Wat houdt averij-grosse ook alweer in?

Dat is een maritieme verdeelsleutel van bepaalde kosten en opofferingen die zijn gemaakt voor het gemeenschappelijk belang van schip en lading. Je kunt het zien als ‘een tikkie’. Je stuurt achteraf een rekening voor extra kosten of opofferingen en alle belanghebbenden dragen een deel bij.

Welke schade moeten de ladingeigenaren dan precies betalen?

Kort samengevat gaat het om maatregelen die zijn genomen om het schip te redden uit gevaren. Het schip is gestrand en is losgekomen met behulp van sleepboten. Die kosten van de hulpverlening komen normaliter voor omslag in de averij grosse in aanmerking. Al vraag ik me wel een beetje af, of hier werkelijk sprake was van een gevaarsituatie.

De kosten voor Boskalis waren een paar ton tot misschien een miljoen. Maar de kanaalautoriteit heeft het over 900 miljoen schade.

De onderbouwing van de vordering van de kanaalautoriteit lijkt wankel. De vordering komt ook niet zonder meer voor omslag in averij-grosse in aanmerking. Reputatieschade en gemiste inkomsten zijn als zodanig geen averij-grosseposten.

Waar hebben we het dan wel over? De direct reddingskosten zijn omgerekend per container erg beperkt. Dat is enkele tientjes per container.

Dat zou je denken. Ze hebben dit circus van ‘averij-grossezekerheid vragen’ nu toch in gang gezet. Een averij-grosse omslag duurt vaak jaren. Als er betaald moet worden, heeft de scheepseigenaar daar financiële zekerheid voor. Er is een onderscheid tussen verzekerde en onverzekerde lading. Voor de verzekerde lading moet een garantie door verzekeraars worden afgegeven. Maar voor de onverzekerde lading moet een ‘cash deposit’ gesteld worden als zekerheid. De hoogte daarvan geeft een indicatie hoe groot de bijdrage wordt. Maar de hoogte van het te betalen cash deposit is nog niet bekend, daar wachten we met spanning op. Dan weten we pas waar we het over hebben. Als de rekening enkele procenten van de ladingwaarde is, doet waarschijnlijk niemand moeilijk. Maar als er een poging wordt gedaan om alle kosten die wellicht aan de autoriteit betaald gaan worden ook in de averij-grosse te stoppen en men nu zekerheid gaat vragen voor bijvoorbeeld 80% van de waarde, dan wordt het een heel ander verhaal. Dan worden de juridische messen pas echt geslepen, en terecht overigens.

De ladingeigenaren zitten natuurlijk wel met smart op hun lading te wachten. Kan het schip niet alvast wegvaren?

Uit de media volgt dat er beslag ligt op het schip. Tot dat beslag eraf is kan het schip niet vertrekken. Je zou zeggen dat de vaarreis van 10 dagen naar Rotterdam voldoende is om de averij-grossezekerheid te regelen. Er is nu al voor 1157 containers zekerheid gesteld.

De kosten van Boskalis en wat extra gerelateerde hulpverleningskosten, daar zal niemand moeilijk over doen. Het wordt natuurlijk anders wanneer er 900 miljoen betaald moet worden.

De schade die valt in de averij-grosse zou mee moeten vallen. Uitgangspunt is ook dat de kosten die worden omgeslagen in averij-grosse redelijk moeten zijn. Dus als de scheepseigenaar besluit om honderden miljoenen te betalen aan de kanaalautoriteit, kan hij dat niet zomaar in de averij-grosse stoppen. Dus de ladingeigenaren zouden geen claim moeten krijgen van dat dispuut. Al weet je nooit of dat toch geprobeerd wordt. Maar de feitelijke limiet is de waarde van de lading.

De waarde van de lading vermindert ook als die daar lang blijft staan. Denk bijvoorbeeld aan smartphones die over een paar maanden alweer ‘verouderd’ zijn. Valt dat ook onder de schade?

Nee, dat is in principe geen opoffering. Opoffering is bijvoorbeeld dat er brand is op een schip en dat het bluswater de inhoud van jouw containers vernietigt. Bovendien moet averij-grosse nog vastgesteld worden. Het gaat nu alleen om zekerheidstelling. Als later blijkt dat dit helemaal geen averij-grosse situatie is of de scheepseigenaar zelf aansprakelijk is voor dit incident, hoeft er in principe niet bijgedragen te worden en worden de cash deposits weer geretourneerd.

De schuldige is inderdaad nog niet aangewezen. Maakt dat nog uit voor de afwikkeling van de schade voor nu?

Nee, op dit moment is van belang dat er zekerheid gesteld moet worden voor een eventuele te betalen bijdrage. Dus die discussie over schuld wordt op een later moment gevoerd.

Wanneer zal het beslag opgeheven worden?

Dat kan heel snel gaan. Er wordt nu onderhandeld, daar zal een oplossing uit komen. Een omslag in averij-grosse vindt nog altijd regelmatig plaats, zowel in de zee- als in de binnenvaart. Het komt wel steeds minder voor omdat casco-verzekeraars averij-grosse tot een bepaald afgesproken bedrag steeds vaker zelf dragen en de ladingbelanghebbenden daar niet mee lastig vallen. Die grenswaarde wordt steeds hoger vastgesteld in cascopolissen.

Is het terecht dat Evergreen de averij-grosse heeft verklaard?

Het zou me niet verbaasd hebben als ze dat niet hadden gedaan. Al is het verklaren eigenlijk geen juiste term. Iets is averij-grosse of is het niet. Het feit dat een scheepseigenaar dat label erop plakt, betekent niet dat er dus ook averij-grosse is. Dat zal uiteindelijk door een rechter getoetst moeten worden.

Bekijk het hele interview op NT TV: