Hierover gingen Bart Banning (sector banker Transport & Logistiek bij ABN AMRO), Remco Buurman (directeur Nederland Distributieland) en Wim Eringfeld (directeur Stec Group) met elkaar in gesprek tijdens een NT-webinar.

Onlangs nam de Tweede Kamer een motie aan op initiatief van Kamerleden Henk Nijboer (PvdA) en Laura Bromet (GroenLinks) waarin het kabinet wordt opgeroepen om paal en perk te stellen aan de komst van nieuwe dc’s vanwege de aanhoudende kritiek op de ‘verdozing’. Alleen de VVD stemde tegen.

Ruimte is schaars

‘Er is schaarste aan ruimte, dus er moeten zorgvuldige keuzes gemaakt worden. Daarom is het goed dat de discussie gevoerd wordt’, vindt Banning. ‘Maar logistiek is voor Nederland heel belangrijk, ook richting het Europese achterland. Mensen vergeten wel eens wat er allemaal in die panden gebeurt aan economische activiteiten. De logistieke keten geeft ons veel waarde en daar zijn goede distributiecentra voor nodig.’

Er is inmiddels 40 miljoen vierkante meter aan logistieke hallen in gebruik, weet Eringfeld. ‘Daarvan is 15 miljoen vierkante meter er in de laatste zeven jaar bij gekomen. En burgers zien die groeiversnelling, zeker omdat de nieuwe hallen veel groter zijn geworden. Met name in het zuiden van Nederland is dat erg zichtbaar. Logistiek is op nieuwe bedrijventerreinen de grote ruimtevrager. Ruim 40% van de beschikbare ruimte gaat tegenwoordig naar logistiek.’

Die grote behoefte aan extra ruimte komt volgens Eringfeld voort uit de toenemende online bestellingen voor de B2C-markt; partijen als Zalando, Bol.com, Albert Heijn en Picnic. ‘Amazon heeft in Duitsland dertig magazijnen op 80 miljoen inwoners. Daarnaast hebben ze er ook nog eens 25 distributiehubs. Zo ver zijn we in Nederland nog lang niet. Online bestellen van boodschappen is nu nog maar 5%. Dus daar zit nog heel veel groei in. Dat betekent dat de supermarkten ook nog eens veel meer behoefte aan magazijnen krijgen.’

‘In 2020 steeg het aantal online verkopen met 41%’, weet Buurman. ‘Het eerste half jaar van 2021 is dat nog eens met 17% gestegen. Er worden nu dagelijks één miljoen producten online besteld. Dat vraagt om veel ruimte die ook nog eens redelijk dicht bij de consument moet liggen.’

Explosieve toename

Kortom: de explosieve toename aan dc’s is pas net begonnen. Toch moeten we, ondanks de duidelijke marktbeweging en de wens van de consument voor nog meer e-commerce, volgens Eringfeld niet blind zijn voor de bezwaren die aanleiding waren voor de motie. ‘Het gaat wel om de license to operate van de logistieke sector, die staat onder druk. De branche moet uitleggen welke maatschappelijke waarde ze toevoegt en wat ze doet op bijvoorbeeld het gebied van de huisvesting van arbeidsmigranten. En misschien zijn aanvullende eisen nodig om aan de bezwaren van mensen tegen de verdozing tegemoet te komen, ook als dat kostenverhogend werkt. Pak die grijze dozen maar wat mooier in. En laat de mensen zien wat er mogelijk is. Zo wordt er nu nagedacht over de aanleg van sportvelden op daken van dc’s, of het gebruik als energieproducent via zonnepanelen op daken.’

De vrees van politici is dat we nu voor toekomstige leegstand bouwen. ‘Daarom moeten we naar circulaire bouwmethoden kijken’, vindt Banning. Eringfeld: ‘Zo eist bijvoorbeeld de gemeente Waalwijk dat de bouwgrond na dertig jaar weer leeg wordt opgeleverd. De functie van een gebouw is namelijk eindig. Door automatisering zullen er straks bijvoorbeeld weer andere eisen aan gebouwen gesteld worden.’

Automatisering leidt tot minder behoefte aan ruimte binnen een dc, weet Buurman. ‘Een AutoStore-systeem heeft vijf keer minder ruimte en tien keer minder personeel nodig dan wanneer een dc nog op de ouderwetse manier werkt. Al zie je ook wel weer, dat bedrijven hogere voorraden aanhouden sinds de coronacrisis, om niet zonder te komen zitten bij disrupties in de ketens.’

Verladers verleiden

Nederland Distributieland probeert buitenlandse verladers ertoe te verleiden zich in Nederland te vestigen, aldus Buurman. ‘We merken daarbij dat het steeds lastiger wordt om ruimte te vinden. Dat heeft niet alleen met stikstof, maar ook met politieke keuzes te maken. Daarom focussen we bij onze acquisitie steeds meer op vestigingen met een hoge toegevoegde waarde, zoals assemblage of chemische werkzaamheden bij de logistiek. Ook zijn er bedrijven die hier soms beginnen met logistiek, maar vervolgens ook andere afdelingen erbij vestigen, zoals ICT- of supply chain-medewerkers.’

‘Voor dat soort bedrijven is het wel belangrijk om te weten dat ze op een bepaalde locatie kunnen groeien’, weet Banning. ‘Dat zou bijvoorbeeld mogelijk zijn met een clusterbenadering vanuit een regio; wat voor soort bedrijven ze graag in een regio ziet.’

‘Echter, als we selectief willen zijn, moet je criteria opstellen en daarmee soms ook ‘nee’ durven zeggen’, waarschuwt Eringfeld. ‘Anders ga je álles faciliteren. Zo ontstaan er soms vestigingen waarbij geen eisen worden gesteld aan het daadwerkelijke gebruik van een nabijgelegen spoor of kanaal. Daarin moeten we selectiever zijn.’ Buurman: ‘We zouden breder naar ruimtelijke ordening moeten kijken. Op dit moment liggen de verantwoordelijkheden nog vooral bij de gemeenten.’

‘Maar je moet niet vergeten dat logistiek zo efficiënt mogelijk moet werken, daarom liggen de huidige logistieke centra vaak langs de corridors’, vult Banning aan. ‘Je wilt zo weinig mogelijk kilometers maken. De gronden voor de komende tien jaar zijn inmiddels wel ingevuld. Maar daarna moeten we echt rekening gaan houden met de circulaire economie. Die ontwikkelingen gaan namelijk heel snel.’

De politiek zou daarbij wat meer regie kunnen nemen, maar wel op een zinvolle manier. ‘De motie om te stoppen met de verdozing is wat mij betreft te populistisch en draagt niet bij aan een oplossing’, vindt Eringfeld. ‘Maar het is wel de taak van de markt om te werken aan zijn license to operate.’

Kijk het webinar terug: