Vorige week maakte het staatsbedrijf Rosatom al bekend een ‘niet-controlerend’ belang te willen nemen in de eveneens Russische Delo Group van transport-tycoon Sergey Shishkarev. Rosatom is een conglomeraat van zo’n 300 bedrijven en 250.000 werknemers, dat zich hoofdzakelijk met nucleaire zaken bezighoudt. Deze week volgde de bevestiging dat de twee nadere afspraken hebben gemaakt over de afwikkeling van die overeenkomst en dat het om een belang van 30% gaat. Daarmee heeft de overeenkomst een bindend karakter gekregen.

Multimodale verbinding

Doel van die samenwerking is om een ‘mondiale leider in het internationale transport en logistiek tot stand te brengen’, zoals ze het zelf uitdrukken. Het ontwikkelen van een multimodale verbinding op de route tussen Azië en Europa via the Northern Sea Corridor staat daarbij bovenaan de agenda. Rosatom is vooral geïnteresseerd in de belangen van Delo in de havensector, waaronder zes containerterminals in het Oostzeegebied en een in het Verre Oosten.

De krachtenbundeling past naadloos in Poetins strategie om de Poolroute te ontwikkelen tot een volwaardige scheepvaartroute, die het jaar rond bevaarbaar is. Dankzij de opwarming van het klimaat trekt het Poolijs zich elk jaar een stukje verder terug, waardoor een oude Russische droom uiteindelijk toch uit lijkt te komen. Want ondanks zijn enorme oppervlakte en dito kustlijn heeft Rusland altijd problemen gehad met zijn toegang tot wereldzeeën gehad. Was niet het winterse pakijs het obstakel, dan waren het wel westerse pottenkijkers  die Russische (marine)schepen met argusogen volgden, wanneer die via de Oostzee of de Middellandse Zee richting de Atlantische Oceaan voeren. De Russische president opende in april van dit jaar het bal op het Arctic Forum in Sint Petersburg met zijn aankondiging dat de Russische ijsbrekervloot de komende jaren sterk wordt uitgebreid om de poolroute het jaar rond open te kunnen houden. Die wordt beheerd door Rosatom-dochter Rosatomflot, maar van de beschikbare vier nucleaire ijsbrekers zijn er slechts twee volledig inzetbaar. Poetin kondigde op het forum aan dat het er in 2035 dertien zijn, waarvan negen aangedreven door atoomenergie.

Pakijs-bestendige containerschepen

Trots wees hij erop dat in 2018 al twintig miljoen ton lading via de Poolroute was vervoerd, drie keer zo veel als het record uit de Sovjet-periode van 1987. Een deel ervan is overigens LNG, vloeibaar aardgas, afkomstig van het Siberische schiereiland Yamal. Die stroom kwam twee jaar geleden op gang, na een investering van een slordige dertig miljard dollar. Die was nodig om het gas onder de ijzige Siberische toendra’s te winnen, vloeibaar te maken en over zee te verschepen. Ook hier had Poetin een dikke vinger in de pap. Niet voor niets verrichtte hij de officiële openingshandeling door het startschot voor de belading van de eerste LNG-tanker te geven.

Twee weken geleden werd bekend dat Rosatom, dat overigens in 2007 per decreet van alweer president Poetin tot stand is gekomen, financiering zoekt voor een investeringsprogramma van zeven miljard dollar. Dat omvat onder meer de bouw van een vloot pakijs-bestendige containerschepen en de modernisering van havenfaciliteiten. Probleem is alleen dat Rosatom, dat zo’n 300 bedrijven en 250.000 werknemers telt, met uitzondering van Rosatomflot nauwelijks kennis over scheepvaart in huis heeft. Geen nood, zal de president hebben gedacht, ik weet nog wel iemand.

Want met de Rosatom-participatie in Sergey Shishkarevs Delo Group lijkt aardig in die leemte te worden voorzien. Hij richtte het bedrijf ruim 25 jaar geleden op in de havenstad Novorossiysk aan de Zwarte Zee, dat nog steeds de thuisbasis is. Delo heeft inmiddels naar eigen zeggen ruim een derde van de Russische containeroverslag in handen en beschikt over negen zeehaventerminals en vijf inland terminals.

Belang

In april vorig jaar nam de groep bovendien een ‘mede-controlerend’ belang van iets meer dan 30% in branchegenoot Global Ports en kreeg Shishkarev zitting in de raad van bestuur. Global exploiteert acht containerterminals, waarvan twee in Finland. Daarnaast is Delo het moederbedrijf van Ruscon, dat zich vooral met intermodaal vervoer in het enorme land bezighoudt. Het heeft zo’n 1200 mensen in dienst en vervoert jaarlijks naar schatting  250.000 teu.

Shishkarev is een bekende figuur in de Russische media. Hij is al een jaar of twintig politiek actief en was onder meer voorzitter van de transportcommissie van de Doema, het Russische parlement. Daarnaast is hij voorzitter van de Russische handbalfederatie en richtte hij in Rusland een Russisch-Braziliaanse voetbalschool op om maar wat te noemen. Ook handig: hij is lid van de Russische staatscommissie voor arctische ontwikkeling en was enkele jaren vice-voorzitter van de maritieme commissie van de regering van de Russische Federatie.

Veiling

Delo Group wist vorige week een opmerkelijke slag binnen te halen door de veiling van een controlerend belang in spoorvervoerder PJSC TransContainer te winnen. Voor een bedrag van 60,3 miljard roebel (850 miljoen euro) krijgt Delo 50% plus twee aandelen in handen van de grootste intermodale vervoerder van het enorme land. Dat was vlak boven de beurswaarde van 59,4 miljoen roebel, die het aandelenpakket op dat moment had.

Het gaat om een van de grootste Russische privatiseringsoperaties van de afgelopen jaren. TransContainer werd in 2008 opgericht als werkmaatschappij van de Russische Spoorwegen en zou jaarlijks ongeveer een miljoen containers vervoeren, vooral via spoor. Het belang van 50% en twee aandelen wordt verkocht door een joint venture van de Russische, Wit-Russische en Kazachstaanse spoorwegmaatschappijen. De overige aandelen zijn in handen van Fesco Transportation Group, voortgekomen uit de vroegere Sovjet-rederij Far-Eastern Shipping Company (25%), en Yenisei Capital (24,74%).

Die laatste is dan weer het beleggingsvehikel van de bekendste Russische oligarch van allemaal: Roman Abramovich, onder andere eigenaar van Chelsea. Het is overigens niet uitgesloten dat hij zich zal terugtrekken uit TransContainer, aangezien hij zelf mee heeft geboden op de veiling, maar het af moest leggen tegen Shishkarevs Delo. Die is als winnaar nu verplicht een bod uit te brengen op het belang van Abramovich, die eerder zelf heeft geprobeerd om TransContainer volledig in handen te krijgen. Af te wachten valt of hij de vlag definitief strijkt of toch liever betrokken blijft bij de ontwikkeling van Poetins Poolroute.