De Raad heeft wel een streep gehaald door de zogenoemde bouwvrijstelling voor de uitstoot van stikstof tijdens de aanleg van het afvang- en transportsysteem omdat die niet voldoet aan Europese wetgeving. Maar voor het Porthos-project moet individueel onderzocht worden of er tijdens de bouw schade aan natuurgebieden wordt toegebracht als gevolg van stikstofuitstoot.

Zo’n onderzoek is eerder wel door Porthos uitgevoerd, maar volgens de RvS te laat in de procedure ingebracht. Mobilisation for the Environment (MOB), die de zaak tegen Porthos had aangespannen, krijgt zes weken de tijd om op dat  onderzoek te reageren. ‘Deze rechtszaak in nog niet afgelopen’, besloot rechtbank-voorzitter Bart Jan van Ettekoven zijn toelichting op de uitspraak. Wanneer er een einduitspraak volgt, liet hij in het midden.

Schrappen

Duidelijk is wel dat schrappen van de generieke vrijstelling voor de uitstoot van stikstof tijdens de bouw van projecten zware gevolgen heeft voor de hele bouwsector. Voor ieder project moet nu een aparte stikstofberekening gemaakt worden. Dat is een ingewikkelde en tijdrovende klus, waarvoor niet genoeg specialisten beschikbaar zijn.

Dat raakt ook alle andere projecten die voor de komende jaren in het Rotterdamse havengebied op stapel staan. Alleen al op het gebied van energietransitie gaat het om zo’n 35 projecten, waaronder twee waterstoffabrieken, met een gezamenlijke investeringswaarde van bijna acht miljard euro. Volgens het Havenbedrijf zijn die projecten samen goed voor een reductie van ruim tien miljoen ton CO2-uitstoot per jaar.

Havenbedrijf Rotterdam heeft steeds benadrukt dat de zaak tegen Porthos de Nederlandse klimaatdoelstellingen in gevaar brengt. Johan Vollenbroek van MOB, die in 2019 de beruchte PAS-regeling torpedeerde, is daar niet van onder de indruk. Hij stelt dat de betrokken bedrijven echte energietransitie uit kunnen stellen door de CO2 op te vangen en ook nog eens miljarden subsidie incasseren.  Hij noemt de uitspraak ‘een streep door een van de geitenpaadjes van het kabinet’.

Op slot

Bouwend Nederland is ontsteld over het schrappen van de generieke bouwvrijstelling. ‘Nederland gaat op slot. We zijn terug bij af en dit zorgt voor enorme vertragingen met alle schadelijke gevolgen voor huizenzoekers, energietransitie en de Nederlandse economie’, aldus de branchevereniging.

De Raad van State heeft er overigens van afgezien om de zaak nog een keer voor te leggen aan het Europese Hof van Justitie. Die zou dan kunnen bekijken of de maatregelen die Nederland tot nu toe heeft genomen om de stikstofuitstoot terug te dringen voldoende soelaas bieden om uitstoot tijdens de bouw toe te staan. Maar volgens voorzitter Van Ettekoven is het effect van de genomen maatregelen nog veel te onzeker en had de gang naar het Hof in Luxemburg waarschijnlijk niets opgeleverd.

Lees ook: Te vroeg voor gejuich na Porthos-uitspraak