‘De techniek en de moleculen zijn er, we zijn nu al een van de grootste waterstofleveranciers ter wereld. Om straks ook hernieuwbare waterstof te kunnen leveren zijn we bezig met de afname van groene stroom van wind-op-zee projecten en elektrolysers in Terneuzen en op de Maasvlakte. We zijn nu nog druk bezig met het technische ontwerp, de definitieve investeringsbeslissing wordt volgend jaar genomen. Dan zouden we vanaf 2026 op grotere schaal hernieuwbare waterstof voorhanden hebben om samen met de mobiliteitssector op te schalen. Die periode komen ook de eerste seriematige waterstoftrucks op de weg en schalen we op in de markt voor het lange afstandsvervoer.’
Toch hoeven we niet de komst van pure hernieuwbare waterstof te wachten, vindt Luijten. Volgens hem is er al veel mogelijk via ‘low carbon hydrogen’ of de ‘green origin’ gecertificeerde waterstof die reeds voorhanden is. ‘Dat is een eerste stap waarbij we vergeleken met het rijden op diesel al een enorme slag slaan om uitstoot te verminderen. We zijn er klaar voor om op te schalen.’
Om helemaal te decarboniseren zal er uiteindelijk grootschalig overgestapt moeten worden op waterstof gemaakt van groene stroom. ‘Vattenfall bouwt daarom in het project Hollandse Kust Zuid een groot windpark waarvan een groot deel van de groene stroom naar ons bedrijf zal gaan. Dat moet de goede voeding gaan geven aan de nieuwe waterstofproductie via grote elektrolysers. Die waterstof komt vervolgens beschikbaar voor klanten op tankstations. We focussen hierbij met name op vrachtauto’s.’
De EU heeft bepaald dat er in Europa een dekkend netwerk moet komen op de hoofdtransportroutes met waterstof voor zwaar vervoer. Luijten: ‘Bovendien krijg je straks de zero emissiezones in de steden, waar we grote mogelijkheden zien voor waterstof. Daarvoor moet dan wel de infrastructuur beschikbaar zijn. De transportsector en gemeenten richten zich nu nog vooral op de inzet van batterij-elektrische trucks. Maar vanaf 2025 komen de eerste waterstoftrucks op de Europese markt en vanaf 2027 gaat het naar verwachting echt los.’
Positief effect
De bekendste vorm van een waterstoftruck is die met een zogenaamde fuel-cell, maar ook op dat gebied wordt er nog volop geïnnoveerd. ‘Fabrikanten zijn nu ook bezig met de ontwikkeling van verbrandingsmotoren op waterstof. Ten opzichte van de fuel-cell truck is er nog een hele lage uitstoot van CO2 en stikstof vanwege smeermiddelen in de motor. Toch hebben ze slechts 1% uitstoot ten opzichte van diesel en ze zijn goedkoper om te maken dan fuel-cell trucks. We verwachten daarom dat deze innovatie de transitie fors zal gaan versnellen.’
Waterstof tanken is volgens Luijten straks geen enkel probleem voor de transporteur. ‘We kunnen een vrachtauto met waterstof afvullen in tien minuten, dat is qua tijd vergelijkbaar met diesel. Met de nieuwste technieken heeft een waterstoftruck al een actieradius van ruim 1000 kilometer. Die zijn er nu nog weliswaar alleen in demo-opstelling, maar komen binnen vijf jaar op de markt.’
Air Liquide levert moleculen en de techniek aan tankstations. ‘Voor de grote volumes gaan we de waterstof vloeibaar maken. Die is kapitaalintensiever en wat moeilijker te maken dan gasvormig, maar heeft wel een positief effect op de bevoorrading naar de tankstations toe. In een tankwagen gaat bijna vier keer zoveel waterstof als bij de gasvormige variant. Dus je hebt veel minder vervoersbewegingen nodig. Vanaf 2026 komt die vloeibare waterstof in de markt. Er gaat zo’n 4 ton aan vloeibare waterstof in één tankwagen, genoeg voor het voltanken van zo’n 75 tot 100 trucks.’
Air Liquide is medeoprichter en heel actief in het project HyTrucks; een logistiek ecosysteem tussen Rotterdam, Antwerpen en Duisburg waarbij als doel 1000 waterstoftrucks gaan rijden. ‘Daarvoor hebben we voldoende tankstations in de pijplijn zitten, het wachten is op de voertuigen. Zodra die er zijn, kunnen we gaan bouwen. In het project zitten zo’n 53 partijen, waarvan ruim 40 grote vervoerders die commitment hebben uitgesproken om mee te gaan in het project.’
Goede subsidieregelingen
Verder is Air Liquide een van de partners in de ontwikkeling van het eerste binnenvaartschip op waterstof en werkt zij aan verschillende kust- en binnenvaartprojecten. ‘We leveren daarbij de techniek voor de opslag van waterstof aan boord. En we verzorgen de logistiek van de waterstofmoleculen, dus zowel productie als levering ervan. Het eerste schip gaat rond Antwerpen bunkeren.’
De grootste bottleneck voor opschaling is nu nog de afwezigheid van trucks en een goed fiscaal klimaat, heeft Luijten gemerkt. ‘Er is al een grote vraag aan het ontstaan in zowel de Duitse als Franse markt naar de waterstoftrucks die er gaan komen, daar zijn hele goede subsidieregelingen. In Nederland is dat nog wat minder en in België is er nog vrijwel niets. Zij trekken dus fabrikant-capaciteit naar zich toe. Gelukkig is er een subsidieregeling in Nederland in de maak die klein begint, maar daarna opschaalt. Ik verwacht de komende jaren weinig problemen met de beschikbaarheid van waterstof zelf, dat wordt nu al heel goed ingevuld vanuit de industrie.’
Naast lokale productie gaat import van waterstof daarbij in de toekomst een belangrijke rol spelen. Vanaf 2050 gaat een overgroot deel van de totale energiebehoefte aan waterstof import via de havens, voorspelt Luijten. ‘De percelen in de Noordzee zijn gewoon niet toereikend om iedereen van energie te voorzien als vervanger van de fossiele brandstoffen (zoals ook het achterland). Bovendien kan het elektriciteitsnetwerk de vraag niet aan. Daardoor is import van waterstof nodig. De totale marktgrootte voor waterstof in 2050 is immens. 22% van de wereldwijde energiebehoefte komt dan van waterstof, zo is de meest recente prognose. Daarmee speelt waterstof een significante rol in de energietransitie en wordt het een energiedrager van grote importantie.’
Air Liquide heeft daar forse pijlen op gericht, legt Luijten uit. ‘Zo hebben we 8 miljard euro gereserveerd om erin te investeren. We zijn nu al een wereldspeler op het gebied van waterstofleveranties, maar ons volume willen we tegen 2035 tenminste verdriedubbelen.’
