Hoewel er de laatste jaren meer logistieke opleidingen bij zijn gekomen, zoals de tweejarige associate degree logistiek management, is de instroom van hbo-studenten voor een vierjarige opleiding afgenomen.

In 2022 schreven in totaal 525 studenten zich in voor een logistieke hbo-opleiding in Nederland, terwijl dat er in 2017 nog 1017 waren. Hessel Visser voorspelt dat daardoor de uitstroom van afgestudeerde bachelors in de toekomst sterk zal dalen, terwijl de logistieke markt juist groeit.

Personeelstekort

In zijn kantoor te ‘s-Gravendeel, versierd met boeken over logistiek en Dinky Toys, doet Visser zijn verhaal. De logistieke hbo-opleidingen, die hij deels zelf heeft opgezet, verliezen volgens hem aan populariteit.

Hij vindt dat er te weinig gedaan wordt om hbo’ers over te halen voor een logistieke opleiding van vier jaar. ‘Er wordt te veel op korte termijn gedacht. Mensen worden snel na een tweejarige opleiding ingezet, maar volgens mij moeten we juist investeren in goed onderwijs op de lange termijn. De jeugd is de toekomst.’

Het personeelstekort in de logistiek nam het afgelopen kwartaal iets af, maar blijft hoog. Uit de laatste sectormonitor van STL blijkt dat er eind februari 2023 nog 9.582 vacatures openstonden voor logistiek- en magazijnmedewerkers.

Hbo-niveau

Visser onderstreept het belang van hbo-opgeleiden in de logistieke sector. ‘Het hbo-niveau speelt een cruciale rol in het management. Kijk maar naar sommige directies, waar relatief vaak mensen zitten die geen logistieke opleiding hebben gehad. Ze zijn misschien bedreven in het analyseren van cijfers en hebben vaak een economische achtergrond, maar het is ook essentieel om mensen met stevige kennis van logistiek in deze functies te hebben.’

Visser merkt op dat er wel een beperkte toename is te constateren van vrouwelijke studenten in de logistieke opleidingen, hoewel die niet allemaal hun opleiding afronden. ‘Het aantal vrouwelijke studenten groeit, maar de uitval onder hen is helaas ook hoger. Sommige studentes realiseren zich dat ze nog niet goed passen in de logistieke sector, omdat het een mannenwereld is. Gelukkig verandert dit langzaam, omdat de logistieke sector aan het veranderen is. Het werk is diverser geworden en de aandacht voor diesel en dozen wordt vervangen door data, digitalisering en diversiteit. Maar opleiders moeten deze veranderingen verder uitdragen.’

Cirkelredenering

Visser trekt de vergelijking naar het liedje ‘There’s a hole in my bucket’ van de onlangs overleden Harry Belafonte. ‘Er zit een gat in zijn emmer. Dat wil hij maken met stro, maar dat is te lang. Zo gaat het steeds verder, het is een negatieve cirkelredenering. Zo zie ik het ook met de logistieke sector. Er is een personeelstekort, maar waarom kan je niemand krijgen? Worden er voldoende mensen opgeleid?’

Visser schrijft de afnemende populariteit deels aan de aanbieders toe, die de opleidingen niet leuk genoeg maken. ‘Wij moeten naar die toekomst toe en daar hebben we mensen voor nodig die ons helpen om naar die toekomst te werken. Het is zo’n leuk vakgebied, ik gun het veel mensen toe. Maar dat wordt te weinig met flair en met achtergrond verteld.’

‘Ik ben in 1989 begonnen met lesgeven op de Hogeschool Rotterdam. Ik heb toen ook meegewerkt aan het ontwikkelen van een nieuwe methode. Het was allemaal zo saai, maar je moet het leuk maken. Als TikTok toen al bestaan had, was ik TikTok-filmpjes gaan maken om mensen enthousiast te krijgen.’ Het lesboek dat Visser in samenwerking met Ad van Goor schreef, is inmiddels bijna 200.000 keer verkocht.

Drones

Volgens Visser is de focus op innovatie nodig om jongeren enthousiast te maken voor logistieke opleidingen. ‘Ik probeer vaak bij bedrijven op bezoek te gaan om te kijken, dat heb ik ook veel gedaan met leerlingen. En dan wel bij de bedrijven waar mooie ontwikkelingen zijn. Pas ben ik bij een distributiecentrum van DSV in Tholen geweest waar de voorraden met drones geteld worden. En bij een magazijn van KONI-schokdempers gebruiken orderpickers een vr-bril gebruiken ter ondersteuning van hun werk. Ik heb die bril trouwens zelf ook op gehad.’

‘Veel mensen zijn bang voor nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld om hun baan te verliezen. Maar er komt een moment dat je wel mee moet in die ontwikkeling. Je moet goed uitzoeken waar je het voor doet. Niet om te automatiseren, maar omdat je doel is om slimmer, efficiënter en prettiger te werken.’

De boeken van Visser worden nog steeds gebruikt op hbo-opleidingen. Visser zorgt dat ze up-to-date blijven en is al weer bezig met een nieuwe druk. ‘Voor de nieuwste druk van mijn boek ben ik veel met ChatGPT aan het werk. Een hoop dingen maak ik niet meer mee, maar ik vind het nog geweldig om erover na te denken en op de hoogte te zijn.’