De logistieke sector en douane zijn zwaar belast met alle maatregelen om smokkel te voorkomen. Soms worden zelfs bonafide bedrijven of medewerkers door criminelen gedwongen om hun duistere praktijken te ondersteunen. De overlast door ondermijning wordt steeds groter, maar de gebruiker staat aan de basis van het probleem. Wie maakt zich druk over het feit dat geen enkele festivalbezoeker iemand anders aanspreekt op zijn of haar openlijke drugsgebruik? Wie ergert zich als jongeren elkaar in de publieke ruimte hoorbaar vertellen ‘hoeveel drugs ze het afgelopen weekend hebben gebruikt’? Ook in de Rotterdamse havenkroegen wordt weleens een lijntje gelegd op vrijdagmiddag. Net als op de Amsterdamse Zuidas. Zonder al deze gebruikers in Nederland – en in de rest van Europa, waar hetzelfde geldt – zouden onze havens nergens last van hebben.

De vraag is wanneer de emmer bij de burger gaat overlopen door het normloze gedrag van zowel criminelen als gebruikers. De hoge gebruikscijfers en de vele schietpartijen en bomaanslagen in zowel Amsterdam en Rotterdam als Antwerpen leiden vooralsnog alleen nog maar tot berichtgeving in de media en lijken een dag later alweer vergeten. De moord op advocaat Derk Wiersum en journalist/adviseur Peter de Vries maakten weliswaar de tongen los – en even leek het of de maatschappij daadwerkelijk geschokt was –, maar beide incidenten verwaterden alweer snel tot het welbekende glas en plas.

Politie en branchepartijen willen personeel in de logistieke sector ‘weerbaarder’ maken tegen criminele invloeden, bijvoorbeeld door cursussen te geven, folders te verspreiden en een ‘game’ te maken. Voor signaalwerking zal het ongetwijfeld goed zijn, maar de vraag is wat dit concreet oplevert. Volgens de Nationale Drugs Monitor van het Trimbos Instituut suggereren diverse onderzoeken dat tussen de 19% en 40% van de uitgaanders in het afgelopen jaar cocaïne heeft gebruikt. Op festivals is het zelfs nog veel erger. Daardoor zitten in vrijwel iedere grote organisatie gebruikers. Zij zullen hun schouders erover ophalen.

Natuurlijk moet de logistieke sector er alles aan doen om criminelen buiten de deur te houden. Maar we moeten ook beseffen dat er buiten de zeehavens nog honderdduizend andere manieren zijn om drugs ons land binnen te halen. Het is een utopie dat we smokkel kunnen tegenhouden zolang de huidige hoge vraag naar drugs bestaat.

De politie moet zich daarom misschien ook eens op de gebruikers richten. Een horecazaak waar vuurwapens aanwezig zijn, wordt direct door een burgemeester gesloten. Maar het lijkt vooralsnog ondenkbaar dat de politie een festival binnenvalt vanwege de grote hoeveelheden aanwezige drugs.