Maersk en Kuehne+Nagel waren opvallend aanwezig op de grote internationale bloemenbeurs IFTF eind vorig jaar. Daar was grote belangstelling voor een speciale bijeenkomst over bloemen als zeevracht.

Maersk

Maersk zet er sinds het laatste kwartaal van 2021 op in voor de verbinding Kenia-Europa en wil alleen maar uitbreiden. Negentig procent van verse avocado’s wordt al naar Europa verscheept met behulp van de zogeheten Controlled Atmosphere (CA) technologie. Managing director Oost-Afrika Carl Lorenz: ‘We bieden ook een end-to-end-service. We hebben het vermogen opgebouwd in het binnenland en op zee, inclusief de mensen om het te laten doen. Wat we hebben werkt.’

Nu moeten de bloemen volgen. Het is volgens Lorenz de juiste tijd om dit te doen. ‘In vergelijking met vliegtuigen stoten schepen wel 70% minder CO2 uit en het is goedkoper. De covidpandemie helpt de transitie.’ De reder, die tegenwoordig zich ook presenteert als verticale logistieke dienstverlener, beschikt over alle componenten voor een goede afhandeling. ‘We hebben als enige speler hiervoor alle middelen zelf: schepen, containers, vervoer over land, noem maar op. Het gaat nu om 10 tot 15 containers per week. Kenia is als eerste aan de beurt. We kijken ook naar Ethiopië als bloemenexporteur.’ De afnemers zijn vooral supermarkten en de veiling in Nederland.

Een andere grote partij die nadrukkelijk present was op genoemde beurs was expediteur Kuehne+Nagel. Manager zeevracht Christo van der Meer ziet namens deze expediteur ook groeikansen voor dit type transport met bloemen. ‘Covid heeft de laatste push gegeven. Onderschat daarbij niet de ecologische voetafdruk, die voor klanten alleen maar belangrijker wordt.’

Beperkingen

Verhalen over de beperkingen van vervoer over zee voor bloemen gelden volgens hem steeds minder. ‘Het is als het begin van luchtvervoer voor bloemen. Dat was eerst ook moeilijk en de omstandigheden zijn daar ook lang niet altijd ideaal. Wat denk je hoe lastig het kan zijn te laden op het vliegveld van Nairobi bij 25 graden of meer? Uiteindelijk gaat het om de factor temperatuur maal duur van de reis, waarbij de verhouding tussen zee- en luchtvracht steeds beter wordt voor de eerste.’

Het is een van de voorwaarden waaraan zeevervoer moet voldoen: de bloemen goed houden. Elke schakel in de keten moet kloppen: vanaf de kwekerij tot aan bezorging bij de eindklant moet het kwetsbare product goed worden geconserveerd. Van der Meer: ‘Het belangrijkste daarbij is dat de bloemen koud de container in gaan. Zorg dat het 0,5 graden blijft.’ Enkele kopzorgen zijn voor betrokkenen de uitval door de reis en kans op ziektes van ‘de concurrent’ doordat partijen van verschillende producenten bij elkaar in de container gaan.

Zowel Lorenz als Van der Meer stellen dat die problematiek redelijk onder controle is. Volgens de vertegenwoordiger van Maersk gaat slechts een klein deel van de vracht verloren. Lorenz noemt een percentage van twee tot drie: ‘Niet meer dan bij luchtvracht.’

Kleine partijen

Volgens Van der Meer zijn er naar schatting in 1 op de 10 containers issues die verschillende oorzaken kunnen hebben. Niet koud genoeg aangeleverd, slecht verpakt, vertraging. ‘Dit wordt minder nu we als sector meer ervaring opdoen en de zeevracht stabiliseert.’

Hij vindt angst voor verspreiding van een ziekte door een container te delen met andere producenten onterecht. Bekend is Botrytis, een schadelijke schimmel. ‘Er is geen bewijs voor dat soort kruisbestuiving. Het wordt zo goed geconsolideerd. En beestjes functioneren ook niet goed bij koude temperatuur.’

Het voordeel is tegenwoordig dat ook kleine partijen per boot mee kunnen. Er hoeft niet te worden gewacht tot er voldoende volume is voor een container om bloemen van een onderneming te versturen.

Helft per schip

Kenya Flowers Council verwacht dat binnen enkele jaren de helft van de bloemen per schip het land verlaat, terwijl dat voor de leden nu nog 10% is. Hoewel bijvoorbeeld Lorenz dat lager inschat -35 tot 40%- is de algemene tendens dat het om een relevant aandeel van de totale export gaat. Ethiopië is een ander Afrikaans bloemenland. Dit heeft als logistieke hobbel dat het geen eigen haven heeft. De reis zou dan moeten via Djibouti. Toch ziet Maersk hier kansen, hoewel uitbreiding in Kenia prioriteit heeft.

In Zuid-Amerika is bloemen als zeevracht al langer gangbaar. In Columbia staat chrysantenteler Capiro bekend als voorloper met een lijn op het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast is de reis naar de grootste markt, de VS, een stuk korter dan Nederland voor rozen uit Kenia. Toch gaan de percentages er niet richting de verwachte omvang zoals in Afrika. Sian Flowers is een vooraanstaande kwekerij uit Kenia die gebruik maakt van de diensten van Maersk en Kuehne+Nagel. De pandemie trof de supply chain, vooral die naar Europa. Minder vluchten, weinig en dure luchtvrachtcapaciteit zorgden voor hoge kosten en verlies aan producten.

Maersk verzorgt nu bijvoorbeeld voor dit bedrijf een end-to-end oplossing van Mombassa naar Rotterdam per schip. Dat is onder meer inbegrepen een koelcel in Nairobi (binnenland), lage temperatuur in losse dozen, palletisatie, vervoer naar Mombassa en van Rotterdam naar Aalsmeer en deconsolidatieservice in Nederland. De dienst is wekelijks vanuit Mombassa, waar vandaan de gekoelde vracht naar Rotterdam gaat in CA-containers, waarbij Sian controle heeft over gasniveaus voor ideale omstandigheden. Op afstand kunnen temperatuur en vochtigheid worden gemonitord. Zodat de CA-condities op orde kunnen worden gehouden.

Groei

Maersk vervoerde afgelopen jaar 500 zeecontainers met bloemen vanuit Kenia. Lorenz schat dat dit 80% van het totaal is. Kuehne+Nagel deed vorig jaar zo’n 310 zeecontainers met bloemen. Kleine kwekers kunnen die voor een kwart vullen. Kwekers brengen zelf hun bloemen naar Kuehne+Nagel, waarna de expediteur de bloemen koelt en de zeecontainers vult.

Volgens de Rabobank (World Floriculture Map) kwamen in 2020 200 containers met snijbloemen uit Kenia naar het VK en Europa. Voor Ecuador en Colombia (grotere exporteurs) waren dat 900 naar de VS, 750 naar het VK en 450 naar Chili. Wereldwijd was de groei van zeetransport voor bloemen in de periode 2015-2020 40%.