Om dit krimpscenario te vermijden, adviseren juristen van het demissio­naire kabinet in een vertrouwelijk stuk om in te zetten op ingrijpende maatregelen, zoals het uitkopen van boerenbedrijven binnen een straal van 25 kilometer rond Schiphol. Ook zou de maximumsnelheid op snelwegen in de buurt omlaag moeten naar 80 kilometer per uur en dienen vervuilende bedrijven in de omgeving strenger te worden aangepakt. Dat laatste zou gevolgen kunnen hebben voor het nabijgelegen Tata Steel in Velsen en voor de industriële activiteiten in de haven van Amsterdam.

Het grote probleem voor Schiphol en het kabinet is dat de luchthaven niet beschikt over een sinds 2019 verplichte natuurvergunning waarin voldoende stikstofruimte is gegarandeerd.

Er wordt achter de schermen wel gewerkt aan die natuurvergunning, maar blijkens bronnen in Den Haag ligt het juridisch heel complex. Zo is er in februari van dit jaar door het ministerie van LNV voor Schiphol en de dochterbedrijven Eindhoven Airport, Rotterdam Airport en Lelystad Airport een conceptvergunning afgegeven, maar dat stuk ligt onder vuur in de inspraakprocedures. Onder meer milieuorganisatie ‘Mobilisation for the Environment’ zet grote vraagtekens bij de stikstofberekeningen die Schiphol als onderbouwing voor de vergunningaanvraag heeft ingebracht. Zij heeft al aangegeven eventueel naar de rechter te stappen.

De kans is dan ook aanwezig dat als er geen alternatieven op tafel komen, Schiphol rond de 100.000 vliegbewegingen per jaar minder mag verwerken en op een limiet van 420.000 uitkomt. Aan dat aantal komt de luchthaven overigens door de coronacrisis al enige tijd niet. Door de coronacrisis zal Schiphol dit jaar uitkomen op maximaal 250.000 vliegbewegingen.

Vrachtvluchten

De luchtvrachtsector op Schiphol vreest dat een mogelijke reductie van het aantal vliegbewegingen ook negatieve gevolgen zal hebben voor het aantal vrachtvluchten op Schiphol. Zo zullen airlines meer geneigd zijn om vrachtslots om te zetten naar slots voor passagiersvluchten, waardoor er verdere ‘verdringingseffecten’ optreden en het aantal vrachtvluchten op de luchthaven weer onder druk komt te staan, aldus directeur Maarten van As van luchtvrachtkoepel ACN.

‘Vermindering van het aantal vrachtvluchten op Schiphol zal door het belang en de verwevenheid van luchtvrachtlogistiek voor de netwerkkwaliteit en het vestigingsklimaat ook kunnen leiden tot onvoorziene en onnodige schade voor de mainport Schiphol en het in Nederland gevestigde bedrijfsleven’, waarschuwt hij. Van As vraagt zich af of dit negatieve effect voldoende bekend is in Den Haag.

Van As stelt dat de ‘grote onzekerheid’ over het aantal slots op Schiphol het snel implementeren van een slotpool voor vrachtvliegtuigen ‘alleen maar belangrijker’ maakt. ‘Met een slimme en bovendien niet discriminerende reservering van slots voor vrachtvliegtuigen wordt heel concreet invulling gegeven aan een voor de Nederlandse economie positief selectiviteitsbeleid voor vluchten op Schiphol. Het is een bestaand plan dat in de ijskast is gezet. De Tweede Kamer riep de minister al eerder op om deze route te verkennen in Brussel.’