We spreken Balvert midden op het haventerrein van Moerdijk. Daar staat de zogenoemde survey-workshop van Van Oord, waar zestien medewerkers zich bezighouden met de laatste kwaliteitschecks voor de survey-producten van Van Oord. Balvert werkt er al dertig jaar en heeft veel ontwikkelingen meegemaakt. In de workshop werden vroeger vooral plaatsbepalings- en sonarapparatuur getest, maar tegenwoordig dus ook onbemande survey-schepen.
In januari 2021 was het de beurt aan de ‘VO:X Snellius’ om in de haven van Moerdijk te worden getest. ‘Wij zijn hier echt de laatste halte voordat onze equipment wereldwijd naar projecten gaat. Je kunt je voorstellen dat als survey-apparatuur net verkeerd staat afgesteld, dit een heel verschil maakt. Daar wil je niet pas in Brazilië achter komen.’
Tijdens de laatste proefvaart wordt naar de Roodevaartsluis gevaren. ‘Hier moet het scheepje aangeven dat de sluisdrempel op bijvoorbeeld 6,02 meter zit en dan weten wij dat alles nauwkeurig is afgesteld. Dat geeft zekerheid voor onszelf én voor onze opdrachtgevers. Rijkswaterstaat stelt het verplicht wanneer wij deze schepen voor hen willen inzetten.’
Kraken
De onbemande survey-schepen mogen zeker niet overal worden ingezet. ‘Bij innovaties is het vaak lastig dat iets technisch al mogelijk is terwijl de wet- en regelgeving er nog niet klaar voor is. En dan kan het kraken. Lange tijd was onduidelijk waar wel en waar niet onbemand mocht worden gevaren. In de ene provincie mocht het wel, in de andere niet. Om de onduidelijkheid weg te nemen, heeft Rijkswaterstaat besloten dat het voorlopig nog niet op de Rijkswateren is toegestaan’, legt Balvert uit.
‘Deze schepen worden bestempeld als experiment. Daar moet je dan telkens een aanvraag voor doen om te mogen varen. Aan de ene kant is het begrijpelijk, aan de andere kant voelt het voor ons niet alsof we nog aan het experimenteren zijn. Deze schepen varen immers. Voor de adoptie van innovatie helpt het wanneer techniek en regelgeving hand in hand gaan.’
Overigens zou ook Rijkswaterstaat graag zien dat de wetgeving voor autonoom varen snel wordt gemoderniseerd. Directeur Scheepvaart & Watermanagement Nancy Scheijven zei daarover in een eerder interview: ‘Soms kijken wij als Rijkswaterstaat jaloers naar de Belgen, omdat dit onderwerp daar toch makkelijker gaat. De wet moet worden aangepast. Iedereen moet het daarmee eens zijn, maar sommige schippers bijvoorbeeld zien autonoom varen als broodroof. Daar zitten wij als Rijkswaterstaat klem, terwijl ik denk: zonder autonome scheepvaart houdt het vanzelf ook een keer op. We hebben het allebei nodig. Ik zie het niet als bedreiging.’
Dat er wel mag worden gevaren in de haven van Moerdijk, is met bijzondere toestemming van de havenmeester en de wijkagent. ‘Rijkswaterstaat heeft ons hier doorverwezen naar de havenmeester.’ Die zag er geen problemen in, maar de havenmeester gaat niet over de boetes. ‘En dus moesten we ook de wijkagent vragen of we hier onbemand mochten varen. Bewerkelijk maar waar.’ Overigens gebeuren de proefvaarten wel onder strikte voorwaarden. Zo voer met de ‘VO:X Snellius’ eerder dit jaar de bemande survey-boot ‘Loek’ van Van Oord mee.
Hoewel varen nog niet overal kan en mag, gaat Van Oord door met het onbemand maken van de survey-vloot. Al verwacht Balvert niet dat de vertrouwde bemande vloot zomaar verdwijnt. ‘Er zijn situaties waarin het wenselijk is dat een bemand schip wordt ingezet. Bijvoorbeeld wanneer het druk is. Voorlopig hebben we deze schepen sowieso nog nodig omdat we anders helemaal niets kunnen doen op de Rijkswateren.’
Geen schrik
Van Oord is niet de enige partij die inzet op onbemande survey-schepen. Bekend ander voorbeeld is de ‘Fugro Orca’ van Fugro. En ook de Belgische concurrent Jan De Nul kocht recent een onbemand survey-schip bij Maritime Robotics, de ‘Beluga 01’. Over die aankoop stuurde de Belgische waterbouwer een persbericht uit met de claim de eerste baggeraar te zijn met een zeegaand onbemand survey-schip. Balvert schrikt er niet van. ‘Wij hebben ook naar die optie van Maritime Robotics gekeken, maar onze klanten willen nog schonere schepen. Het wordt een hybride schip genoemd, maar het vaart op diesel.’ Dat wilde Van Oord niet. ‘Wij streven naar zero emissie. En dat is nog niet helemaal gelukt. Het zeegaande survey-schip wordt wel volledig elektrisch aangedreven, maar heeft nog wel een dieselgenerator om de batterijen op te laden.’
De huidige onbemande survey-schepen die samen met Demcon zijn ontwikkeld, worden al veelvuldig ingezet. ‘De ‘Snellius’ is momenteel in Frankrijk in een jachthaven. Hier maakt het een overzicht van de diepte van de verschillende ligplaatsen. De ‘Metiri’ is bij de A16 aan het werk.’
Onbemand en zeegaand
Het schip krijgt een V2500 ‘situational awareness’-systeem aan boord om te navigeren. Dit systeem zit ook in de V2500-schepen ‘VO:X Metiri’ en ‘VO:X Snellius’, de twee eerste surveyschepen, en wordt voor de zeegaande versie uitgebreid. Om verder zicht mogelijk te maken, zullen verschillende typen camera’s en radar worden gebruikt. Ook wordt gebruik gemaakt van satellietcommunicatie, bovenop de WLAN- en LTE-datalink communicatie die ook al op de kleinere schepen zit. ‘Om verzekerd te zijn van robuustheid, moeten alle systemen een back-up hebben, zodat het vaartuig altijd veilig autonoom huiswaarts kan keren’, stelt Ester.
Omdat het vaartuig op zee zal worden ingezet, moet het langer kunnen varen dan de survey-schepen op de binnenwateren. De V5750 krijgt meer batterijen aan boord en kan met een hybride aandrijving dertig dagen onafgebroken op zee blijven. ‘Wij bouwen vanuit een modulair en aanpasbaar design en daarom is het mogelijk om andere energie-systemen toe te voegen, maar die keuze is aan Van Oord’, aldus Ester.
Van Oord gaat de V5750 in eerste instantie inzetten bij inspecties voor het leggen van kabels van en naar windparken. ‘Een kabellegschip vaart langzaam en het survey-vaartuig volgt. Afhankelijk van de weersomstandigheden kan dat vaartechnisch uitdagend en inefficiënt zijn. Wij ontwikkelen daarvoor een weersafhankelijke Dynamic Positioning-functionaliteit. Die zorgt ervoor dat het vaartuig met de neus in de richting van wind, stroming en golven ligt. Dat zorgt voor de minste weerstand. Dan kan het gebeuren dat het vaartuig zijwaarts varend het kabellegschip moet volgen. Dit lijkt een onnatuurlijke hoek, maar met ons innovatieve Dynamic Positioning-systeem is dat geen probleem.’
Niet alleen bestelt Van Oord een zeegaand onbemand surveyschip, ook de kleinere onbemande vloot wordt uitgebreid. De vloot van V2500-modellen wordt uitgebreid naar vier. Dat betekent dat naast de ‘VO:X Metiri’, geleverd in 2020, en ‘VO:X Snellius’ (2021) er nog twee schepen bijkomen. ‘Nummer drie en vier worden de komende twee maanden opgeleverd aan Van Oord. Deze schepen worden iets langer, 2,90 meter, maar het blijven V2500-modellen.’
Dit artikel verscheen eerder in Schuttevaer.
U las zojuist één van de gratis premium artikelen
Onbeperkt lezen? Sluit nu een abonnement af
Bent u al abonnee?
