Dat laat Daniel Mes, lid van het kabinet van Eurocommissaris Frans Timmermans, weten aan Nieuwsblad Transport. De voorstellen zijn onderdeel van het vrachtpakket dat de Europese Commissie op 21 juni zal aankondigen.

Brussel wil in een Europese wet laten vastleggen dat spoorbeheerders in landen met een spoorcorridor afspraken moeten maken over het flexibel inplannen van capaciteit voor vrachtvervoer. Er moet daarbij voldoende reservecapaciteit beschikbaar blijven voor goederenvervoerders, waarbij het ook niet meer per definitie zo is dat personenvervoer voor het vrachtvervoer gaat. In veel landen is dat nu wel het geval.

De voorstellen moeten er op spoorgebied in ieder geval voor zorgen dat er voldoende reservecapaciteit overblijft voor transporten die op korte termijn moeten worden ingepland of voor onverwachte wijzigingen, aldus Mes, die verder benadrukt dat er op dit moment nog te veel op nationaal niveau wordt gepland en te weinig op Europees niveau.

‘Er zijn twee dingen die het Europese spoor op dit moment tegenhouden’, stelt Mes. ‘Het eerste is de planning met een nationale mindset. Het tweede is dat er capaciteit over een heel jaar wordt ingepland. Dat werkt niet.’

Marktontwikkelingen

Op dit moment worden treinen vooral ingepland volgens een jaardienstregeling. Daarbinnen is maar beperkt ruimte voor vervoerders die korter dan een jaar van tevoren treinpaden willen reserveren en bestellen. In de praktijk krijgt het door vraag gestuurde spoorgoederenvervoer echter vaak veel korter van tevoren te maken met ladingaanbod en wijzigingen in de dienstregeling door de dynamiek in de logistieke keten. Het goederenvervoer is meer dan het door aanbod gestuurde passagiersvervoer afhankelijk van marktontwikkelingen en het moment waarop de marktvraag zich aandient.

Maar ook storingen aan de infrastructuur of bij terminals kunnen nog kort van tevoren roet in het eten gooien. Door meer capaciteit beschikbaar te hebben wordt het ook makkelijker om in zo’n geval een alternatief beschikbaar te hebben voor treinen. ‘Europa denkt nu nog aan 80% jaardienstregeling en 20% ad hoc. Ik denk dat je dat om moet draaien, mits er voldoende grensoverschrijdende spoorcapaciteit voor goederenvervoer gereserveerd is’, zegt Hans-Willem Vroon, directeur van belangenorganisatie RailGood.

Uniforme regelgeving

Vroon zegt verder dat Europese landen op dit moment allemaal verschillende regels, gebruiksvergoedingen en systeemprestatieprikkels hanteren. ‘En ieder land reserveert binnen de Europese kaders nu nog op zijn eigen manier de capaciteit op het spoor voor goederenvervoer. Wanneer er een probleem is op een route is er tussen de spoorbeheerders in de verschillende landen te weinig samenwerking en wordt er niet goed genoeg samen naar een alternatieve route voor de klanten gezocht. Daarvoor zou je één Europees systeem met uniforme regelgeving moeten hebben.’

Naast het spoorpakket bevatten de voorstellen van de Europese Commissie ook nieuwe regels voor grensoverschrijdend vervoer met LZV’s en voor het gecombineerd vervoer.