Dat zegt het waarnemend hoofd infrastructuur van de dienst, B. Dahmen. Achterstallig onderhoud was volgens hem echter niet de oorzaak van het ongeval dat zich tijdens het Pinksterweekeinde voordeed op de zeventiende eeuwse Amstelsluis bij theater Carre. De Arbeidsinspectie stelde de sluis en de ernaast gelegen Magere Brug buiten werking, nadat de houten boom waarmee de sluisdeuren worden bediend, afbrak.
Tegen de gemeente werd proces-verbaal opgemaakt, “omdat wij de indruk hebben dat het onderhoud nogal te wensen overlaat” , zegt ir H. Straatsma van de inspectie. Zijn dienst trok eind vorig jaar al bij de gemeente aan de bel. De voornaamste eis, aldus Straatsma, is dat de gemeente overschakelt van de loodzware handbediening op een hydraulisch systeem.
Amsterdam tekende bij de Arbo-adviesraad beroep aan tegen de aanwijzing, maar zal sinds het incident in het weekeinde in de procedure een aanmerkelijk zwakkere positie hebben, denkt Straatsma. Een onderzoek naar de oorzaak van het afbreken van de houten boom is nog gaande.
Het waterrijke Amsterdam telt in totaal ongeveer 1.300 bruggen en zes sluizen. Volgens de commandeur binnenscheepvaart van de Brug-, sluis- en havengelddienst, E. Zegers, bevinden de meeste zich op de oostelijke vaarroute Amstel-Herengracht-Oosterdok-BinnenIJ en de westelijke route, die van de Kostverlorenvaart, via Nieuwe Meer en de Houthaven naar het IJ loopt.
Stedelijk Beheer zorgt voor het onderhoud van 65 beweegbare en tussen de 200 en 260 vaste bruggen. De andere vallen sinds twee jaar onder de verantwoordelijkheid van de zestien stadsdeelraden, hetgeen Dahmen een doorn in het oog is. Stedelijk Beheer is daarmee het overzicht op de conditie van de bruggen kwijtgeraakt, terwijl de dienst wel adviezen moet uitbrengen over de vraag of zware transporten verantwoord via bepaalde bruggen kunnen plaatsvinden.
Dahmen: “Nu gaat het nog omdat we alle bruggen tot twee jaar geleden zelf in onderhoud hadden. Je kunt het bij wijze van spreken via je archieven doen. Maar we maken ons grote zorgen over de toekomst.”
Het budget voor het onderhoud van de bruggen in de stad is niet bepaald royaal. Voor 1992 heeft Stedelijk Beheer in totaal ruim dertig miljoen gulden beschikbaar. Daar worden echter ook de havens, vaarten, sluizen, waterkeringen, de IJ-tunnel en de wegen in het Westelijk Havengebied van onderhouden. Voor uitsluitend het werk aan bruggen en sluizen blijft rond de twintig miljoen gulden over.
Vier bruggen in de stad zijn volgens Dahmen dringend aan vervanging toe. De vaste verbinding voor het Centraal Station is daarvan het meest urgent. De beslissing voor de vernieuwing -kosten: 3,5 miljoen- werd echter niet eerder genomen dan nadat Stedelijk Beheer het gemeentebestuur te kennen had gegeven vanaf oktober 1992 niet langer de verantwoording op zich te durven nemen. “Het kan echt niet meer” , zegt Dahmen.
In de Zeilstraat houdt de brug over de Kostverlorenvaart het volgens hem nog hoogstens een jaar of drie en twee bruggen over de Brouwersgracht heeft de dienst na jaren van lapwerk stilgelegd door de ballast te verwijderen. Doorgaan met gebruik was te riskant geworden. “Als er nu iemand per se door moet, tillen ze ‘m met een kraan maar een stukje omhoog.”
De overige bruggen houdt de dienst in een zodanige conditie “dat ze hun functie kunnen blijven vervullen” , zoals Dahmen het uitdrukt. Calamiteiten kunnen dan een lelijke streep door de planning betekenen. Zo werd de dienst vorig jaar geconfronteerd met finaal doorgescheurde hoofdliggers van de Tasmanbrug. Metaalmoeheid en zware overbelasting, luidde de diagnose. “Want niet ieder zwaar transport wordt van tevoren gemeld” , zegt Dahmen droogjes. De kosten bedroegen een half miljoen. Tenzij de gemeenteraad besluit voor dergelijke onverwachte uitgaven geld beschikbaar te stellen, moet dat uit het

erhoudsbudget worden betaald. “Met als gevolg dat andere dingen blijven liggen” , zegt Dahmen.
Zegers denkt dat de terughoudendheid van de gemeente om veel geld in de bruggen te steken, ook te maken heeft met een onderzoek dat wordt gehouden naar de mogelijkheid om met name de beweegbare bruggen en sluizen op de oostelijke en westelijke route te voorzien van afstandsbediening. Dat vergt een investering van tussen de twintig en veertig miljoen gulden. Het onderzoek wordt naar verwachting over twee maanden afgerond.