Projectontwikkelaar Larendael moet weer tankers toelaten op de veertien kegelplaatsen aan de Stromboliweg in het westelijk havengebied van Amsterdam. Dat heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank in Amsterdam bepaald in een kort geding dat het Havenbedrijf tegen het bedrijf van eigenaar Wim Beelen had aangespannen.

Inleidende beschieting

De eerste rechtszaak, aangespannen door het Amsterdamse Havenbedrijf tegen de voormalige sloopkoning en zijn holding Larendael, lijkt echter vooral een inleidende beschieting te zijn voor een groter juridisch gevecht. Beelen was voor de Amsterdamse voorzieningenrechter gesleept omdat de zakenman het Havenbedrijf had gesommeerd om kegelschepen die in de wateren rond het ADM-terrein een ligplaats hadden gevonden, zo snel mogelijk te verwijderen. Anders zou hij dat zelf laten doen op kosten van het havenbedrijf. De veertien ligplaatsen bij de ADM-haven werden daarop begin oktober ontruimd en gesloten door het Havenbedrijf, waardoor de Amsterdamse haven ruim een kwart van haar 42 kegelplaatsen verloor. Een gevoelige aderlating gezien het groot aantal tankers dat Amsterdam aandoet.

Havenbedrijf Amsterdam kwam met drie advocaten naar de Amsterdamse rechtbank om weer toegang te eisen voor de binnenvaarttankers. De gemeente, eigenaar van de Amsterdamse haven, had ook een advocaat gestuurd. Tegenover de zwarte toga’s stond Beelen, op witte sportschoenen, met spijkerbroek en in slobbertrui. Hij voerde zelf het woord, samen met een juridisch medewerker van zijn kantoor. Opvallend ook: Beelen had zijn vrouw, zoon en dochter meegenomen naar de rechtszaal. Want het gaat om een familiebedrijf, zo liet hij weten.

Inzet was of de kegeltankers gebruik mogen maken van een klein deel van de wateren die bij het ADM-terrein horen. Zo liggen de tankers in een strook water dat grotendeels van de gemeente is, maar langere tankers steken met het achterschip uit in het gedeelte van de haven van het ADM-terrein. Om bij de ligplaatsen te komen, moeten de schepen ook door het water varen dat toebehoort aan Beelen.

De advocaten van het Havenbedrijf vonden dat laatste geen probleem, omdat de ADM-haven in open verbinding staat met het Noordzeekanaal en dat is publiek water. Over het uitsteken van de afgemeerde tankers zou eventueel een vergoeding kunnen worden betaald. Daarover was het Havenbedrijf al vijf jaar in gesprek met Chidda, de vorige eigenaar van het ADM-terrein.

40.000 euro

Beelen betwist elk gebruik van zijn ADM-haven door anderen. Hij kwam ook met een heel ander argument: het Havenbedrijf heeft die veertien ligplaatsen helemaal niet nodig, want er zijn meer dan genoeg kegelplaatsen. Zo toverde hij een eigen onderzoek uit de hoge hoed waarin hij sleepbedrijf Kotug had gevraagd uit te zoeken hoeveel kegelschepen er dit jaar per dag Amsterdam hadden bezocht. Hij had in het onderzoek flink geïnvesteerd, want het had hem naar eigen zeggen 40.000 euro gekost. De drukste dag dit jaar bleek 14 april te zijn geweest, aldus Beelen. Toen waren er volgens de telling van Kotug 34 kegelschepen tegelijk in de Amsterdamse haven. Dat was een stuk minder dan de 57 kegelplaatsen die Beelen en zijn medewerkers zelf hadden geteld. Opvallend was dat de Amsterdamse havenmeester Milembe Mateyo zelf geen cijfers paraat had over het aantal tankers dat op enig moment de haven aandoet.

Beelen betoogde verder dat het Havenbedrijf het ADM-terrein zelf maar had moeten aankopen als die ligplaatsen zo belangrijk zijn voor de Amsterdamse haven. Het gebied had tenslotte 36 jaar te koop gestaan, waarbij de gemeente zelfs een eerste recht van koop had.

Konijn uit de hoge hoed

Het tweede konijn dat uit de hoge hoed van Beelen kwam, was een set van oude rechten die ooit waren verleend aan het oude ADM. Beelen had deze gebruiksrechten bij de koop overgenomen van de vorige eigenaar en ze laten bijschrijven in de leveringsacte. Daaronder het recht om een deel van de haven buiten het eigen terrein in gebruik te nemen en uit te baggeren. Het gaat om het gedeelte aan de oostzijde van de haven, dat wordt aangeduid als Terrein III. ADM dacht dit deel van de haven ooit in 1970 nodig te hebben voor de tewaterlating van schepen. Nu liggen er duwbakken, maar Beelen ziet kansen dit deel bij zijn plannen voor een superjachtwerf te betrekken.

Beelen claimt verder dat met de overname van het ADM-terrein hem ook het recht in de schoot is geworpen om de strekdam, waarover de Stromboliweg loopt, te verleggen. Volgens de zakenman moet de strekdam plaatsmaken voor een kademuur waar straks superjachten kunnen aanleggen. Om dat te realiseren, moeten wel eerst de kegelplaatsen verdwijnen, stelt hij.

Volgens de advocaten van het Havenbedrijf waren die rechten alleen aan de in 1985 gesloten ADM-werf gegeven en kan Larendael er geen aanspraak op maken. Of ze zijn al jaren geleden vervallen door de nieuwe voorwaarden die gesteld zijn aan het terrein, zeggen ze. Het Havenbedrijf dringt verder aan op snelle duidelijkheid door de rechtbank omdat zich elk moment een piek met kegelschepen kan voordoen waar anders geen plaats voor is in Amsterdam.

Uitwijkmogelijkheden

‘Ik kan het risico niet lopen dat hier tankers rondvaren die nergens terechtkunnen’, aldus de pleitbezorgers van het Havenbedrijf. ‘Er zijn maar weinig uitwijkmogelijkheden. We kunnen met de terminals overleggen, maar ook hun mogelijkheden zijn beperkt. Bovendien spelen hier de onderlinge concurrentieverhoudingen een rol’. Ook Beelen heeft haast, want hij wil snel aan de slag met de bouw van zijn superjacht-campus.

Hij ontkent daarbij dat zijn actie tegen de kegelschepen is bedoeld om een onderhandelingspositie richting de gemeente Amsterdam te forceren voor zijn plannen.

Zie verder: Rechtbank legt bom onder zeiljachtplannen Beelen