Er was veel enthousiasme over de nieuwe FIATA-AWB, die eigenlijk tijdens het congres had moeten worden goedgekeurd. Het gaat hierbij om een gewone luchtvrachtbrief van de IATA die aan de achterzijde is voorzien van bepalingen die de expediteur verantwoordelijk stellen voor het voor- en natransport. Uniformering van de documentatie was wenselijk opdat banken gemakkelijker documentair krediet verlenen. Daartoe was het concept al voorgelegd aan de Internationale Kamers van Koophandel.
Verder zou het document nu eindelijk duidelijk verschaffen over de status van de luchtvrachtexpediteur. Hij geeft zich soms ten onrechte uit voor vervoerder. De nieuwe AWB werd gepresenteerd als expediteursdocument. De Nederlandse delegatie van de NVVL, gewapend met advies van luchtvrachtjurist F. Vreede, probeerde de rest van de FIATA- leden er echter van te overtuigen dat het in werkelijkheid om een vervoerdersdocument gaat met alle nare aansprakelijkheidsgevolgen van dien.

Rechter

Zeker in Nederland, dat sinds 1 april van dit jaar het Nieuwe Burgerlijke Wetboek heeft ingevoerd, wordt de expediteur maar al te vaak door de rechter achteraf beschouwd als transporteur. De expediteur moet dus vanaf het begin duidelijkheid verschaffen. Veel expediteurs presenteren zich graag als carrier, maar Vreede gelooft nu juist dat deze dat vanuit het oogpunt van aansprakelijkheid beter niet kan doen.
In het concept van de FIATA wordt de luchtvrachtexpediteur beschouwd als vervoerder voor het hele traject met als uitzondering het voortransport. In de meeste gevallen zal de expediteur in gevallen van aansprakelijkheid dus worden getoetst aan het Verdrag van Warschau (luchtvaartaansprakelijkheid) en niet aan de veel coulantere nationale expediteursvoorwaarden.
Zo heeft de Nederlandse rechter al eens bepaald dat een carrier onder dit verdrag aansprakelijk kan worden gesteld voor schade die is toegebracht door de werknemer van een afhandelaar op de luchthaven van bestemming. Als deze werknemer een diefstal pleegt, wat van alle schadegevallen het meest voorkomt, dan kan dezelfde rechtbank de carrier bovendien onbeperkt aansprakelijk verklaren.
Als eerste contact met de verlader is de expediteur met de concept- luchtvrachtbrief van de FIATA de eerst-verantwoordelijke als er iets fout gaat in de complexe keten. Volgens het verdrag is een carrier aansprakelijk voor het gehele traject, ook indien andere carriers en hun afhandelaren als tussenpersonen worden ingezet.
Volgens de luchtvaartregels is de rechtbank van de thuisbasis van de carrier bevoegd. De expediteur is dus altijd de eerste partij die in het geval van claims voor de rechtbank wordt gedaagd. Hij kan de schade weer verhalen op de echte vervoerder, maar daar zitten natuurlijk kosten en risico’s aan vast. Hij kan zich hiertegen verzekeren, maar dat betekent een verhoging van de prijs voor het expedieren van luchtvracht.
Volgens Vreede is de oplossing duidelijk: Er moet een universeel document komen voor luchtvrachtexpeditie. Hiertoe moet de FIATA dan wel internationale expediteursvoorwaarden vaststellen.