Dat blijkt uit een onderzoek van het Institute for Human Rights and Business (IHRB) en Sustainable Shipping Initiative (SSI). Met name wervingsbureaus in Afrika en Azië laten werkzoekenden bij het aangaan van een arbeidsovereenkomst wervingskosten betalen.

Wervingskosten

De conclusies zijn gebaseerd op een onderzoek waar bijna 5000 zeevarenden aan meewerkten. Van hen meldde bijna 70% dat ze wervingskosten moest betalen om een baan te kunnen krijgen. Deze praktijk blijkt vooral onder Indiase wervingsbureaus, ook wel manning agencies genoemd, wijdverbreid. Ruim een derde van alle gemelde gevallen speelde zich hier af. Daarna volgen Nigeria (15%) en Oekraïne (11%).  Andere landen waar deze praktijken voorkomen, zijn de Filippijnen, Ghana, Pakistan, Roemenië, Kroatië en Bangladesh.

Ook na indiensttreding ging het misbruik van zeevarenden volgens het onderzoek in veel gevallen door. Bijna 30% van de ondervraagden moest na hun aanstelling blijven betalen en twee op de tien moesten zelf opleidingskosten voor hun rekening nemen. Nog eens 12% moest betalen voor promotie en 11% moest een vergoeding betalen voor in bewaarneming van ingeleverde documenten. In het rapport worden overigens geen bedragen genoemd.

Verboden

De organisaties wijzen erop dat dit soort praktijken onder de Maritime Labour Convention verboden zijn. Die kwam in 2006 tot stand onder aanvoering van de International Labour Organization, een agentschap van de VN. Die is door slechts dertig landen geratificeerd, waaronder India, maar niet door Oekraïne. Toch heeft de conventie veel effect omdat ook schepen uit niet-ratificerende landen aangehouden en beboet kunnen worden.

Volgens de twee organisaties kan een schuldenlast als gevolg van de afgedwongen wervingsvergoeding een belangrijke factor zijn in het risico van dwangarbeid. Zij vinden dat de maritieme sector met zijn opdrachtgevers moet samenwerken om het probleem van illegale wervingskosten aan te pakken en dat er een sectorbrede verschuiving naar het ‘Employer Pays Principle’ moet komen.