De cijfers komen uit het rapport ‘Middellange Termijn Prognoses voor de binnenvaart’ dat is uitgevoerd door Panteia in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De prognose voor de binnenvaart wordt sinds 2016 jaarlijks opgesteld. Het ministerie publiceerde deze week het rapport voor de jaren 2022-2027. De vooruitblik wordt gedaan ‘met het oog op de investeringsbeslissingen’. De groeicijfers voor de belangrijkste goederenstromen over het water komen tot stand op basis van economische ontwikkeling en de vervoersstromenontwikkeling.

De groei voor de binnenvaartsector zit vrijwel uitsluitend op de binnenlandse markt, mede vanwege de subsidieregelingen die er beschikbaar zijn rond de modal shift. Het internationale vervoer blijft tot 2027 op gelijk niveau, met wat krimp richting Duitsland en wat groei richting België.

Krimp door stikstofcrisis

Voor schepen die droge lading vervoeren zijn bouwmaterialen het belangrijkste ladingssegment. In 2022 werd 54,7 miljoen ton aan bouwmaterialen over het water vervoerd. In 2027 zal dat getal zijn teruggelopen naar ongeveer 49 miljoen ton. De krimp hang samen met de stikstofcrisis en het niet doorgaan van grote wegenbouwprojecten.

Ook in het vervoer van agribulk wordt krimp verwacht onder invloed van de stikstofcrisis. De markt omvat in 2022 een volume van bijna 20 miljoen ton. De onderzoekers verwachten hier een terugval van 2 miljoen ton vanwege de dalende vraag naar veevoer door de krimpende veestapel. In de prognose is aangenomen dat het totale vervoer, dus ook via andere modaliteiten, van landbouwgoederen en voedingsmiddelen naar veevoederfabrieken met 30% zal afnemen naar 2030.

Groei voor containervervoer en tankvaart

De komende vijf jaar zal er fors meer lading per container worden vervoerd. De afgelopen vijf jaar steeg het volume hier van 41 miljoen ton (in 2017) naar 47,1 miljoen ton (in 2022). Voor 2027 verwachten de onderzoekers een stijging richting 64,2 miljoen ton te zien aan gecontaineriseerde goederen – met name onder invloed van de subsidiegelden die door Rijksoverheid worden uitgetrokken rond de modal shift.

Het vervoer van aardolieproducten wordt geschat op een plus van 10% tussen nu en 2027. Vorig jaar werd nog 65 miljoen ton per binnenvaartschip vervoerd. Voor 2027 wordt een volume van 71,4 miljoen ton verwacht, wat een stijging van bijna 2% per jaar is. In de chemiesector wordt een jaarlijkse groei van 2,4% verwacht, waarmee dit een steeds belangrijke ladingsoort wordt voor de natte bulksector.

De afgelopen jaren profiteerde de binnenvaart sterk van de vraag naar steenkolen rond de energiecrisis. Die vraag zal in 2027 kleiner zijn: waar in 2023 nog zo’n 15 miljoen ton aan kolen wordt vervoerd, ligt de verwachting voor 2027 rond de 12 miljoen ton.

Minder lading voor kleine schepen

De meeste kleine schepen zullen in 2024 zo’n 24% van hun volumes zien verdwijnen, wordt in het rapport gesteld. Juist deze schepen worden getroffen door de teruglopende volumes in de agribulkmarkt en het vervoer van bouwmaterialen. De verloren lading kan niet worden opgevangen met groei in containervervoer. Ook voor middelgrote schepen wordt een volumedaling verwacht: van de 45,4 miljoen ton die in 2022 is vervoerd zal dan nog 41,7 miljoen ton over zijn.

Grotere schepen (tussen de 110 en 135 meter lengte) gaan de volumes zien toenemen met 14%, luidt de voorspelling. Voor nog grotere schepen verwacht Panteia zelfs een groei van 17%.

Laag water

Dat het totale tonnage voor de binnenvaart in 2027 tussen de 321.8 miljoen ton en 353 miljoen ton zal liggen is voor 70% zeker, stellen de onderzoekers. Het gemiddelde groeicijfer voor de sector komt dan uit tussen de 0,2% en 2,1% per jaar. Nog een kanttekening: voor jaren waarin er sprake is van lage waterstanden, kan het groeicijfer zomaar een stuk lager uitvallen. Die mogelijkheid is niet meegenomen in de berekeningen.