Verladers en expediteurs die hun luchtvrachttransport voor de lange termijn hadden ingekocht bij airlines om verzekerd te zijn van voldoende ruimte tegen vaste lage tarieven, moeten nu tandenknarsend toezien hoe de kiloprijzen op de spotmarkt vanuit de exportmarkt China al twee dollar onder de tarieven van hun langetermijncontracten zijn gezakt.

Dat levert voor veel partijen forse verliezen op, zo bleek op een recent luchtvrachtcongres van de internationale luchtvrachtorganisatie ­TIACA. Er wordt dan ook druk onderhandeld tussen expediteurs en verladers enerzijds en de airlines anderzijds om die verliesgevende capaciteitscontracten open te breken, aldus een aantal deelnemers op het congres.

Vorige maand had luchtvrachtdirecteur Niall van der Wouw van Clive Data Services, tegenwoordig onderdeel van het Noorse Xeneta, al gewaarschuwd dat het geen lucratieve Kerstmis gaat worden voor de vrachtmaatschappijen. ‘De gebruikelijke piek blijft uit’, stelde hij in zijn marktanalyse van oktober, die een afname van het volume met 8% liet zien. Bijna een maand later lijkt die voorspelling al een beetje achterhaald: Kerstmis 2022 lijkt met de volle voorraadloodsen in Europa en Noord-Amerika meer te eindigen in een zomers laagseizoen. Troost voor de airlines is nog, dat de tarieven nog niet terug zijn op het niveau van het precoronajaar 2019, maar dat lijkt een kwestie van tijd nu het vrachtvolume (-3,6%) in de eerste negen maanden van dit jaar onder het peil van drie jaar geleden is gedoken. Een andere indicatie voor de zwakke vraag in de markt is dat het gemiddelde luchtvrachttarief sinds december vorig jaar met bijna twee derde is afgenomen.

Pessimisme

De vrachtmaatschappijen, die de laatste achttien maanden van de coronacrisis recordwinsten draaiden van soms 1 miljard euro (Lufthansa Cargo en Cargolux), lijken plotseling in een andere wereld te zijn beland. Het optimisme is grotendeels verdwenen, het pessimisme door de oorlog in Oekraïne, de hoge inflatie, de stijgende energiekosten, lage exportactiviteiten en het nijpende werknemerstekort overheerst nu.

De statistieken van internationale luchtvaartorganisatie IATA laten sinds de zomer alleen nog maar afnemende vrachtvolumes zien. In juni was de daling 6,7%, in augustus 8,3%. In september werd de grens van -10% overschreden en de komende maanden zal die trend zich doorzetten, aldus de luchtvrachteconomen van de branchebehartiger. Cijfers over oktober heeft de IATA nog niet, maar die zullen zeker niet beter zijn dan die van september, heet het.

Het gaat snel met de dalende vrachtvolumes, stelde topman Tim Strauss van de Amerikaanse vrachtmaatschappij Amerijet op het TIACA-congres. Hij liet weten dat grote vrachtmaatschappijen al op grote schaal vluchten uit de markt tussen Azië en de VS nemen om de dreigende overcapaciteit voor te zijn. Of het helpt, is maar de vraag nu de prijzen razendsnel dalen. FedEx is ook voortvarend bezig freighters aan de grond te houden. Bijna tien dagelijkse intercontinentale vrachtvluchten zijn deze maand verdwenen en in het binnenlandse luchtvervoer zijn 23 vluchten geschrapt. Verder snoeiwerk staat gepland. Die kostenmaatregelen moeten bijdragen aan een totale operationele besparing van 2,2 tot 2,7 miljard dollar, stelt financieel topman Mike Lenz van de Amerikaanse koerier. Hij is ook verrast ‘hoe snel en omvangrijk’ de consumenten de knip op de beurs hebben gedaan dit jaar. ‘Die shift hadden we zeker niet verwacht.’