Partijen die gebruik maken van het spoor betalen ProRail een bijdrage waardoor zij meebetalen aan de kosten die de spoorbeheerder maakt voor het beheer en onderhoud van het spoor. Dit bedrag indexeert de spoorbeheerder jaarlijks en wordt berekend op basis van de inflatie van de afgelopen twee jaar, de verwachte inflatie van het huidige jaar en van het aankomende jaar.

Door de gestegen materiaalprijzen zegt ProRail niet anders te kunnen dan de gebruiksvergoeding voor het spoor weer stevig te verhogen. Een lagere stijging zou niet haalbaar zijn, omdat volgens de spoorbeheerder anders een financieel gat ontstaat waardoor het geplande beheer en onderhoud niet volledig uitgevoerd kan worden. ‘Het is veel geld en liever hadden wij dit ook anders gehad. Maar de instandhouding van de spoorinfrastructuur is ook erg belangrijk voor de modal shift. We moeten het spoor  kunnen blijven onderhouden’, zo laat een woordvoerder weten.

Zwaar teleurgesteld

ProRail stelt bovendien dat de verhoging van de gebruiksvergoeding op basis van hun berekeningen eigenlijk op 14% uitkomt. ‘Om tegemoet te komen aan vervoerders en verladers is besloten om de verwachte inflatie van 2024 voorlopig op 0% te zetten’, stelt de spoorbeheerder. Door te rekenen met een inflatiecijfer van 0% voor 2024, komt de verhoging  van de gebruiksvergoeding uit op 10,5%. ProRail had in eerste instantie gerekend met een verwachte inflatie van 3,1% voor 2024, maar stelt dat het op dit moment te onzeker is hoe de prijzen zich gaan ontwikkelen. De spoorbeheerder zegt die onzekerheid niet bij de markt te willen neerleggen.

Desondanks laat de sector weten te schrikken van de opnieuw fors hogere gebruiksvergoeding. ‘Het coalitieakkoord van de Nederlandse regering zet in op het stimuleren van het verplaatsen van goederenvervoer van de weg naar het spoor. Maar het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en ProRail doen het tegenovergestelde. Met deze aanpak wordt het spoorgoederenvervoer nog verder de markt uitgeprijsd’, zegt Hans-Willem Vroon, directeur van brancheorganisatie RailGood hierover.

Hij benadrukt bovendien dat vervoerders in 2023 ook al te maken hebben gekregen met aanzienlijk hogere kosten voor het parkeren van treinen. Die tarieven zouden al verzesvoudigd zijn en volgend jaar neemt ook een hiervoor lopende subsidie verder af. Ook Pieter Hazejager, operationeel directeur bij vervoerder Rail Force One, laat weten ‘zwaar teleurgesteld’ te zijn in de nieuwe verhoging van de gebruiksvergoeding. ‘Het is geen 14%, maar het blijft een fors bedrag. Dat moet je gaan doorbelasten aan verladers’, zegt hij.’Vooral in het intermodaal vervoer leidt dit tot vraaguitval. Die producten lenen zich ook goed voor vervoer per truck’, zo voegt Wim Visser, managing director bij LTE nog toe.