In het kort:

• Het kabinet steekt 28 miljard in klimaatmaatregelen, waarvan bijna anderhalf miljard naar mobiliteit gaat.
• Brancheorganisatie TLN ziet risico’s in de bijmenging en biobrandstoffen en het voortduren van de netcongestie.
• Evofenedex wil snel nadere invulling van het budget en maakt zich zorgen over gebrek aan steun voor de binnenvaart.
• De verdubbeling van de trucktol, zoals geadviseerd door de Commissie Van Geest, komt niet terug in het pakket.

In het maatregelenpakket, dat in totaal 28 miljard euro gaat kosten, is bijna anderhalf miljard euro ingeruimd voor verduurzaming van de mobiliteit en de logistieke sector.

Zo gaat er meer dan 400 miljoen euro naar laadinfrastructuur, komt er 7 miljoen voor uitbreiding van de zero-emissiezones in de steden en is er 178 miljoen euro ingeboekt om waterstof het transport te stimuleren. Ook moeten de CO2-prestaties in het goederenvervoer worden aangescherpt en komt er een CO2-grondslag in de vrachtwagenheffing, waarbij uitstootvrije trucks 75% korting krijgen.

Verder investeert het kabinet 111 miljoen euro in CO2-reductie in de zeevaart en gaat 40 miljoen naar uitbreiding van walstroom. Er zijn ook specifieke maatregelen voor de binnenvaart, zoals het streven naar een gemiddeld energielabel B voor binnenvaartschepen in 2030.

Biobrandstoffen

Een heikel punt in het pakket is de bijmenging van biobrandstoffen, waardoor benzine en diesel aan de pomp duurder zullen worden. Producenten worden straks verplicht om 20 petajoule bij te mengen.

TLN maakt zich zorgen over deze maatregel en wil dat het kabinet met strenge kwaliteitseisen voor de duurzamere brandstoffen komt. De brancheorganisatie signaleert naar eigen zeggen ‘dat vrachtauto’s steeds vaker last hebben van motorstoringen door het gebruik van biobrandstoffen. Een hogere bijmenging maakt dit risico groter. Daarom is het aanscherpen van kwaliteitseisen noodzakelijk, zodat vrachtwagens storingsvrij kunnen blijven rijden.’

TLN maakt zich verder zorgen over een gebrek aan maatregelen om de netcapaciteit op orde te brengen. ‘Om vrachtwagens op te laden moet er zowel een toereikend netwerk als voldoende laadpalen beschikbaar komen. Zolang dat niet in voldoende mate gebeurt en er daarmee door de netcongestie geen nieuwe aansluitingen mogelijk zijn, is het terugbrengen van de van CO2-uitstoot feitelijk een onmogelijke opgave.’

Invulling budget

Verladersorganisatie Evofenedex stelt in een reactie dat de maatregelen ‘rekening houden met de concurrentiepositie en het vestigingsklimaat om te voorkomen dat bedrijven uitstoot verplaatsen door te vertrekken’. Wel vindt de branchevereniging dat er op korte termijn duidelijkheid moet komen over de invulling van het budget voor het verduurzamen van de logistiek, ‘zodat handels- en productiebedrijven tijdig de juiste investeringen kunnen doen’.

Evofenedex vindt het met name voor de binnenvaart een zorg dat er wordt ingezet op middelen in plaats van op doelen en de haalbaarheid ervan. Er lijkt, anders dan voor de zeevaart, bovendien geen budget beschikbaar om de sector te ondersteunen met deze enorme vergroeningsopgave, reageert Evofenedex.

Met het pakket denkt het kabinet de klimaatdoelen voor 2030 te gaan halen. Minister Jetten noemt de plannen ‘ambitieus’. Het moet er niet alleen toe leiden dat de doelen worden gehaald, zegt hij, maar ook ‘dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen’.

De grootste resultaten moeten daarbij komen van verduurzaming van de industrie. Zo blijft de hogere CO2-heffing voor de industrie bestaan. Het kabinet gaat meer belasting heffen op allerlei verbruik van fossiele brandstoffen, van benzine tot aardgas. Vanaf 2027 wordt verder verplicht dat plastics voor minimaal 25% tot 30% uit gerecycled of bio-materiaal bestaan.

22 megaton

Opgeteld moeten alle maatregelen zorgen voor een extra vermindering van de CO2-uitstoot van circa 22 megaton per jaar. Dat is 13% van de huidige uitstoot, rekende Jetten voor. Het pakket telt 120 extra maatregelen. Volgens Jetten moeten die er onder meer voor zorgen dat alle in Nederland opgewekte elektriciteit over twaalf jaar schoon is.

Daarbij legt de minister een aantal omstreden onderdelen uit het advies van de Commissie Van Geest naast zich neer. Die commissie adviseerde in maart in het Interdepartementale Beleidsonderzoek (IBO) Klimaat nog om de lat voor bijmenging van biobrandstoffen niet op 20 maar op 50 petajoule te leggen. Ook zag AFM-baas Van Geest mogelijkheden om de nog in te voeren trucktol te verdubbelen en zo een extra CO2-reductie te realiseren.

Het kabinetsdoel is om in 2030 de uitstoot met minimaal 55% te verminderen ten opzichte van 1990, maar het mikt op 60%. Uit doorrekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) bleek de afgelopen jaren keer op keer dat dit doel nog niet in zicht was.