Uit onderzoek door het Amsterdamse SEO, Universiteit van Antwerpen en To70 in opdracht van het ministerie blijkt dat de afhandeling op Schiphol niet ‘optimaal werkt’ en de reductie naar drie marktspelers de meeste efficiëntie biedt op het vlak van bedrijfsvoering, arbeidsvoorwaarden, kwaliteit en security. De huidige marktsituatie met een groot aantal afhandelingsbedrijven biedt ‘niet voldoende’ garanties om de noodzakelijke verbeteringen in de sector door te voeren, stelt Harbers.

Het voorgenomen besluit van de VVD-bewindsman betreft de sectoren vracht-, bagage- en platformafhandeling. Alleen de brandstof- en olielevering op Schiphol blijft buiten schot. Daar is ‘geen noodzaak om in te grijpen’, aldus de minister. Op basis van de Regeling grondafhandeling luchtvaartterreinen is Harbers bevoegd om het aantal afhandelingsbedrijven op Schiphol te beperken. Dat het om meer dan een halvering gaat van het aantal aanbieders, dat met duizenden banen een grote werkgever is op de luchthaven.

KLM deels buiten schot

In totaal zijn er op Schiphol vier bedrijven actief in zowel de bagage- als de vrachtafafhandeling: KLM, Dnata, Swissport en Menzies. WFS verricht alleen vrachtafhandeling, terwijl Aviapartner en Vigo zich louter toeleggen op bagageafhandeling. KLM handelt als homecarrier ook zijn eigen vliegtuigen af en die activiteiten vallen buiten de voorgenomen maatregel. Wel dreigt de luchtvaartmaatschappij voor de afhandeling aan derden, zoals die van alliantiepartners, straks kwijt te raken.

‘Op basis van de overkoepelende scenario analyse blijkt dat inzet van een beperking tot drie partijen in combinatie met een scherpe aanbesteding, aanscherping van de bestaande License to Operate en vergaande equipment pooling leidt tot het behalen van de doelstellingen van de overheid’, schrijft Harbers in en brief aan de Tweede Kamer.

DNATA Cargo

Concreet betekent dit dat de betrokken bedrijven zullen moeten tenderen bij de Schiphol Group voor een nieuwe plek op de luchthaven op basis van nieuwe kwaliteitseisen. Dat geldt ook voor DNATA Cargo, dat 200 miljoen euro investeert in een nieuw vrachtcentrum op Schiphol. Die faciliteit gaat volgend jaar open.

Harbers verwacht niet dat de maatregel ‘zal leiden tot werkgelegenheidsverlies’, maar dat het wel ‘verstandig’ is om voor de overgangsperiode plannen uit te werken om eventueel (tijdelijk) baanverlies door deze transitie zoveel mogelijk te beperken’.

Hij stelt verder dat er nu eerst een consultatieronde komt, waarna de Tweede Kamer in het najaar een definitief besluit neemt. Daarna zal Schiphol beginnen met een Europees aanbestedingsproces. Dat zal ongeveer negen maanden duren. Nadat de tender is afgerond, zal er een overgangsperiode volgen zodat de bedrijven en werknemers zich kunnen voorbereiden op de nieuwe situatie. Ook dat proces zal worden begeleid door de huisbaas, de Schiphol Group, blijkt uit het schrijven van de minister. ‘Naar verwachting zal de nieuwe situatie met een gereduceerd aantal afhandelingsbedrijven pas op zijn vroegst in werking treden in 2025’, voegt Harbers eraan toe.