Grote transities zijn nodig om het logistieke systeem betaalbaar en draaiend te houden en om te voldoen aan strenger wordende eisen rond klimaat en stikstof. Op alle schaalniveaus: van mondiale logistiek tot de ‘last mile’ in onze steden. Wat we hebben kunnen leren van de prachtige tekeningen van de gebroeders Das, is dat techniek op zichzelf niet de oplossing biedt voor deze uitdagingen. Het gaat om de maatschappelijke inpassing en de transitie op alle terreinen van onze maatschappij.

Met eenzelfde blik kijk ik naar de uitdagingen in transport en logistiek voor de komende tien tot twintig jaar. Wat nu nog onmogelijk lijkt, wordt op een gegeven moment toch realistisch. Ik pak er voor deze column twee actuele voorbeelden uit: nul-emissiezones in de Nederlandse steden en de sterke groei van verpakkingsafval als gevolg van de opkomst van e-commerce.

De nul-emissiezones vragen om een transitie in de stadslogistiek. Meer zendingen zullen in de nabije toekomst door binnenstadspecialisten worden afgeleverd omdat lang niet alle transportondernemers in staat zijn om tijdig te investeren in nul-emissievoertuigen. Dat vraagt om een steeds fijnmaziger netwerk van hubs in en nabij de stedelijke centra en woongebieden. Daar moet dan wel voldoende ruimte voor gemaakt zijn. Op dit moment houden ruimtelijke planners helaas nog te weinig rekening met de noodzaak om logistieke voorzieningen in deze gebieden mogelijk te maken.

De weerstand in de nabijheid van steden neemt ook toe, zie de huidige polemiek over de verdozing van het landschap. Daarmee heeft de (stads)logistiek een imagoprobleem. Inspanningen om stadslogistiek efficiënter te maken, zijn domweg onvoldoende zichtbaar voor de gemiddelde burger. Een nieuwe campagne om draagvlak te verkrijgen voor logistiek in en om de stad, zoiets als ‘zonder transport staat alles stil’ uit het verleden, is dringend noodzakelijk voor de hubs die de komende jaren ontwikkeld moeten worden.

De grote woningbouwopgave biedt een gouden kans om in nieuwe woongebieden direct ook de benodigde logistieke voorzieningen aan te leggen. De nieuwe woonwijk Brainport Smart District in Helmond is hier een mooi voorbeeld van. In een cirkel rond de autovrije wijk worden de parkeerterreinen gecombineerd met buurthubs met pakketwanden. Deze voorzieningen zijn direct bij de oplevering van de woningen beschikbaar, waardoor er een volwaardige infrastructuur beschikbaar is voor zendingen naar de wijk. Het achterliggende proces moet natuurlijk nog wel georganiseerd worden, maar dit kan een mooie showcase worden voor de andere grootschalige bouwprojecten

Het verpakkingsafval van e-commerce-zendingen wordt een volgende uitdaging. Dreigende regelgeving uit Brussel kan een katalysator worden om oplossingen te vinden om de sterk groeiende berg afval snel te reduceren. Bedrijven die de volledige keten beheersen, zoals supermarkten, zijn nu al in staat met een eigen emballage-systeem te werken. Voor andere producten, zoals kleding, elektronica en de grote stroom cadeaus voor de feestdagen, moeten nog oplossingen worden gevonden. Dat vraagt om een volgende transitie met een mix van technische en organisatorische aanpassingen. Ik ben benieuwd of er een nieuwe generatie gebroeders Das opstaat om deze doorbraken in beeld te brengen.