Dit meldt UIRR, de brancheorganisatie voor gecombineerd spoor- en wegvervoer, op basis van cijfers van hun leden, die samen een marktaandeel van ongeveer 55% hebben op de Europese markt. In totaal werd er in 2022 ruim 10 miljoen teu vervoerd door deze bedrijven. De hoeveelheid binnenlands vervoer nam in 2022 toe met 5,6% naar ruim 3 miljoen teu. Binnen de Europese landsgrenzen, waar het grootste deel van de volumes onder vallen, werd er juist 0,5% minder getransporteerd. Het intercontinentaal vervoer kreeg echter de grootste klap en nam met 48% af naar 200.000 teu.

De vereniging wijdt deze extreme daling aan de oorlog in Oekraïne. ‘Het resultaat is een reflectie van de oorlog die duidelijk een klap heeft uitgedeeld aan het intermodale vervoer van en naar landen buiten de EU. Dit kon niet gecompenseerd worden door de extra volumes die vorig jaar van en naar Oekraïne werden vervoerd via de vorig jaar opgezette ‘solidarity lanes”, aldus UIRR.

Nieuwe Zijderoute

Berekend in tonkilometer, het vervoer van 1 ton over 1 kilometer, zijn de cijfers voor het vervoer van en naar landen buiten de EU nog dramatischer. Het aantal getransporteerde tonkilometers zakte in 2022 met maar liefst ruim 82% in ten opzichte van 2021.

Dit laat volgens Akos Ersek, beleidsadviseur bij UIRR, zien dat dit verlies grotendeels komt door volumeverlies op de Nieuwe Zijderoute, aangezien deze lange route zorgt voor meer verlies aan kilometers. Hij stelt dat zijn leden ongeveer 75% van het Europese marktaandeel op de Nieuwe Zijderoute in handen hebben.

In totaal vervoerden de bij de vereniging aangesloten bedrijven een kleine 12% minder aan tonkilometers. Het binnenlands vervoer zag een toename van 9,5% aan tonkilometers, terwijl de hoeveelheid Europese tonkilometers met 1,7% toenam.

Recessie

Dat het beter ging met het binnenlands vervoer in grote Europese landen als Duitsland, Polen, Italië en Frankrijk, komt volgens Ersek doordat het makkelijker is om problemen door werkzaamheden binnen de landsgrenzen op te lossen en doordat men geen last heeft van de problemen die bij grenzen vaak ontstaan voor spoorgoederenvervoerders. ‘Daarnaast kunnen binnen de landgrenzen kleine beleidsaanpassingen al veel verschil maken’, legt hij uit.

De vereniging benadrukt wel dat het gedurende het jaar steeds slechter is gegaan met het gecombineerd vervoer en de omstandigheden in 2023 nog verder verslechterd zijn.  Zo meldde de organisatie enkele weken geleden nog dat de hoeveelheid gecombineerd vervoer in het eerste kwartaal van 2023 met bijna 14% is afgenomen en dat de sector zich in een recessie bevindt. Begin 2022 ging het nog relatief goed met het gecombineerd vervoer.

Buitensporige werkzaamheden

De organisatie stelt dat verschillende EU-lidstaten er niet in zijn geslaagd om de sterk gestegen elektriciteitsprijzen voor het spoor adequaat te compenseren, waardoor intermodale operators gedwongen werden om prijsstijgingen op te leggen aan hun klanten. De dieselprijzen daalden juist, zo stelt UIRR, wat niet goed was voor de concurrentiepositie van de intermodale sector.

‘Dit werd verder verergerd door de ongekend zwakke prestaties van het goederenvervoer per spoor’, zo stelt de branchevereniging bovendien, wat werd veroorzaakt door tekorten aan infrastructuurcapaciteit en verslechterde punctualiteit. Vervoerders kregen te maken met ‘buitensporige werkzaamheden’, stakingen en toegenomen passagiersvervoer. Daarnaast speelt ook de economische neergang waar de sector sinds de tweede helft van vorig jaar mee te maken heeft mee.

Ersek verwacht gedurende dit jaar dat de situatie zich wel weer verbetert. ‘We zien dat verschillende landen inmiddels wat hebben gedaan met compensatie voor hoge elektriciteitsprijzen. Daarnaast dalen die prijzen nu weer. We weten natuurlijk niet hoe het in de toekomst zal gaan met de werkzaamheden, maar het probleem staat in ieder geval onder de aandacht van beleidsmakers. Bovendien hadden we te maken met enkele impactvolle gebeurtenissen, zoals de stakingen in Frankrijk, waarvan we hopen dat ze niet terugkomen. Ook denken we dat de economie zich dit jaar meer herstelt’, benadrukt hij.