In het kort:

• Het aantal bedrijfsverkopen lag vorig jaar op het niveau van recordjaar 2021
• De waardering ligt bij wegvervoerders op 3,5 tot 6 keer het bedrijfsresultaat (ebitda)
• PwC: op mondiale schaal begint de overnamegolf juist af te nemen

De verwachting dat de overnamegolf voorlopig niet zal breken, word door advies- en accountancybureau Grant Thornton uitgesproken in een onlangs verschenen marktanalyse. Dat er in de Nederlandse logistieke sector veel overnames zijn, is volgens de consultant geen toeval. Het bedrijfslandschap is sterk versnipperd en de consolidatie wordt verder aangejaagd door sterke regeldruk, algehele onzekerheid, opvolgingsproblematiek, behoefte aan schaalvergroting en stijgende kosten.

Nederland telt ongeveer 73.000 logistieke ondernemingen, zo blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel. Hoeveel er daarvan per jaar van eigenaar wisselen, is moeilijk te zeggen. Grant Thornton leidt uit de dealdatabase van S&P CapitalIQ af dat het aantal overnames over 2022 net boven de twintig uitkwam. Het werkelijke aantal transacties ligt echter veel hoger. S&P telt een groot deel van de transacties in de logistieke sector niet mee omdat ze te klein zijn of plaatsvinden door middel van een ‘asset-deal’, waarbij bezittingen als trucks, trailers en incidenteel ook de warehousing worden verkocht. Wel is volgens de consultant duidelijk dat het aantal verkopen vorig jaar op ongeveer hetzelfde niveau lag als in het recordjaar 2021.

De schaalvergroting in het wegvervoer wordt aangejaagd door hoge kosten, die gemakkelijker te dragen zijn naarmate een bedrijf meer omvang heeft. De afgelopen periode werd gekenmerkt door kostenstijgingen als gevolg van hoge dieselprijzen, loonkostenstijging en het personeels- en materieeltekort. Vooral internationaal actieve bedrijven hebben daarnaast te maken met nieuwe wet- en regelgeving vanuit Europa.

Schaalvergroting

‘Wij verwachten dat voor een groot aantal partijen het een logische keuze zal zijn om zich door middel van verkoop bij een grotere partij aan te sluiten’, aldus de opstellers van de Grant Thornton-analyse. ‘De overnemende partijen zijn door overnames weer in staat tot schaalvergroting, waarmee zij de kosten van een professionelere organisatie (meer overhead) makkelijker dragen. De juiste ondersteuning op gebieden als IT, finance en legal is essentieel om succesvol te zijn en te blijven in de logistieke sector.’

Ook problemen op de krappe arbeidsmarkt stuwen de huidige consolidatiegolf. Er is een almaar groeiend tekort aan Europese chauffeurs en overnames zijn een goede manier om grotere hoeveelheden personeel te werven.  Daar komt bij dat ook het logistieke bedrijfs­eigenarenbestand aan het vergrijzen is. Veel directeur-grootaandeelhouders zitten tegen de pensioensleeftijd aan en hebben moeite met het vinden van opvolging. ‘Met economische tegenwind voor de boeg, verwachten wij de nodige transacties in deze markt’, stellen de auteurs van de analyse.

Durfinvesteerders

De analisten constateren dat zowel grote als kleinere partijen zich op de markt voor bedrijfsovernames wagen. De kopers van transportondernemingen kunnen lokale spelers zijn, veelal concurrenten die hun marktaandeel willen vergroten door andere bedrijven over te nemen. Volgens Grant Thornton, dat zelf ook kopers begeleidt, stelt deze categorie van overnemende partijen minder eisen aan het lokale management dan bijvoorbeeld internationale kopers, die doorgaans kritisch zijn over de organisatie en de bestuurders binnen een over te nemen bedrijf. Internationale kopers zijn op hun beurt vaak bereid wat meer te betalen. Bij ongeveer een derde van de transacties is een private equity-partij betrokken. Voor deze durfinvesteerders worden ondernemingen aantrekkelijk vanaf een bepaalde omvang, volgens Grant Thornton een bedrijfsresultaat (ebitda) van ongeveer 2 miljoen euro.

De waardering van transportbedrijven is volgens Grant Thornton niet altijd gemakkelijk. Bij fusies en overnames wordt de waardering doorgaans gebaseerd op een veelvoud van de bedrijfswinst, de zogenoemde ebitda-multiple. In Nederland ligt die factor veelal tussen de 3,5 en 6. Voor de logistieke sector kleeft er echter een groot nadeel aan het hanteren van een dergelijke rekenmethode. Bedrijven met veel materieel op de balans, zoals vrachtwagens of andere transportmiddelen, hebben ook te maken met veel investeringen. Deze worden niet meegenomen in de ebitda, waardoor de ebitda-multiple voor de logistieke sector laag ligt in vergelijking met andere sectoren.

Daarnaast is het niet goed mogelijk om via een dergelijke waarderingsmethode bedrijven te vergelijken die de trucks in eigendom hebben of ze via een constructie met operationele of financiële lease hebben betrokken. ‘Het is daarom relevant om bij logistieke bedrijven ook te kijken naar andere kengetallen, zoals de marktwaarde van het materieel, omzet- en ebit-multiples en de verwachte kasstromen’, aldus Grant Thornton.

Hoewel in Nederland het einde van de overnamegolf niet in zicht is, begint de kooplust op mondiale schaal juist af te nemen. Uit onderzoek door adviesbureau PricewaterhouseCoopers (PwC) blijkt dat het aantal fusies en overnames in de wereldwijde sector transport en logistiek vorig jaar met 20% onderuit ging. In totaal telde de accountancyreus 261 transacties groter dan 50 miljoen euro. In totaal ging het om een transactievolume ter waarde van 161 miljard dollar (-15%).

Megadeals

Dat laat wel zien dat investeerders en strategische partijen meer dan ooit hebben betaald om bedrijven of vastgoed aan te kopen, stelt PwC. De gemiddelde koopsom lag vorig jaar op een recordbedrag van 695 miljoen dollar per deal. Deze toename schrijft de consultant vooral toe aan het stijgende aantal overnames waarbij de prijs boven de 1 miljard dollar uitkwam. Het ging vorig jaar om 32 van dergelijke zogeheten megadeals. Interessant daarbij is dat de richtprijs bij de overnames uitkwam op bijna twee keer (1,8) de omzet van het over te nemen bedrijf of 8,4 keer het bedrijfsresultaat (ebitda).

Het is volgens PwC nog de vraag of de internationaal dalende trend zich dit jaar doorzet. Voor de komende maanden verwacht het adviesbureau nog wel de nodige acquisities in de logistiek aangezien bedrijven nog steeds aan het diversifiëren zijn. Daarnaast blijven investeringen in terminals, haveninstallaties en warehouses populair bij beleggers. Dat heeft volgens PwC vooral te maken met het feit dat deze objecten in de mondiale supply chain een sleutelrol vervullen.