers concurrenten van zich af kunnen schudden die geen zin hebben om zo’n moeilijke markt te blijven bedienen, terwijl de Engeland-vervoerders bij een business-as-usual-Brexit moeten dulden dat, aldus De Gier, ‘iedereen die tot nu toe op zijn kont is blijven zitten en niets aan voorbereidingen heeft gedaan’ gewoon vrolijk op Engeland blijft rijden. Toch zou ook De Gier opgelucht ademhalen bij een bloedeloze Brexit. ‘Iedereen hoopt dat de handel met de Britten dan weer snel zal aantrekken, want die is de afgelopen maanden door alle onzekerheid in een dalende spiraal terechtgekomen.’

Kleine moeite

Zolang niets nog zeker is, kan iedereen zich volgens De Gier echter toch maar beter voorbereiden op het ergste. ‘Wij blijven er bij onze klanten op aandringen: bereid je voor, vraag op zijn minst alsjeblieft je Eori-douanenummer aan. Het is een kleine moeite, maar als je het nalaat, kun je straks een heel groot probleem hebben.’

‘Rotterdam-effect’ verwart Lagerhuis
De Britten weten zelf niet precies hoe hun handel met EU-landen en die met niet-EU-landen zich tot elkaar verhouden. Het ‘Rotterdam-effect’ troebleert de statistieken, zo konden leden van het Britse House of Commons (het Lagerhuis) afgelopen maand lezen in de briefing paper ‘Statistics on UK-EU Trade’. Veel handel tussen Nederland en Groot-Brittannië behelst goederen die via de Rotterdamse haven een andere herkomst of bestemming hebben, mogelijk buiten de EU. Maar om wat voor aantallen het precies gaat, is volgens de Britten een groot vraagteken. ‘Maar zelfs als een groot deel van de gedocumenteerde Britse handel met Nederland afkomstig is uit niet-EU-landen, blijft de EU met een aanzienlijke voorsprong Groot-Brittanniës grootste handelspartner.’