‘Heel kort door de bocht: ja, dat moet. De prijs van kerosine en van stookolie representeert niet de daadwerkelijke kosten, die nu worden afgewenteld op de maatschappij, de natuur, het klimaat. Prijs is het mechanisme waarop de marktwerking is gebaseerd en die onze keuzes voor transacties stuurt. Als die prijs niet klopt, maken we de verkeerde keuzes.

Als je langs die lijn redeneert, dan moet de prijs voor deze brandstoffen hoger zijn. Hoe hoog die prijs dan moet zijn en hoe je dat doet, dat is natuurlijk de hamvraag. ETS (emissiehandel, red.) is een mechanisme dat ervoor zorgt dat de gebruiker meer betaalt voor die brandstoffen die emissies veroorzaken. In feite is dat al een manier om de kosten voor het gebruik van fossiele brandstoffen te verhogen.

ETS is echter bij lange na niet voldoende. Er zijn meer maatregelen nodig om het gebruik van hernieuwbare brandstoffen te stimuleren. En die maatregelen komen er, denk aan RED III (Europese regelgeving hernieuwbare brandstoffen, red.), waarmee fossiel duurder wordt, of aan CSRD (Europese richtlijn die bedrijven verplicht milieurapportages te maken, red.), waardoor verladers zich gedwongen zien om de CO₂-uitstoot te verminderen door onder meer het transport anders te organiseren.

Er zijn al alternatieve brandstoffen en aandrijvingsmechanismes voor de lucht- en scheepvaart. Maar die moeten wel concurrerend worden geprijsd om tot opschaling van aanbod en gebruik te komen. Of het oude moet kostbaarder worden of de nieuwe en alternatieve brandstoffen moeten goedkoper. Maak je het oude duurder, dan maak je dat gat kleiner, maar je moet er dan rekening mee houden dat het maatschappelijk impact heeft, vooral voor de economisch zwakkere huishoudens of landen. Dat gat kleiner maken kan ook met subsidie in plaats van met beprijzen, al kleven daar eveneens moeilijkheden aan. Want bij wie komt die subsidie terecht? Dat moet niet alleen bij de koplopers zijn, maar vooral ook bij het middenkader in de breedte.

Die belangrijke vraag – kom je in de vergroening verder met subsidies dan met kostenverhoging door belasting? – vraagt om onderzoek. Die accijns zal wel mondiaal moeten worden ingevoerd, of in ieder geval dan toch bij de buurlanden. Want je werkt snel bunkertoerisme in de hand. Je kunt ook denken aan het laten terugvloeien naar de desbetreffende sectoren van die binnenkomende gelden om de verduurzaming te versnellen.

De belemmeringen of lastigheden mogen evenwel geen argument zijn om die accijns niet in te voeren.’