Het kabinet trekt 400 miljoen euro uit voor ontwikkeling en exploitatie van de vrachtwagenheffing. Om dat bedrag in perspectief te plaatsen: het gaat om investeringen ter grootte van een kleine 3.000 euro per truck die in Nederland rondrijdt. Om dat bedrag op een andere manier in perspectief te plaatsen: het is tien keer zoveel als het totale budget voor de aanschafsubsidie elektrische trucks (AanZET). Die laatste vergelijking is relevant, want de netto-opbrengst van de tolheffing zou ten goede moeten komen aan verduurzaming van de sector. De miljoenen uit Den Haag – die door de sector zelf worden opgehoest – zijn meer dan welkom om de verduurzaming van het Nederlandse wagenpark aan te jagen, zo blijkt uit het animo voor de AanZET-premies.

In dat licht is de keuze van het ministerie van IenW om ‘off-the-shelf’-oplossingen categorisch links te laten liggen onverteerbaar. In de landen om ons heen bestaan al veel langer tolsystemen die goed functioneren en die bovendien binnen hun budget blijven. Marktpartijen deden de afgelopen jaren keer op keer de oproep aan het kabinet om niet zelf het wiel uit te willen vinden. Daar komt bij dat de risico’s de overheid weleens boven het hoofd zouden kunnen groeien. PwC laat in zijn second opinion geen spaan heel van de gekozen aanpak. Ja, zo wordt een zogenoemde vendor-lock-in voorkomen, maar de plannen leiden tot geheel nieuwe risico’s in de ontwikkeling en integratie, risico’s die volgens de consultant mogelijk groter zijn dan de problemen die het kabinet ermee probeert te voorkomen. Uit de ervaringen met loodzware en peperdure overheids-ICT-projecten van de afgelopen decennia weten we inmiddels dat dit soort waarschuwingen vaker wel dan niet uitkomen.

Hier geldt: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. De aanbevelingen door de consultants van PwC lijken voorlopig echter niet te leiden tot nieuwe inzichten bij minister Harbers. Sterker, in een begeleidende brief aan de Tweede Kamer blijven de aanbevelingen uit de second opinion grotendeels onbesproken. In plaats daarvan dringt de bewindsman aan op het naar voren halen van het ontwikkelbudget voor de trucktol. Er is volgend jaar met hoge urgentie 320 miljoen euro nodig om een aantal opdrachten en aanbestedingen uit te zetten, aldus Harbers. Hopelijk is daarover het laatste woord nog niet gezegd. Want hoe je het ook wendt of keert; op deze manier wordt het wegvervoer 200 miljoen door de neus geboord.

Lees ook: ‘Invoering trucktol honderden miljoenen duurder dan nodig’