Ook van de exportomzet uit IATA CASS, het onderdeel dat het betalingsverkeer regelt tussen expediteurs en airlines, van de Denen bleef met 3,5 miljoen euro slechts de helft over. Het echec op luchtvrachtgebied is grotendeels toe te schrijven aan de reorganisaties die het Deense moederbedrijf vorig jaar heeft doorgevoerd bij de expeditiedochter. Daarbij werd een deel van de logistieke ondersteuning teruggehaald naar Maersk en werd ook het digitale boekingplatform Twill niet langer onder de Damco-vlag geëxploiteerd.

Analisten wijzen er op dat Damco in Nederland vooral in het segment projectlading uiteindelijk veel exportvolume heeft verloren. Eerder werd al gespeculeerd dat Damco op luchtvrachtgebied klappen zou krijgen door de ingrijpende reorganisatie. Daardoor moest het management het businessmodel en de rol als ‘zelfstandige’ expediteur binnen de Maersk-groep opnieuw uitvinden.

‘Dat betekent allereerst wonden likken’, aldus een collega expediteur. Uiteindelijk verwachten de meeste concurrenten dat het goed komt met Damco op Schiphol en dat het bedrijf een comeback zal maken in de top van de IATA-lijst. Of dit herstel al dit jaar gaat gebeuren, is onduidelijk.

Rhenus

Op de lijst van verliezers valt ook de slechte prestatie van twee oude Nederlandse toppers: KDS Cargo en Copex Air op. De bedrijven, ooit samen met Road Air onderdeel van marktleider TMI op Schiphol, zijn al meer dan tien jaar eigendom van de Duitse expediteur Rhenus. Het moederbedrijf Rhenus Logistics staat op de vierde plaats op de IATA-lijst en wist zijn exportvolume vorig jaar met bijna 6,5% uit te bouwen.

De zusterbedrijven waren minder succesvol op exportgebied. Copex Air (plaats 19) verloor bijna 14% aan tonnage, terwijl KDS Cargo (plaats 59) rond de 32% aan volume moest inleveren. Dat laatste percentage staat bijna gelijk aan de winst die het in 2017 pakte in de markt. Als groep stond Rhenus dan ook op een klein verlies in de Nederlandse luchtvrachtmarkt. Troost daarbij is voor de Duitse holding dat de drie zusterbedrijven op Schiphol gebundeld nog steeds goed zijn voor 42.500 ton en daarmee virtueel nog een tweede plek innemen op de IATA-lijst.

Daarnaast blijkt dat een merk als Copex met een exportomzet van twintig miljoen euro in 2018, bijna 2 euro per kilo ophaalt in de markt. Dat is meer dan het dubbele dan dat verladers bij prijsvechters als Apex kwijt zijn. Ook dit laat zien dat naast volume ook marge een belangrijke factor is hoe succesvol een bedrijf uiteindelijk is en waarom Rhenus de kleinere zusterbedrijven in leven houdt.

Verhaal loopt door onder tabel

IAA

Partijen zeggen dat bij het verlies van exportlading vorig jaar ook het tekort aan vrachtslots op Schiphol heeft meegespeeld. Zo verloor IAA, met een negende plek nog steeds het eerste Nederlandse vrachtbedrijf op de IATA-lijst, niet alleen een plekje in de top maar ook ruim 8% aan exportvolume.

Volgens directeur Toby van den Brande van IAA zorgde het tekort aan vrachtvluchten op Schiphol ervoor dat het bedrijf genoodzaakt was meer via buitenlandse luchthavens te versturen. ‘Dat verklaart ons klein verlies vorig jaar.’ Hij schat dat de vestiging op Schiphol zo rond de 15% aan volume is misgelopen.

‘In totaal zijn wij in Europa vorig jaar met 40% gegroeid’, voegt Van den Brande eraan toe. De IAA-directeur wijst er verder op dat de trend van vorig jaar zich dit jaar niet lijkt te herhalen voor zijn verkoopactiviteiten op de luchthaven. ‘Wij doen nu weer meer dan vorig jaar op Schiphol. Er is voor ons voorlopig weer voldoende capaciteit hier.’

Gefco

Ook de afname van Gefco op Schiphol is opmerkelijk. De vestiging op Schiphol heette tot 2016 nog IJS Global en moest na de overname door de Franse logistieke dienstverlener de kern worden van een verdere expansie in de Europese luchtvrachtexpeditie. Het volumeverlies van 23% laat zien dat het bedrijf op Schiphol een flinke stap terug heeft moeten zetten en zich nu op plaats 50 een middenmoter mag noemen.

In 2017 zag Gefco het exportaanbod nog met 37% groeien op Schiphol. Het Amerikaanse National Air Cargo wist zich als hekkensluiter in de IATA top 100 te handhaven bij een volumeverlies van 22%. Het vrachtkantoor, dat door het verdwijnen van de vrachtvluchten van zusterbedrijf National Air was aangewezen op capaciteit van derden, kwam uit op een volume van 666 ton.

Afvallers

Negen bedrijven zijn verdwenen uit de top 100. Soms door een faillissement, zoals met VOC Logistics, maar meestal doordat de IATA-drempel net niet werd gehaald. Een bekende naam, die verdween, is Altrex Air. Het bedrijf zag het exportvolume met bijna 75% teruglopen naar een magere 564 ton.

In 2017 was Altrex op plaats 53 met bijna 2.000 ton nog een speler in het middensegment. Ook LSK Cargo (605 ton), Cargo King (516 ton) en Cargo Regency (659 ton) haalden de IATA-lijst over 2018 net niet.