Foto: Marc Ryckaert via Wikimedia Commons

Gedurende de vier uur voordat de ‘Beaumaiden’ afgelopen 18 oktober omstreeks half vier ‘s nacht aan de grond liep op een zandbank nabij het Deense eiland Bornholm in de Oostzee, was het Nederlandse vrachtschip welbeschouwd een spookschip geweest. Al die tijd was de brug verlaten geweest en had niemand van de zeven bemanningsleden, mannen die wel degelijk aan boord waren, het naderende onheil in de gaten gehad.

Wachtdienst

Na een aantal uur moest de kapitein naar de WC, maar omdat hij er al bekend mee was dat het toilet op de brug niet goed doortrok, besloot hij opnieuw een bezoekje aan zijn eigen hut te brengen, waar de sanitaire voorzieningen wel naar behoren functioneerden. Die plaspauze ontaardde uiteindelijk in het aan de grond lopen van het schip, zo hebben de Deense onderzoekers vastgesteld.

De kapitein kon in de hut de verleiding niet weerstaan om op zijn bed te gaan liggen en viel daar in slaap. Hij werd pas weer wakker toen zijn eerste stuurman hem door elkaar kwam schudden om te vertellen dat het vaartuig aan de grond was gelopen. De Deense autoriteiten hadden voordien al wél in de gaten gekregen dat het schip op ramkoers lag met het eiland Bornholm en hadden voorbereidingen getroffen om een reddingsvaartuig het water op te sturen om de ‘Beaumaiden’ te onderscheppen. De bemanning had al die tijd niets gemerkt. Het was midden in de nacht: de eerste stuurman had erop vertrouwd dat de kapitein alles onder controle had en was onder de wol gekropen, om uiteindelijk met een schok te ontwaken toen het schip aan de grond liep.

Ergerlijke resetknop

Op de brug van het schip was het vereiste bridge navigational watch alarm system (BNWAS) aanwezig, het systeem dat een eventueel induttende scheepswacht weer bij zijn positieven moet krijgen en dat desnoods het complete schip bij elkaar schreeuwt als de man van dienst geen sjoege geeft. De Deense onderzoekers stelden na het ongeluk vast dat het systeem nog goed functioneerde. Alleen: de bemanningsleden hadden de BNWAS uitgeschakeld omdat het ding een molensteen om hun nek was geworden. De knop om het systeem elke 3 à 12 minuten te resetten, op scheepsbruggen normaliter binnen handbereik, was zo gesitueerd dat je telkens weer op moest staan en er naartoe moest lopen. De kapitein vond het ‘ergerlijk als hij steeds heen en weer moest lopen’, aldus de onderzoekers.

Het was aan boord van de ‘Beaumaiden’ tijdens de nachtelijke uren ook niet gebruikelijk dat een tweede man op de brug een oogje in het zeil hielt. ‘Omdat het werkschema dat niet toeliet’, aldus het onderzoeksrapport. Het ontbreken van zowel machinaal als menselijk toezicht was volgens de Deense onderzoekers beslist risicovol, maar de gevaren werden volgens hen vergroot door de wijntjes die de kapitein voor en tijdens zijn dienst dronk.

Alcohol aan boord

Vertom, de rederij waarvoor het schip vaart, stond toe dat aan boord alcohol werd gedronken. De kapitein was volgens de Deense onderzoekers de man die ervoor zorgde dat er genoeg bier aan boord was en die de alcoholische versnaperingen onder de bemanningsleden verdeelde. Vertom had wel een duidelijke voorwaarde, die op de brug ook aan de muur te lezen hing: degene die de wacht had, mocht niet onder invloed van alcohol zijn. Toen de Deense politie na het ongeval het schip betrad, had ze meteen het vermoeden dat de kapitein wél onder invloed was. Hij werd daarom meteen mee naar de wal genomen om een bloedtest te ondergaan. De politie concludeerde daaruit dat hij tijdens zijn dienst inderdaad onder invloed van alcohol had verkeerd. Zijn precies bloedwaarde wordt echter niet in de openbaarheid gebracht omdat dat vertrouwelijke medische informatie is, aldus de Denen.

De onderzoekers merken in hun rapport op, dat de eerste stuurman zich er bij het overdragen van zijn dienst op de brug van had moeten verzekeren dat de kapitein volledig in orde was, maar hij verklaarde dat hij niks vreemds aan de kapitein had gemerkt.

Vertom heeft aan de DMAIB laten weten dat de rederij naar aanleiding van het ongeluk een ‘zero tolerance beleid’ heeft ingevoerd als het gaat om het gebruik van alcohol en drugs op haar schepen.