Is het verwerken van giftige dampen uit ontgaste tankvaartschepen nu afvalverwerking of niet? Volgens Europese regelgeving zijn de gassen afval en dienen de installaties voor de verwerking ervan een afvalvergunning te hebben. Die regels stuiten op praktische bezwaren bij marktpartijen, schrijft Harbers in de Kamerbrief.

‘Verladers, terminals en enkele dampverwerkers zijn van mening dat het hier niet gaat om afvalverwerking en vrezen de administratieve lasten van een vergunningsaanvraag. (…) Daarom is er tot op heden nog geen afvalvergunning aangevraagd door deze partijen.’ Terwijl verladers het beste weten ‘hoe de ontgassingsinfrastructuur voor hun dampen eruit moet komen te zien.’

Een verbod op varend ontgassen is aanstaande. Harbers verwacht dat eind 2023 een Europees verbod wordt ingevoerd, zodra de afspraak in alle Rijnoeverstaten is geratificeerd. Dat moet alleen nog door Frankrijk en Zwitserland gebeuren. Er is bij een verbod echter onvoldoende capaciteit om alle ontgassingen gecontroleerd te doen, waardoor de tankvaart in de knel komt. En dat komt dus omdat verladers die ruimte voor ontgassen niet bieden en geen aanstalten maken om meer capaciteit te creëren, valt te concluderen uit Harbers’ Kamerbrief.

Vloot telt 1100 tankschepen

Momenteel wordt er jaarlijks zo’n 5.000 keer door de schipper zelf de luiken opengezet om de tank van giftige dampen te ontdoen, terwijl het schip op weg is naar een andere lading. Kamerlid Caroline van der Plas (BBB) stelde hierover Kamervragen. Hoe schadelijk is het varend ontgassen eigenlijk en waarom zijn er niet meer installaties?

Varend ontgassen houdt in dat schepen het restant in de tanks laten verdampen met behulp van ventilatoren. Het gaat dan om dampen van bijvoorbeeld nafta, benzine of stookolie. Die dampen worden vanuit de tanks en leidingen naar buiten geblazen. De Nederlandse vloot telt iets meer dan 1100 binnenvaarttankschepen.  Gecontroleerd ontgassen zorgt voor zo’n 95% minder uitstoot aan gevaarlijke stoffen en kan alleen bij een vaste installatie in de haven van Moerdijk en bij enkele mobiele installaties. Gecontroleerd ontgassen kost in Moerdijk 1 euro per kubieke meter, een gemiddelde doorluchtbeurt komt daarmee op 3.000 euro.

CMR-stoffen

Hoe groot de milieu- en gezondheidsschade van varend ontgassen nu eigenlijk is, is niet bekend. Wel is zeker dat de dampen gevaarlijk zijn. Het gaat om CMR-stoffen. Die afkorting betekent dat de stoffen kankerverwekkend zijn (Carcinogeen), genetische eigenschappen kunnen veranderen (Mutageen) en gevaarlijk kunnen zijn voor de voortplanting (Reprotoxisch).

Het doen van verdere investeringen om de tankvaart te faciliteren is echter aan de verlader, meent de minister. De input van het ministerie blijft bij overleggen via een stuurgroep over varend ontgassen. Totdat er meer installaties zijn, zijn verladers en schippers aangewezen op ‘dedicated varen’. Wanneer binnenvaarttankschepen met steeds een soortgelijke vracht varen, is ontgassen namelijk niet nodig.

Lees ook: 

• Harbers: ‘Ontgassingsverbod voor binnenvaart moet eind 2023 ingaan’
• Tankvaart in de knel bij ontgassingsverbod
• Harbers: ‘We kunnen binnenvaart niet verbieden gas te lozen’