Maar zelfs die 36.000 kilometer zouden we met enige goede wil kunnen betitelen als een fietsafstand, getuige de krantenkop van jaren terug: ‘Australiër fietst vanuit Eindhoven 36.000 kilometer naar huis’. De Australische doortrapper meldde destijds dat hij in zijn agenda twee jaar had vrijgehouden voor zijn avontuur, en ik heb verzuimd om voor u uit te pluizen hoe ver hij in de praktijk is gekomen, maar ik denk dat we kunnen vaststellen dat de vlieghoogte van satellieten ons voorstellingsvermogen in elk geval niet compleet boven de pet gaat.

Deze overpeinzingen – ik geef toe dat ze van de afdeling ‘nutteloze weetjes’ komen – drongen zich op vanwege een persbericht van One Sea, een vereniging die zich hard maakt voor de ontwikkeling van zelfvarende vaartuigen zonder bemanning. Onbeïndividude schepen, om het woke te zeggen.

One Sea kondigde een samenwerking aan met de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, met de missie om van ESA-satellieten in de toekomst een hulpmiddel te maken voor de robotscheepvaart. Want, zo betoogde One Sea in haar annonce, schepen zijn onderweg veelal verder verwijderd van de kust dan van satellieten.

Wat opvalt aan de onbemande schepen, zijn die mensen die aan boord stappen

Personeelstekorten oplossen, menselijke fouten en ongelukken verhinderen, kosten verlagen: de voorstanders van het automatisch varen verwachten misschien geen wonderen, maar wel een waslijst vol voordelen van hun zelfvarende oogappels.

Wat altijd opvalt aan proefvarende onbemande schepen, zijn die mensen die vrolijk wuivend aan boord stappen. Om de veiligheid te garanderen varen ze mee om een oogje in het zeil te houden en om in te grijpen als de machinerie de kluts dreigt kwijt te raken. Ze zaten op NYK’s­ containerschip ‘Suzaku’ dat vorig jaar in het kader van het Japanse project DFFAS (Designing the Future of Full Autonomous Ship) in de drukke baai van Tokyo voer en ook op het Noorse containerschip ‘Yara Birkeland’ dat een jaar geleden aan een twee jaar durende testfase begon in de rustieke fjorden met de belofte dat er geleidelijk zou worden overgestapt naar écht volwaardige autonomie.

De tegeltjeswijsheid dat een ongeluk in een klein hoekje zit, zal altijd blijven gelden, zelfs als overheden na jaren proefvaren het licht op groen durven te zetten voor autonome schepen. Satellieten mogen dan nog zo dichtbij zijn, bij een ongeluk midden op zee is de kust vol hulpvaardige mensen ineens wel erg ver weg. De toekomst zal leren of zelfvarende zeeschepen niet toch gewoon luchtfietserij zijn.