Met de lease-optie blijven de binnenvaartondernemer kostbare investeringen bespaard, verklaart Bruinsma. ‘En hij kan flexibel kiezen uit installaties die het benodigde voortstuwingsvermogen moeten opwekken.’ In de binnenvaartsector is veel interesse voor emissieloos transport, stelt hij. Brandstofcellen op waterstof kunnen hierin voorzien: met waterstof wekt zo’n cel elektriciteit en warmte op zonder schadelijke uitstoot. Er komt alleen schoon water vrij.

Bruinsma: ‘Wekelijks kloppen varende ondernemers bij ons aan voor informatie over de mogelijkheden hiervan.’ Om waterstof als brandstof te kunnen gebruiken, moet het gas wel breed beschikbaar zijn.

Maritieme toepassing

Dat is nu nog een pijnpunt, weet Bruinsma. Het scheelt dat de Europese Commissie veel aandacht heeft voor de kansen van waterstof voor onder meer een schone binnenvaart. Bruinsma: ‘Logistiek en technisch gezien zou de binnenvaart de ideale voortrekker zijn voor de maritieme toepassing van waterstof en brandstofcellen. Vergeleken met zeeschepen varen binnenvaartschepen veel kortere afstanden en vragen ze minder vermogen.’ Bovendien is geen wereldwijd netwerk van waterstofbunkerstations nodig voor de binnenvaart: een regionaal opgezette bunkerinfrastructuur is al voldoende.

In theorie zou het binnen vier jaar zover kunnen zijn: het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de provincie Zuid-Holland en de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen werken onder de noemer RH2INE aan een waterstofketen die in 2024 operationeel moet zijn. Dit gebeurt in samenwerking met de provincie Gelderland, verschillende havens en andere marktpartijen.

Principiële voorwaarde is wel, dat de te bouwen waterstofproductiestations groene waterstof leveren, geproduceerd uit water met wind- of zonne-energie. De gebruikelijke fossiele waterstof komt namelijk uit aardgas of kolen. Voorlopig is groene waterstof echter prijzig.

Bruinsma: ‘Op de lange termijn is het noodzakelijk dat groene waterstof tegen een concurrerende prijs langs de belangrijkste scheepsroutes en in havens beschikbaar komt. Hopelijk gaat RH2INE hieraan bijdragen. Het project laat in elk geval zien dat ook de overheid de beschikbaarheid van waterstof langs de grote rivieren serieus neemt.’

Omschakeling

In afwachting hiervan werken havens, rederijen en werven al aan een omschakeling. ‘Nedstack werkt bijvoorbeeld samen met Koedood Marine Group aan de ombouw van het ‘ms Antonie’ naar een van de eerste commerciële waterstof-elektrische vrachtschepen van Nederland.’ Iets eerder, in 2018 en 2019, werkte het bedrijf binnen het consortium Felmar aan een conceptversie van een waterstof-aangedreven containerschip. ‘Daarnaast is een aantal binnenvaartondernemers zich aan het oriënteren.’

Om de drempel verder te verlagen – hoe meer vraag naar brandstofcelsystemen en waterstof, hoe meer de prijzen zullen dalen – vindt Nedstack verhuurconcepten een kansrijke optie. Schippers kunnen dan de benodigde brandstofcelgeneratoren huren in plaats van ze zelf aan te schaffen. Ze betalen dan alleen voor het gebruik ervan, en voor de door de verhuurder geleverde waterstof.

Bruinsma: ‘Bij gebrek aan waterstof op een bepaalde route kan een conventionele dieselgenerator bijspringen. In schepen op korte vaarroutes kunnen batterijen misschien voldoen.’ Een netwerk als Groene Cirkels zou hierin een rol kunnen spelen, denkt hij. Deze alliantie van bedrijven, overheden, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties werkt bijvoorbeeld al aan een klimaatneutrale containerpendel tussen Zoeterwoude en de Rotterdamse haven voor bierbrouwer Heineken.

Reders

In hoeverre Nedstack zelf meewerkt aan een dergelijk concept wil Bruinsma niet kwijt. ‘Helaas moeten deze initiatieven nog verder vorm krijgen en is dat allemaal niet publiek. Uiteraard kunnen reders ons benaderen. Wij zullen dan proberen ze met de juiste partijen in contact te brengen. Wanneer dit soort producten daadwerkelijk commercieel beschikbaar komt, kan ik nog niet aangeven. Op dit moment zijn onze producten interessant voor ondernemers die het verschil willen maken en die samen met hun klanten de nodige extra inspanningen en investeringen over hebben voor een volledig emissievrij schip.’

De oplossingen om zonder emissies over langere afstanden te varen zijn desondanks beschikbaar, benadrukt hij. ‘Voor de toekomst staan wij samen met de binnenvaart en onze partners klaar om ze te blijven door ontwikkelen.’ De coronacrisis kan hierbij een zetje geven, denkt Bruinsma. ‘Dit lijkt voor veel overheden een moment om volop in dit soort duurzame en schone technologieën te investeren. Zeker wat betreft de transportsector. Die kan hierdoor concurrerend en toekomstbestendig worden en sterker uit de crisis komen.’

Nedstack richt zich overigens ook op de zeevaart. Bruinsma: ‘Binnen de zeevaart werken we mee aan tal van concepten voor vrachtvervoer, werkschepen, veren en cruiseschepen. We werken bijvoorbeeld met GE Power Conversion aan de toepassing van brandstofcellen in de cruisevaart.’

Nedstack Fuel Cell Technology BV bestaat sinds 1999 als zelfstandig bedrijf; na twee jaar eerder als onderdeel van Akzo Nobel te zijn ontstaan. In 2007 ontwikkelde de onderneming, samen met Akzo Nobel Chemicals, een brandstofcelgenerator die waterstof omzet in energie. Deze generator op de elektrolysefabriek in Delfzijl was in 2007 naar verluidt de eerste waterstofcentrale van Europa. Momenteel werken er vijftig mensen bij Nedstack.